Yunanistan’ın borç krizi sorununun yaşandığı Euro bölgesinde, İtalya’daki olumsuz gelişmeler, AB ekonomik birimlerinin yöneticilerinin bir araya gelip, önlem arayışlarına girmesine yol açtı. 1993 yılında Maastrich Kriterlerine göre üye ülke ekonomilerini kontrollü bir yapıya alan AB ne yazık ki, ülkelerin ekonomilerinin bu kurallar içinde kalmasını sağlayamadı. 27 ülkeden 22’si bugün Maastrich kriterlerinin dışında, kuralsızlık içindeki ekonomik göstergelere sahipler. O nedenle Yunanistan’ın arkasından İtalya ve İspanya’nın borç krizine girmeleri korkusu AB Ekonomi yönetimini acil önlemler için harekete geçiriyor.
Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, AB Maliye Bakanları toplantısı öncesinde Birliğin ekonomi alanındaki yetkilileriyle kriz konusunu görüşmek üzere toplantıya çağırması Yunanistan ve Portekiz gibi küçüklerin ardından Avrupa’nın üçüncü büyüğü İtalya’nın borç krizi içine girebileceği endişesini n yatırımcılarca tartışılmaya başlanmasına yol açtı.
Geçen hafta sonunda İtalya borsasındaki büyük düşüş ve iki önemli banka hisselerinde yüzde 8’lere varan gerileme yatırımcıların bu düşüncesine neden oldu. Bugüne kadar yorumlarda Avrupa’nın küçükleri olarak görülen Yunanistan ve Portekiz’in sorunlarının Euro Bölgesi içinde sürece bağlı çözülebileceği yorumları yapılıyordu. Ancak, borç krizinin İtalya’ya sıçraması olasılığı arkasından İspanya’nın da geleceği korkusu AB yönetiminde yeni önlemler için harekete geçme arayışlarını da beraberinde getirme sonucunu getirmiş gözüküyor.
Aslına bakarsanız bu gelişme “Görünen köy kılavuz istemez” şeklinde ortaya çıkıyor. Avrupa Birliği 1 Ocak 1993 tarihinde aldığı Maastrich kararları ile üye ülkeler ve üye olacaklar için uyulması gereken ekonomik kuralları ortaya koymuştu.
Bunlar şöyle sıralanıyordu:
-Ülkelerin enflasyon oranı, toplulukta en düşük enflasyona sahip üç ülkenin ortalamasını 1.5 puan geçemeyecek.
-Üye ülke devlet borçlarının GSYİH oranı yüzde 60’ı aşamayacak.
-Bütçe açığı GSYİH’nın yüzde 3’ün altında olacak.
-12 aylık faiz oranı en düşük üç faizli üyenin faiz ortalamasını 2 puandan fazla aşmayacak.
Bir de Euro’ya para birliğine geçişten sonra anlamını yitiren bir kural da “Son yıl itibariyle üye ülke parası diğer bir ülke parası karşısında devalüe edilmemiş olacak” şeklindeydi.
Şimdi 27 AB ülkesinin sonuçlarına baktığımızda 22 ülkenin bu kriterleri yerine getiremediğinı 5 ülkenin kriterlere uyabildiğini görüyoruz.
İtalya’nın sonuçlarına baktığımızda gördüğümüz sonuçlarsa şöyle: Yüzde 3 olması gereken bütçe açığı yüzde 4.6. Yüzde 60’ın altında olması gereken kamu borcu GSYİH’sının yüzde 119’u. Üç en düşük enflasyonlu üç AB üyesinin enflasyon ortalaması 1.7, İtalya’nın enflasyonu yüzde 3 ile bu konuda da sınırda. AB ekonomi yöneticilerini İtalya konusunda korkuya iten tablo da bu…
Bu nedenle bir yandan İtalya borsasında çıplak açığa satışa sınırlama getiriyor. Maliye Bakanı Tremonti kemer sıkma politikalarından söz ediyor. Bir yandan da AB’de acil durumlar için ortaya konan 700 milyar euroluk Avrupa İstikrar Mekanizmasının iki katının üstüne 1.5 milyar euroya çıkarılması tartışması yapılıyor.
Belki böylece kısa vadede sorunlara pansuman yapılabilir. Ancak, uzun vadede Maastrich kurallarını terk etmiş ve kuralsız ilişkiler içine girmiş olan AB üyelerinin yeniden kurallı bir alana çekilmeleri gerekir. Belki bunun için Maastrich kurallarında da bir yenilenme getirilebilir. Yunanistan’ın arkasından İtalya geliyor korkusu AB ekonomi yönetimine 15 Temmuz Banka Stres testlerinden başlayarak, art arda yeni önlem kararları aldırabilecektir…
