Yeni bir yılın ilk işlem günündeyiz. 2016’ya girerken piyasalar stresli bir başlangıç yaptı. Bu sabahki açılış ve dış piyasalardaki gelişmelere ilişkin yorumlara geçmeden önce, 2016’da piyasaların yönü konusunda basit iki grafik vereceğim.
Aşağıdaki grafik BIST-100 endeksinin yıllık grafiğini veriyor.
Bu grafikte görüldüğü üzere 1992’den bu yana, yıllık bazda BIST-100 endeksi iki yıl arka arkaya hiç düşmemiş. 2011 (-%22.3), 2013(-%13.31) ve 2015’de (-%16.33) düşen borsa, 2010(+%24.95), 2012(+%52.55) ve 2014’de (+%26.43) yükselmiş. Borsanın bu yıl da düşüş yapması durumunda bir ilk gerçekleşmiş olacaktır. Geçmişteki hareketler tekrarlanırsa bu yıl endeksin ortalama olarak %25-35 arasında yükselmesi beklenebilir. Bu durumda endeksin 71 bin civarında yıla başladığı düşünülürse, 85-95 bin aralığı 2016 içinde görülebilecek seviyelerdir.
Aşağıdaki grafik endeksin 5 dakikalık hareketlerini gösteriyor.
Endeks açılışta yeniden 70 bin seviyesinin altını gördü ve önceki kapanışa göre %2.1 civarında aşağıda bulunuyor. Dış piyasalara baktığımızda DOw future’ları %1.26, S&P500 endeksi future’ları yüzde 1.26, DAX future’ları ise yüzde 2.77 aşağıda bulunuyor. Asya cephesine baktığımızda ise Çin yüzde 6.86, Japonya %3.08 ve Güney Kore %2.17 aşağıda bulunuyor. Yani dış piyasalar 2016 yılına ciddi bir stresle giriyor. Bunun temelde iki sebebi var;
- Özellikle Çin’den gelen PMI verilerinin beklentilerin oldukça altında kalması ile yuan’ın değer kaybının yüzde 0.25’e ulaşması stresi artıran ilk unsur oldu. Öte yandan;
- Arabistan ile İran arasındaki gerginlik ve son gelişmeler Ortadoğu’da gerginli artırıcı bir unsur oldu ve petrol fiyatlarında yükseliş gördük.
Suudi Arabistan yönetiminin Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’i idam etti. İran, bu idamlara tepki gösterdi ve İran’dan Arabistan’a ağır açıklamalar geldi. Bunun bedelinin ağır olacağını söyledi. dün akşam saatlerinde de Suudi Arabistan’ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binası ateşe verildi. Bunun üzerine Suudi Arabistan, İran ile tüm diplomatik ilişkilerini kestiklerini bildirdi.
Isınan bir Ortadoğu doğal olarak küresel piyasalarda stres yaratıyor. Dünya Ceo’ları şu an en küresel büyümenin önündeki en büyük risk olarak küresel jeopolitik gelişmeleri görüyorlar. Aşağıdaki anket grafiği Mckinsey Co’nun web sitesinden alındı. Jeoplotik istikrarsızlık konusunda Eylül ayında (Sep 2015) CEO’ların %54’ü bunu risk olarak görürken, Aralık 2015 anketlerinde bu oran en yüksek seviyeye fırlamış ve %81 olmuş.
Sonuç olarak bu sabahki düşüşü yurt içindeki gelişmelere bağlayamayız ve küresel jeopolitik istikrarsızlık ve Çin’deki yavaşlama piyasaları bozmuş görünüyor. Tüm bu gelişmelerden Dolar/TL kuru da nasibini aldı. DOlar/TL’nin yıllık grafiği da aşağıda veriliyor.
Dola son üç yıldır artıyor. Yani TL değer kaybediyor. Bunun temel sebebi ABD’de faiz artırımı sürecine girilmesi, parasal genişlemenin son bulması ve küresel jeopolitik istikrarsızlık bölgesine en yakın ve hatta bu istikrarsızlığın aktörlerinden olmamızdır. Bu aşamada, tamamıyla dış piyasalardaki gelişmeleri takip etmek gerekiyor. Dışarısı düzelince düzelir, bozulunca bozuluruz. Dolayısıyla Türkiye’ye özgü ayrı bir analiz oluşturmak bu şartlarda anlamlı olmaz.
Sonuç olarak sadece piyasaları izlemekle yetinmek gerekiyor. Şu anki şartların değişmesi durumunda piyasalar olumluya dönebilir ama kısa vadede yukarı dönüşler cılız kalabilir. Eğer anlamlı bir alımın geldiğini düşünürsem, sizlerle paylaşırım. 2016 yılının bol ve hayırlı kazançalara vesile olmasını diliyor, hepinizin yeni yılını tekrar kutluyorum.
