Yunanistan’ın borç krizi tehlikeli bir yol ayrımına ulaştı. Doğal olarak Avrupa borsalarını vuruyor. Yazıya oturduğumda New York daha açılmamıştı. Ama düşüş bekleniyordu. Buna karşılık euro-dolar paritesi yatay seyretti.
Temmuz ödemeler dengesi Merkez Bankası tarafından açıklandı. Cari işlemler dengesinde aylık 5.3 milyar dolar, yıllık 74.6 milyar dolar açık var. Ayrıntısına girmeye vaktim olmadı. Yeni bilgi varsa sonra değerlendireceğim.
CNBC-e Tüketim Endeksi ağustos sonuçları yayınlandı. Endekste haziran sonrasında başlayan iniş eğilimi sürüyor. Mevsim etkisi arındırılınca temmuza kıyasla yüzde 2.1 düşüş var. Canlı iç talep döneminin sona erdiğine bir başka işarettir.
Hızlı büyümeye devam
İkinci çeyrek milli gelir verileri TÜİK tarafından açıklandı. Başlıklara mutlaka yansıyacaktır. Büyüme hızı tahminlerin çok üzerinde geldi. Piyasa yüzde 6.4 bekliyordu. Ben yüzde 8 civarını öngörmüştüm. Gerçekleşme yüzde 8.8 çıktı.
Bu arada 2010 sonrası verileri de güncellendi. Büyüme hızı 2010 için yüzde 8.9’dan yüzde 9’a,ilk çeyrek için yüzde 11’den yüzde 11.6’ya yükseldi. Beyhude komplo aramayın. Olağan düzeltmelerdir. Türkiye’ye özgü değildir.
Neticede Türkiye ekonomisi ilk yarıda yüzde 10.2; yıllık bazda yüzde 8.6 büyüdü. Konjonktürü daha iyi yansıtan takvim ve mevsim etkisi temizlenmiş büyüme hızı ise ilk çeyreğe kıyasla yüzde 1.3 oldu.
Lafı dolaştırmaya gerek yok. Nereden bakarsak bakalım, hızlı büyüme demektir. İkinci çeyrek büyüme hızı dünya ortalamasının çok üzerindedir. Türkiye’nin küresel büyüme liginin üst sıralarındaki yerini korumasına yetecektir.
Bu noktada piyasa beklentileri üzerine bir gözlem yapmak istiyorum. Bence iki göstergede sistematik sapma belirginleşiyor. Enflasyon sürekli piyasanın tahmininin altında, büyüme ise üstünde gerçekleşiyor. Neden acaba?
‘V’ toparlanma
2008 mali krizi Türkiye’de reel ekonomiyi çok sarstı. Sert bir resesyonu tetikledi. Sorumlular arasında gerekli tepkiyi zamanından veremeyen para ve maliye politikalarını da sayabiliriz. O dönemde çok eleştirdim.
Neyse ki geç de olsa sonunda doğru politikalara geçildi. Ekonomi aynı hızla toparlanmaya başladı. Böylesine literatürde V-biçiminde toparlanma deniyor. Yani milli gelirdeki hızlı düşüşü aynı hızla bir yükseliş izliyor.
Aşağıdaki grafikte son beş yılın çeyrek (çubuk) ve yıllık (çizgi) büyüme hızları yer alıyor. Bence resim çok nettir. Toparlanmanın ne kadar güçlü olduğu açıktır. Ayrıca anlatmaya ihtiyaç duymuyorum. Milli gelir verilerinin ayrıntılarına sonra gireceğim.
Asaf Savaş Akat
