Para birimleri yabancı paralara karşı iki nedenle değer kaybeder:
Dış nedenler, iç nedenler. Dış nedenler arasında ticaret ortaklarının durumunun bozulması, dış ticarette kullanılan rezerv paraların değerinin yükselmesi, küresel konjonktürde krizler yaşanması, çevrede savaş çıkması ve bu savaşın ilgili ülkeyi de tehdit etmesi, kuraklık, doğal afetler ortaya çıkması gibi durumlar sayılabilir. Bir ülkenin parasının değeri buna benzer dış nedenlerle düşüyorsa yapılabilecek şeyler sınırlıdır. Eğer bu gibi nedenler geçici bazı sıkıntılardan kaynaklanıyorsa, yerli paranın değerindeki oynaklığı giderebilmek için o geçici süre içinde döviz piyasasına düzenleyici müdahaleler yapılabilir. İç nedenler arasında ekonominin kötü yönetimi, siyasal sorunlar, sosyal sorunlar gibi nedenler sayılabilir. Bunlar genellikle istikrarsızlığa neden olur ve yerli paraya duyulan güvenin sarsılmasına yol açar. Bu gibi hallerde yerli para yabancı paralara karşı değer kaybeder.
Türkiye açısından konuya bakarsak TL’nin 2015 yılında Dolara karşı yüzde 25, 2016 yılında da yüzde 21 dolayında değer kaybettiğini görüyoruz. Bu değer kayıplarında hem dış hem de iç etkenler etkili oldu. Böyle bir ölçüm yapmadım ama kabaca bu etkilerin yarı yarıya olduğunu sezgisel olarak söyleyebilirim.
2017 yılının henüz 11. günündeyiz. TL, Dolara karşı bu 11 günde yüzde 9,4 değer kaybetmiş bulunuyor. Acaba bunun nedeni dış nedenler mi, iç nedenler mi? Yoksa her ikisi de mi? Bu sorunun yanıtını bulmak için Ekonomide Analiz kitabında ele aldığım analiz yöntemine başvuracağım. Yani önce olay yeri incelemesi için eldeki verileri toparlayacağım sonra da bunları analiz ederek neden saptaması yapacağım.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ. (Mahfiegilmez.Com)
