Hazine’nin bir dönemde yaptığı iç borçlanma toplamını aynı dönemde yaptığı iç borç (anapara + faiz) ödemeleri toplamına böldüğümüzde bulacağımız oran bize iç borç çevirme oranını veriyor.
Aşağıdaki tablo 2010 yılından bugüne kadarki iç borç ödemelerini, iç borçlanmayı, iç borç çevirme oranını ve Hazinenin bu borçlanmayı yürütmek için ödediği ortalama faizi gösteriyor (Kaynak: www.hazine.gov.tr)
| Yıllar | İç Borç Servisi | Anapara | Faiz | İç Borçlanma | İç Borç Çevirme Oranı (%) | Faiz Oranı (%) |
| 2010 | 178,1 | 136,2 | 41,9 | 159,0 | 89,3 | 8,7 |
| 2011 | 132,1 | 97,1 | 35,1 | 111,6 | 84,5 | 8,3 |
| 2012 | 124,7 | 84,0 | 40,7 | 101,5 | 81,4 | 9,4 |
| 2013 | 167,1 | 128,1 | 39,1 | 141,2 | 84,5 | 7,0 |
| 2014 | 157,0 | 117,8 | 39,3 | 127,9 | 81,5 | 9,9 |
| 2015 | 107,1 | 67,4 | 39,8 | 90,4 | 84,4 | 8,5 |
| 2016 | 100,6 | 63,2 | 37,4 | 91,1 | 90,6 | 10,2 |
| 2016 6 Ay | 49,3 | 30,5 | 18,8 | 43,1 | 87,0 | 10,5 |
| 2017 6 Ay | 54,0 | 35,3 | 18,7 | 61,7 | 114,3 | 10,3 |
İç borç oranı hesaplamasını denklem üzerinden gösterebilmek için 2017’nin 6 aylık sonuçlarını alalım ve iç borç çevrime oranı denklemimize uygulayalım:
İç borç çevirme oranı = İç borçlanma toplamı / İç borç (anapara + faiz ödemeleri) toplamı
İç borç çevirme oranı (2017 ilk 6 ay) = 61,7 / 54,0 = 114,3
Tabloya bakarsak iç borç çevirme oranının 2016 yılının ilk 6 ayına kadar sürekli olarak 100’ün altında kaldığını yani Hazine’nin piyasaya ödediği borçtan daha azını borçlandığını ve bu yolla piyasaya para bıraktığını görebiliyoruz. Bu durumda faizler geriliyor ve özel kesimin borçlanma piyasasından yararlanma imkânı artıyor. Bu duruma özel kesimin borçlanma piyasasından yararlanma imkânının artması (crowding in etkisi) deniyor. 2017 yılının ilk 6 ayında olay tam tersine dönmüş bulunuyor. Hazine, iç borç çevrime oranını 100’ün üzerine çıkarmış yani piyasaya ödediğinden daha fazlasını piyasadan borçlanmış. İç borç çevrime oranının yükselmesi sonucunda özel kesim daha az borçlanıp daha az yatırım yapıyor. Çünkü borç verilebilir fonların çoğuna kamu kesimi talip oluyor ve faizin de yükselmesine neden oluyor. Bu durumun ortaya çıkmasına özel kesimin borçlanma piyasasından dışlanması (crowding out etkisi) adı veriliyor.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ. (Mahfiegilmez.Com)
