YAPILANDIRILMIŞ FİNANSAL ÜRÜNLER – III *
(STRUCTURED FINANCIAL PRODUCTS – III)
Prof. Dr. Nurgül Chambers **
Eren Koçyiğit ***
3.3.3. Katılım Sağlayan Yapılandırılmış Finansal Ürünler (Participation Products)
Bu tür yapılandırılmış finansal ürünleri getiri artırıcı ürünlerden ayıran temel özellik, bu ürünlerde önceden belirlenmiş bir maksimum getiri seviyesinin (cap) olmayışıdır 1. Katılım sağlayan ürünler dayandıkları varlıkların fiyat değişimlerini birebir yansıtabildikleri gibi, değişik oranlarda da yansıtabilirler.
Bu ürünlerin en yaygın olanları, Open End Certificate, Outperformance Certificate, Bonus Certificate ve Outperformance Bonus Certificate ürünleridir.
3.3.3.1. Open End Certificate
Open End Certificate (OEC) ürünler bir endeksin, sektörün, emtianın veya faiz oranının performansından yararlanmak isteyen yatırımcılar için uygun olup, çoğunlukla belirli bir vadeleri olmadan piyasaya sürülürler. Vadeleri olmadığında yatırımcılar tarafından her zaman alınıp satılabilirler. Dayanak varlıklarına göre endekse dayalı, emtiaya dayalı, faiz oranına dayalı OEC gibi çeşitleri bulunur.
OEC ürününün getirisi dayanak varlığın getirisini herhangi bir oran olmaksızın bire bir yansıtır ve dayanak varlığın performansına %100 ve sonsuz katılım sağlar. DC’lerdeki (Discount Certificate) gibi iskontolu işlem görmezler.
Ürünün işleyişini gösteren bir örneğe aşağıda yer verilmiştir 2.
| Vade : | 4 yıl |
| Dayanak Varlık : | S&P 500 |
| Endeksin başlangıç değeri : | 1.200 |
| Değişim Oranı : %1 |
Çoğu OEC ürün, endeks seviyesini OEC fiyatına çeviren bir değişim oranına sahiptir. Örnekte bu oran %1’dir. Böylece OEC’nin başlagıç piyasa fiyatı 1200 x 0,01=12 $ olarak belirlenmiştir. Ayrıca birçok OEC üründe vade bulunmamakla birlikte örnekteki ürünün vadesi vardır.
Değişim oranı, yüksek bir değer olan endeks değerini yatırım yapılabilecek düzeye indirmek için kullanılır. Diğer bir ifadeyle, değişim oranı uygulanmazsa bu ürüne yatırım yapmak için 1.200 $ gerekecekti. Ancak değişim oranı (%1) ile yatırımcıya yalnızca 12 $ ile yatırım yapma olanağı tanınır ve yatırımcı 12$ yatırarak OEC ürününü alır.
Burada OEC ürününün vade sonundaki yüzdesel bazda performansını etkileyen faktör, dayanak varlık fiyatındaki yüzdesel değişimdir. Bu performans faktörü değişim oranından bağımsızdır. Başka bir deyişle, dayanak varlık fiyatına bağlı olarak değişen % bazındaki toplam getiri, değişim oranı ne olursa olsun değişmez. Örneğin, değişim oranı %1 olan bir üründe dayanak varlık %10 prim yaparsa yatırımcı vade sonunda %10 kazanır. Değişim oranı %2 olan bir diğer üründe dayanak varlık %10 prim yaparsa yatırımcı yine %10 kazanır. Buradaki farklı nokta, değişim oranı %1 olan ürüne yatırımcı 12$ ile yatırım yaparken %2 olan ürüne 24$ ile yatırım yapar.
OEC ürünü, dayanak varlığın fiyat değişimlerini aynen yansıttığı için;
– Vade sonunda OEC fiyatı şu şekilde belirlenir :
(Vade sonundaki endeks seviyesi) x (Değişim oranı)
– OEC yatırımcısının kazanç veya kaybı ise şu şekilde belirlenir :
(Vade sonundaki endeks seviyesi – Vade başı endeks seviyesi) x (Değişim oranı)
Eğer vade sonunda S&P 500 endeksi %10 artarak 1.320 seviyesinde olursa, OEC yatırımcısı ;
(1.320 – 1.200) x (0,01) = 1,2 $
kazanır ve vade sonunda 13,2$ (12 $ + 1,2 $) elde eder. Başka bir deyişle, %10 kazanç sağlar. Sahip olduğu 12$’lık OEC ürünün fiyatı 13,2$’a çıkmıştır.
Eğer vade sonunda S&P 500 endeksi 1.080 seviyesinde olursa, %10 oranında bir düşüş sergilerse, OEC yatırımcısı ;
(1.200 – 1.080) x (0,01) = 1,2 $
kaybeder ve vade sonunda 10,8 $ (12 $ – 1,2 $) elde eder. Böylece yatırımcı %10 oranında bir kayıpla karşılaşır.
OEC ürünleri, endeks gibi birebir alınıp satılamayan varlıkların performansından yatırımcıları yararlandırma fırsatı sunar. Bu tür ürünlere yatırım yapmanın riski ile ürünün dayanak varlığına yatırım yapmanın riski aynıdır.
3.3.3.2. Outperformance Certificate
Outperformance Certificate (OC) ürünler dayanak varlığın fiyat değişimlerini belirli bir düzeye kadar, strike düzeyine kadar bire bir yansıtır. Strike düzeyinden sonra dayanak varlığın getirisini ürünün getirisine önceden belirlenen bir performans oranı kadar yansıtır. Bu performans oranı daima %100’ün üzerindedir 3. Performans oranı, ürünü çıkaran finansal kurum tarafından çeşitli faktörler dikkate alınarak belirlenir ve oran kurumlar arasında değişkenlik gösterir.
Strike düzeyi, opsiyon kontratlardaki kullanım fiyatı gibi düşünülebilir. Vade dolduğunda bu düzeyin aşılıp aşılmadığına bakılacak ve ona göre işlem yapılacak fiyat düzeyidir.
Ürünün işleyişi aşağıda bir örnekle açıklanmaya çalışılmıştır 4.
| Vade: | 1 yıl |
| Dayanak varlık: | Syngenta Hisse Senedi |
| OC başlangıç fiyatı: | 300 $ |
| Hisse senedinin başlangıç fiyatı: | 300 $ |
| Strike düzeyi: | 300 $ |
| Performans faktörü: | %150 |
Strike düzeyi olan 300 $’ın üzerindeki fiyatlarda, OC ürünü yatırımcısına aşağıda belirtildiği gibi bir nakit akışı sağlar.
Yatırımcının = Dayanak varlığın – Dayanak varlığın x Performans oranı
Getirisi vade sonu değeri başlangıç değeri
Örneğin; vade sonunda Syngenta hisse senedi fiyatı %10 oranında artarak 330 $ olursa OC yatırımcısı ;
(330-300) x (%150) = 45 $
kazanır ve vade sonunda 345 $ (300 $ +45 $) elde eder. Başka bir deyişle %15 düzeyinde bir kazanç sağlar.
Strike seviyesi olan 300 $ altında gerçekleşen fiyatlarda, OC ürünü dayanak varlığın fiyat değişimlerini aynen yansıtır. Daha önce de belirtildiği üzere, dayanak varlığın fiyat değişimleri strike düzeyine kadar aynen dikkate alınır. Dayanak varlığın fiyatı strike düzeyinin altında kalırsa, herhangi bir performans söz konusu olmadığından performans oranı dikkate alınmaz. Strike düzeyinden sonra performans oranı esas alınarak hesaplama yapılır.
Örneğin vade sonunda Syngenta hisse senedi fiyatı 270 $ seviyesinde olursa, %10’luk bir düşüş sergilerse, OC yatırımcısı da %10 düzeyinde bir kayba uğrar ve vade sonunda 270 $ (300$ – 30$) elde eder.
Örnekle ilgili aşağıda yer alan grafikte, dayanak varlığın farklı seviyelerindeki fiyatlarına göre ürünün sağladığı farklı nakit akışları görülmektedir.
Grafik 2: Outperformance Certificate
Kaynak: Scoach.com
Grafikten görüldüğü üzere, strike seviyesi olan 300$ ve üzerindeki fiyatlarda dayanak varlık fiyatındaki değişim, OC fiyatındaki değişimi %100 üzerindeki bir performans oranı kadar etkilemiştir. Bu nedenle, 300$ üzerindeki fiyat düzeylerinde hisse senedi piyasa fiyatındaki değişim gereğince, getiri doğrusunun gri renkte devam etmesi gerekirken, yeşil renkte görüldüğü üzere performans oranınca belirlenen bir açı oranınca devam etmiştir. Çünkü hisse senedi piyasa fiyatındaki değişim OC fiyatına %100’ün üzerinde yansımıştır. Hisse senedi piyasa fiyatı strike seviyesi olan 300$ altında ise hisse senedi piyasa fiyatındaki değişimler bu ürüne dayanan OC fiyatındaki değişimleri bire bir etkiler. Bu yüzden 300$’ın altındaki getiri doğrusu yeşil olarak gösterilen grafikte hisse senedi fiyatı ile aynı şekilde değişmektedir.
3.3.3.3. Bonus Certificates
Bonus Certificate (BC) ürünü OEC ürünün anapara koruma özelliğinin eklenmiş hali olarak tanımlanabilir. Bu anapara koruma özelliği belirli bir koşula bağlanmış olup, anapara koruması ancak dayanak varlık fiyatı önceden belirlenmiş bir bariyer seviyesini aşmadıkça gerçekleşir. Başka bir deyişle bariyer düzeyine kadar ana para korunur. Bu düzeyi geçtikten sonra anapara korunmaz.
BC ürünlerde aşağıdaki özellikler sözkonusudur.
Bariyer düzeyi : Ürünün dayandığı varlığın piyasa fiyatı vade içinde bariyer düzeyini aşağı yönlü bir kez kırsa bile ürünün bonus ödemesini engelleyen düzeydir. Vade sonunda varlık fiyatı ne olursa BC ürünü fiyatı da o olur. Bariyer düzeyi kırılma noktasıdır.
Strike düzeyi : Ürünün dayandığı varlığın piyasa fiyatı vade sonunda strike düzeyini aştığında, dayanak varlık fiyatının BC ürünün fiyatını birebir etkilediği düzeydir.
Bonus düzeyi : Vade boyunca ürünün dayandığı varlığın fiyatı bariyer düzeyinin altına inmediği ve vade sonunda strike düzeyi ile bariyer düzeyi arasında kaldığı sürece, önceden belirlenen tutarda ödenecek bonusu gösterir. Anlaşıldığı üzere bonusun ödenebilmesi için aşağıdaki iki koşul gerekli :
– Ürünün dayandığı varlığın fiyatı vade süresince bir gün bile bariyer düzeyinin altına inmemeli,
– Ürünün dayandığı varlığın fiyatı vade sonunda strike düzeyi ve bariyer düzeyi arasında kalmalı
Bu açıklamalar aşağıdaki gibi de gösterilebilir.
Vade içerisinde dayanak varlığın fiyatı
bariyer düzeyinin altına düşerse ——————– BC ürünün bonus ödemez ve vade
sonunda varlık fiyatı ne olursa
BC ürünü fiyatı da o olur.
Vade sonunda varlık fiyatı,
strike düzeyinin üzerinde kalırsa —————– BC ürünü varlığın fiyatını aynen
yansıtır.
Vade içinde dayanak varlığın fiyatı
bariyer düzeyinin altına inmediği sürece,
vade sonunda da varlığın piyasa fiyatı
strike düzeyi ile bariyer düzeyi arasında kaldığında ————— BC ürünü bonus öder.
Ürünün işleyişini açıklayabilmek amacıyla aşağıda bir örnek verilmiştir5.
| Vade: | 2 yıl |
| Dayanak Varlık: | Credit Suisse Hisse Senedi |
| BC başlangıç fiyatı: | 30 $ |
| Hisse senedinin başlangıç fiyatı: | 30 $ |
| Strike düzeyi: | 33 $ |
| Bariyer düzeyi : | 24 $ |
| Bonus düzeyi : | 33 $ |
Örnekle ilgili aşağıdaki senaryolar ele alınmıştır. Bu senaryolara göre önemli olan, BC ürününün dayandığı hisse senedinin piyasa fiyatının 24$ olan bariyer düzeyini aşağı yönlü kırıp kırmadığıdır.
– Vade boyunca bir gün bile hisse senedi piyasa fiyatı 24 $ olan bariyer seviyesinin altında işlem görmezse, başka bir deyişle bariyer düzeyini aşağı yönlü kırmazsa, ürün bonus ödeme opsiyonunu korur.
– Vade boyunca bir gün dahi hisse senedi piyasa fiyatı 24 $ olan bariyer düzeyinin altında işlem görürse ürünün ödeyeceği bonus opsiyonu ortadan kalkar. Ürünün dayandığı hisse senedi fiyatı ne olursa ürünün kendi fiyatı da o olur.
Konu ile ilgili aşağıdaki senaryolar ele alınmıştır.
a) Vade boyunca herhangi bir gün hisse senedi, bariyer düzeyi olan 24 $ ve altında
işlem görmezse :
Vade boyunca hisse senedi bariyer düzeyi olan 24 $ ve altında işlem görmezse üzerinde işlem görmüş demektir. Burada iki durum sözkonusu olabilir. Vade sonunda hisse senedi piyasa fiyatının bariyer düzeyi olan 24 $ ile strike düzeyi olan 33 $ arasında olması ve stike düzeyi olan 33 $’ı aşmasıdır.
Vade sonunda hisse senedi bariyer düzeyi olan 24 $ ve strike düzeyi olan 33 $ arasında işlem görürse :
Hisse senedi piyasa fiyatı bariyer düzeyi olan 24 $ ile strike düzeyi olan 33 $ arasında ise BC ürünü bonus düzeyi kadar ödeme yapar. Bonus tutarı bu örnekte 33 $ olduğundan, BC yatırımcısı vade sonunda 33 $ elde eder. Örneğin, vade sonunda Credit Suisse hisse senedi 30$’dan 31,5 $’a yükselerek %5’lik bir artış sergilerse, BC ürünü yatırımcısı % 10 kazanır ve 33 $ elde eder. Bu durumda BC ürünü yatırımı doğrudan hisse senedi yatırımına göre daha fazla getiri sağlar. Vade sonunda Credit Suisse hisse senedi 30$’dan 27 $’a düşerek %10’luk bir düşüş sergilese bile BC ürünü yatırımcısı yine % 10 kazanır ve 33 $ elde eder.
Vade sonunda hisse senedi strike düzeyi olan 33 $‘ın üzerinde işlem görürse :
Böyle bir durumda BC ürünü dayanak varlığın fiyat değişimlerini yatırımcıya aynen yansıtır. Örneğin, Credit Suisse Hisse Senedinin fiyatı 30 $’dan 36 $’a çıkarak %20 oranında bir artış sergilemişse, BC ürünü yatırımcısı da % 20 kazanır ve 36 $ elde eder. Başka bir deyişle, ürünün dayandığı varlığın piyasa fiyatı olan 36 $, strike düzeyi olan 33$’ı aştığından, dayanak varlığın fiyatı BC ürünün fiyatını birebir yansıtmıştır. Bu örnekte vade sonunda 36 $ olan hisse senedinin piyasa fiyatı, 24 $ olan bariyer düzeyi ile 33$ olan strike düzeyi arasında kalmadığı için bonus ödemesi söz konusu değildir.
b) Vade boyunca herhangi bir gün hisse senedi, bariyer düzeyi olan 24 $ ve altında işlem görürse :
Bu senaryoya göre ürün vade içinde bir gün bile olsa 24$ olmuş veya bunun altında işlem görmüştür. Başka bir deyişle kırılma noktası olan bariyer düzeyi aşağı yönlü kırılmıştır. Bu nedenle bonus opsiyonu iptal olur ve ürün bonus ödemez. Vade sonunda BC ürünü, dayandığı hisse senedi fiyatı ne ise o tutarda ödeme yapar. Örneğe göre, yatırımcı Credit Suisse hisse senedinin cari piyasa değerinde bir nakit akışı elde eder.
Vade içinde bir gün Credit Suisse hisse senedinin bariyer düzeyi olan 24$’ın altında işlem gördüğünü ve vade sonunda fiyatın %5 artarak 30$’dan 31,5 $’a çıktığını kabul edelim. Bu durumda BC ürünü yatırımcısı da % 5 kazanır ve 31,5 $ elde eder. Halbuki bir önceki senaryoda hisse senedinin fiyatı %5 arttığında, yatırımcı % 10 kazanıp 33 $ bonus elde etmişti. Vade sonunda hisse senedi %10’luk bir düşüşle 27 $ olursa, BC ürünü yatırımcısı da % 10 kaybeder ve 27 $ elde eder. Halbuki bir önceki senoryada hisse senedinin fiyatı %10 oranında düştüğünde yatırımcı yine % 10 kazanıp 33 $ bonus elde etmişti.
Örnekle ilgili aşağıda yer alan grafikte, dayanak varlığın farklı seviyelerdeki fiyatlarına göre ürünün sağladığı farklı nakit akışları görülmektedir.
Grafik 3: Bonus Certificate
Kaynak: Scoach.com
Yukarıdaki örnekte de açıklandığı üzere, ürünün vade sonunda ödeyeceği tutar öncelikle 2 senaryoya bağlanmıştır. İlk senaryoda, vade içinde dayanak hisse senedi fiyatı bariyer seviyesi olan 24$ altına inmediği ve ayrıca vade sonunda hisse senedi piyasa fiyatı bariyer seviyesi olan 24$ ile strike seviyesi olan 33$ ve arasındaki fiyatlarda olduğunda sürece, grafikte görüldüğü üzere BC ürünü 33$ olan bonus ödemesini yapar. Vade sonunda hisse senedi fiyatı, strike seviyesi olan 33$’ın üzerinde seyrettiği durumlarda, BC ürününün fiyatı hisse senedinin fiyatını birebir yansıtır. İkinci senaryoda ise vade içerisinde dayanak hisse senedi fiyatı bariyer seviyesi olan 24$ altına inerse, BC ürünün bonus ödeme özelliği sona erer ve vade sonunda hisse senedi fiyatı ne olursa BC ürünü fiyatı da o olur.
3.3.3.4. Outperformance Bonus Certificate
Outperformance Bonus Certificate (OBC) ürünü, Outperformance Certificate ve Bonus Certificate ürünlerinin bileşimi olarak düşünülebilir. Bonus Certificate gibi belirli bir koşula bağlanmış bir anapara koruması özelliği olup, anapara koruması ancak dayanak varlık fiyatı önceden belirlenmiş bir bariyer seviyesini aşmadıkça gerçekleşir. Ayrıca, Outperformance Certificate gibi önceden belirlenen bir strike düzeyi aşılınca, dayanak varlık kendi performansını ürünün performansına önceden belirlenen performans oranına göre yansıtır.
Ürünün işleyişini gösteren bir örneğe aşağıda yer verilmiştir6.
| Vade: | 2 yıl |
| Dayanak Varlık: | Baloise Hisse Senedi |
| OBC başlangıç fiyatı: | 80 $ |
| Hisse senedinin başlangıç fiyatı: | 80 $ |
| Strike düzeyi: | 80 $ |
| Bariyer düzeyi: | 68 $ |
| Bonus düzeyi: | 80 $ |
| Performans faktörü: | %150 |
a) Vade süresince herhangi bir gün hisse senedi bariyer düzeyi olan 68 $ ve altında işlem görmezse :
Hisse senedi vade boyunca bariyer düzeyi olan 68 $ ve altında işlem görmezse vade sonunda iki durum sözkonusu olabilir. Bunlardan biri hisse senedinin bariyer düzeyi olan 68 $ ve strike düzeyi olan 80 $ arasında işlem görmesi, diğeri de hisse senedinin strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görmesidir.
Vade sonunda hisse senedi bariyer düzeyi olan 68 $ ve strike düzeyi olan 80 $ arasında işlem görürse :
Hisse senedi strike düzeyi olan 80 $ ve bariyer düzeyi olan 68 $ arasında işlem görürse,
OBC ürünü bonus seviyesinde ödeme yapar. Bonus seviyesi bu örnekte 80 $ olduğundan, OBC yatırımcısı vade sonunda 80 $ tutarında bir nakit akışı elde eder.
Örneğin, vade sonunda Baloise hisse senedi %5’lik bir düşüşle 76 $ veya %10 düşüşle 72 $ olsa da OBC ürünü yatırımcısı yine 80 $ elde eder.
Vade sonunda hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görürse :
Strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde, OBC ürünü dayanak varlığın fiyat değişimlerini yatırımcısına 1’e 1,5 olarak yansıtır. Çünkü performans faktörü %150’dir. Vade sonunda yatırımcının getirisi aşağıdaki gibi hesaplanır.
Yatırımcının = Dayanak varlığın – Dayanak varlığın x Performans oranı
Getirisi vade sonu değeri başlangıç değeri
Örneğin, vade sonunda Baloise hisse senedi %10 oranında artış göstererek 80$’dan
88 $’a çıkarsa OBC ürünü yatırımcısına ;
(88-80) x (%150) = 12 $
getiri sağlar.
Baloise hisse senedinin vade başındaki değeri 80 $’dı. Vade sonunda 12 $ daha kazanarak toplam değeri 92 $ olmuş ve yatırımcı toplamda %15 oranında getiri sağlamıştır.
b) Vade süresince herhangi bir gün hisse senedi bariyer seviyesi olan 68 $ ve altında işlem görürse :
Vade boyunca herhangi bir gün hisse senedi fiyatı bariyer düzeyi olan 68$ ve altında işlem görürse başka bir deyişle bariyer düzeyini aşağı yönlü kırarsa, vade sonunda iki durum dikkate alınır. Bunlardan biri hisse senedi fiyatının strike düzeyi olan 80 $’ın altında işlem görmesi, diğeri de hisse senedinin strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görmesidir. Burada hisse senedinin bariyer düzeyi olan 68 $ ve strike düzeyi olan 80 $ arasında işlem görmesi seçeneği sözkonusu olmamaktadır. Çünkü fiyatlar bir kez 68 $’ı aşağı yönlü kırdığından 68 $ artık sınır olarak kabul edilemez.
Vade içinde dayanak hisse senedi fiyatı bariyer seviyesi olan 68$’ın altına inerse, OBC ürünün bonus ödeme özelliği sona erer ve vade sonunda hisse senedi fiyatındaki değişim strike seviyesi olan 80$ seviyesine kadar OBC ürün fiyatını aynen etkiler. 80$ seviyesinin üzerinde ise OBC ürününün fiyatı hisse senedinin fiyat değişiminden %100’den fazla olacak şekilde bir performans oranınca etkilenir.
Vade sonunda hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın altında işlem görürse :
Hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın altında işlem görürse yatırımcı Baloise hisse senedinin cari piyasa değerinde bir getiri sağlar.
Örneğin, vade sonunda Baloise hisse senedi 80 $’lık değerinin %20’sini kaybederek 64 $ olursa, OBC ürünü yatırımcısı da %20 oranında kayba uğrayarak 64 $’lık bir nakit akışı elde eder.
Vade sonunda hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görürse :
Hisse senedi strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görürse OBC yatırımcısının getirisi aşağıdaki gibi hesaplanır.
Yatırımcının = Dayanak varlığın – Dayanak varlığın x Performans oranı
Getirisi vade sonu değeri başlangıç değeri
Örneğin, vade sonunda Baloise hisse senedi %10’luk bir artışla 88 $ seviyesinde olursa, OBC ürünü yatırımcısına ;
(88 – 80) x (%150) = 12 $
getiri sağlar. Hisse senedinin başlangıç değeri olan 80 $ dikkate alındığında, yatırımcı %15 değer artışıyla birlikte 92 $ tutarında nakit akışı elde eder.
Bilindiği üzere buradaki senaryo “vade süresince herhangi bir gün hisse senedinin bariyer seviyesi olan 68 $ ve altında işlem görmesi” dir. Bu durumda iken “vade sonunda hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görürse”, dayanak varlık kendi performansını ürünün performansına önceden belirlenen performans oranına göre yansıtır. Hatırlanacağı üzere aynı durum önceki senaryo olan “vade süresince herhangi bir gün hisse senedinin bariyer düzeyi olan 68 $ ve altında işlem görmezse” durumunda da söz konusu olmuştu. Bu senaryo kapsamında da “vade sonunda hisse senedi, strike düzeyi olan 80 $’ın üzerinde işlem görürse” seçeneğinde performans oranı devreye girmişti. Her iki durumda da performans oranının katkısıyla 92 $ nakit girişi sağlanmıştır.
Başka bir deyişle, vade süresince herhangi bir gün hisse senedi bariyer seviyesi olan 68 $ ve altında işlem görse de görmese de vade sonunda hisse senedi, strike düzeyinin üzerinde işlem görürse performans oranı devreye girer. Bu oran kadar dayanak varlığın performansı ürünün performansına yansıtılır.
Örnekle ilgili aşağıda yer alan grafikte, dayanak varlığın farklı seviyelerindeki fiyatlarına göre ürünün sağladığı farklı nakit akışları görülmektedir.
Grafik 4: Outperformance Bonus Certificate
Kaynak: Scoach.com
Yukarıdaki örnekte de açıklandığı üzere, ürünün vade sonunda ödeyeceği tutar öncelikle 2 senaryoya bağlanmıştır. Öncelikli senaryoda eğer vade içerisinde dayanak hisse senedi fiyatı bariyer seviyesi olan 68$ altına inmediği sürece grafikte görüldüğü üzere vade sonunda hisse senedi piyasa fiyatı, strike seviyesi olan 80$ ve bariyer seviyesi olan 68$ arasındaki fiyatlarda olduğunda, OBC ürünü 80$ olan bonus ödemesini yapar. Vade sonunda hisse senedi fiyatı, strike seviyesi olan 80$’ın üzerinde seyrettiği durumlarda, OBC ürününün fiyatı hisse senedinin fiyat değişiminden %100’den fazla olacak şekilde bir performans oranınca etkilenir. İkinci senaryoda ise vade içerisinde dayanak hisse senedi fiyatı bariyer seviyesi olan 68$ altına inerse, OBC ürünün bonus ödeme özelliği sona erer ve vade sonunda hisse senedi fiyatındaki değişim strike seviyesi olan 80$ seviyesine kadar OBC ürün fiyatını birebir etkiler. 80$ seviyesinin üzerinde ise OBC ürününün fiyatı hisse senedinin fiyat değişiminden %100’den fazla olacak şekilde bir performans oranınca etkilenir.
NOT :
Sonraki yazıda “Kaldıraç Sağlayan Finansal Ürünler” incelenecek ve “Yapılandırılmış Finansal Ürünlerin Avantajları ve Dezavantajları” üzerinde durulacaktır.
————————
* Bu yazı YAPILANDIRILMIŞ FİNANSAL ÜRÜNLER – II yazısının devamıdır.
** Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü
Öğretim Üyesi
*** Bahçeşehir Üniversitesi İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi – [email protected]
[1] Barlocher, J. 2009, ‘Experience with the collection and publication of data on structured products in Switzerland’, IFC Bulletin No 31, s. 141-150.
[2] Scoach, Open End Certificate, < http://www.scoach.ch>
[3] Hernandez, R., Lee, W. & Liu, P. 2007, ‘The market and the pricing of outperformance certificates.’, 16th Annual Meeting of the European Financial Management Association, Vienna, Austria.
[4] Scoach, Outperformance Certificate, < http://www.scoach.ch>
[5] Scoach, Bonus Certificate, < http://www.scoach.ch>
[6] Scoach, Outperformance Bonus Certificate, <http://www.scoach.ch>
