GYODER’den edinilen bilgiye göre, inÅŸaat sektörü 2011’i öngörülerin üzerinde yüzde 10 büyüme ile kapatırken, konut fiyatları ve kiralarında öngörüldüğü gibi 2011 yılında enflasyona paralel olarak ”sınırlı artış” kaydedildi.
2011 yılında alınan konut ruhsat sayısında ise yüzde 10’luk artış öngörüsüne karşın yüzde 25’lik bir küçülme yaÅŸandı. Bu küçülmeye 2011 yılı ilk çeyrek dönemde gerçekleÅŸmesi öngörülen ruhsatların 2010 yılı 4. çeyrek döneminde alınması yol açtı.
2011 yılında inÅŸaat sektöründeki istihdam, 1,91 milyon kiÅŸi ile tarihi zirvesine ulaşırken, toplamistihdam içindeki payı da yüzde 7,7’ye kadar çıktı. 2012 yılında inÅŸaat sektörü istihdamının göreceli yüksek kalmaya devam edeceÄŸi bekleniyor.
2011 yıl sonunda, 570-580 bin adet yapı ruhsatı verilmesi beklenirken, konut satışı beklentisi de 450 bin adet. Kasım sonunda yüzde 22 artışla 74 milyar liraya ulaşan konut kredilerinin yıl sonunda 75 milyar lira olması bekleniyor.
Ticari gayrimenkul yatırımlarında büyüme de; 2011 yılı için yüzde 8-10’luk öngörünün üst sınırında, yüzde 10 olarak gerçekleÅŸti. Ticari gayrimenkul yatırımlarında büyüme de 2011 yılı için öngörülerin üst sınırında yüzde 10 olarak gerçekleÅŸti.
Konut kredileri 2010 yıl sonunda 60,8 milyar lira, 2011 yılı kasım sonu itibariyle 74 milyar lira olurken, yıl sonu beklentisi 75 milyar lira.
Yabancıların gayrimenkul net alımları: 2010 yılında 2,5 milyar dolar iken, 2011 yılı ilk 9 ayında, 2010 aynı dönemine göre yüzde 19 gerileme ile 1,5 milyar dolar oldu. Yıl sonu beklentisi 2 milyar dolar.
Bu veriler gösteriyor ki konut ve inÅŸaat sektörü dünyada birçok ülkede ekonomik krizin etkilerinin sürdüğü bir ortamda bile Türkiye’de lokomotif sektör olmaya 2011 yılında da devam etti.
Gayrimenkul sektörü, cari açığı büyütmeden büyüyen ve girdileri yaklaşık yüzde 100 Türk malı olan tek sektör olarak da ön plana çıkıyor.
2012’de inÅŸaat-gayrimenkul sektöründe yüzde 5-6 oranında ılımlı büyüme, konut yapı ruhsatlarında ise yüzde 5-10 arasında bir artış öngörülüyor.
2011 yılı ABD konut ve ticari gayrimenkul piyasası için ”zayıf” ve ”duraÄŸan”, aynı dönem ABD ve ABinÅŸaat sektörü faaliyetleri için ise ”zayıf” olarak yorumlanırken, dünya gayrimenkul piyasalarında 2012 öngörüleri ise geliÅŸmiÅŸ ülkelerde konut piyasasının baskı altında kalmaya devam edeceÄŸi, geliÅŸmiÅŸ ülkelerde ticari gayrimenkul finansman olanaklarının sınırlı kalacağı, geliÅŸen ülkeler gayrimenkul piyasalarındaki aşırı ısınmaya ve fiyat balonlarına karşı kontrollü soÄŸutma olacağı yönünde.
Türkiye’de gayrimenkul varlık fiyatları seviyesi ve finansal kurumların taşıdıkları yükümlülükler itibari ile balon riski öngörülmüyor.
Bankaların konut kredisi kullandırma eğilimlerinde yavaşlama beklentisi ve üreticilerin tüketiciye yönelik devam eden kampanyalarının da etkili olacağı 2012 yılında konut talebinde sınırlı artış beklenirken, yabancılara konut satışı düzenlemesi ile birlikte konutta ilave talebin oluşacağı düşünülüyor.
2011 yılı için hızlı ekonomik büyümeye bağlı olarak yeni ofis kiralama talebinde artış özellikle A sınıfı ofislerde boşluk oranlarında gerileme ve kiralarda yeniden sınırlı ölçüde artış, yabancı şirketlerin talebinde ise hissedilir artış gözlendi.
2011 yılında (12 Aralık itibari ile) 31 yeni AVM açılırken, yeni kiralanabilir alan büyüklüğü 1.048.145 metrekare oldu. 2011 yılı sonunda AVM sayısı 292’ye, toplam kiralanabilir alan büyüklüğünün de 7.33 milyon metrekareye ulaÅŸtığı tahmin ediliyor.
”KENTSEL DÖNÜŞÜMÃœN TÃœRKÄ°YE’NÄ°N OLMAZSA OLMAZ GERÇEĞİ”
Çalık Gayrimenkul Genel Müdürü Feyzullah Yetgin de 2012’de Çevre ve Åžehircilik Bakanlığının yol haritasında en önemli yeri kentsel dönüşümün teÅŸkil ettiÄŸini, bunun son yaÅŸanan depremlerle ivme kazandığını belirtti.
Kentsel dönüşümün Türkiye’nin olmazsa olmaz gerçeÄŸi olduÄŸuna iÅŸaret eden Yetgin, kentsel dönüşüm ve mütekabiliyet yasasının çıkacak olmasının Türkiye gayrimenkul sektörünü çok canlı tutacağını kaydetti.
Yetgin, makroekonomik açıdan Türkiye’nin olumlu bir ÅŸekilde ayrıştığını, bundan sonra da kamu ve özel sektör yaklaşımı ile bunun aynen devam edeceÄŸini ümit ettiÄŸini vurguladı.
Feyzullah Yetgin, şunları kaydetti:
”Gayrimenkul sektöründe de özel projeler, kendini bu konuda ispat etmiÅŸ marka firmalar ve marka projeler ilgi görmeye devam edecek. Kriz dönemlerinde de bu tür projeler farklılaşıyor. 2012 ekonomide yüzde 4 büyüme beklentisi olan bir yıl. inÅŸaat sektöründe de yüzde 10-15 büyüme 2012 için öngörülebilir. Gayrimenkul sektörü GSMH’nın yüzde 30-40’ını oluÅŸturan, 200’ün üzerinde alt sektörü etkileyen, istihdam yoÄŸun bir sektör. Lokomotif bir sektör. Uzun yıllar da dönüşüm ihtiyacından dolayı lokomotif olmaya devam edecek.”
TOKİ İştiraki Emlak Konut GYO Genel Müdürü Murat Kurum da 2011 yılını belirledikleri hedeflerin üzerinde bir satışla gerçekleştirdiklerini, 10 bin konut satışı hedeflediklerini 12 bin konuta ulaştıklarını ve bunun 2 milyar liranın üzerinde bir değer olduğunu belirtti.
2012 yılında yeni hazırlanan ”afet yasası” ve ”mütekabiliyet yasası” ile bu satışların çok daha üzerine çıkmayı hedeflediklerini ifade eden Kurum, TOKÄ° ile yeni projeler üretmeye devam ettiklerini, 2012 yılı 2011’den daha baÅŸarılı bir yıl olarak geçecek diye ümit ettiklerini kaydetti.
”2011’DE YENÄ° KONUT PROJELERÄ° Ä°ÅžTAHINI KORUDU”Â
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı DerneÄŸi (GYODER) BaÅŸkanı Işık Gökkaya da daha önceki açıklamalarında, Türkiye’de 2011 yılında ekonomideki soÄŸutma çabalarına, konut kredileri geniÅŸlemesinin kontrollü hedefine ve konut kredileri faizlerindeki yükseliÅŸe raÄŸmen yeni konut projelerinin iÅŸtahını koruduÄŸunu, konut satışlarının sürdüğünü, yeni markalı konutların arzının hızlandığını belirtmiÅŸti.
Gökkaya, konut kredisi kullanma iştahının korunduğunu ve yeni konut başlangıçlarının sürdüğünü, alışveriş merkezi ve ofis alt pazarlarında büyümenin hızlandığını vurgulamıştı.
Işık Gökkaya, 2011’de konut fiyatları ve kiraların Türkiye genelinde sınırlı arttığını dile getirerek, ”Konut fiyatları alım için ÅŸu anda uygun seviyede. 2012 yılında beklenen konut talebi ve yeni konut arzları çerçevesinde konut fiyatlarında artış sınırlı kalır. Konut arzı 2012 yılında yavaÅŸlayarak sürecek” ifadelerini kullanmıştı.
AA