2017 yılına ait bütçe tasarısı TBMM’de onaylandı. Şimdi bütçenin detaylarına girip, sizleri rakamlar arasında boğmayacağım. Basit bir, düz bakkal hesabı üzerinden, cevaba muhtaç birkaç soruyu paylaşacağım.
Gelecek yıla ait ve 312 milletvekilinin kabul oylarıyla geçen bütçeye göre: Giderlerimiz 645 milyar TL, gelirlerimiz de 598 milyar TL. Faiz dışı fazla gibi ciddiyetsiz ve gerçek dışı bulduğum bir kavramı kenara koyarsak, bütçe yaklaşık 47 milyar TL açık verecek.
Bütçede gelirlerin 511 milyar TL’sini de vergi gelirleri oluşturuyor. Tam da konuşacağımız yer burası. 2016 yılının sonuna doğru çıkarılan af ya da yapılandırmayla tahakkuk ettirilen rakam, 77,6 milyar TL vergi ve 34,3 milyar TL sigorta olmak üzere 111,9 milyar TL.
Şimdi gelelim sorulara: Tahakkuk ettiğine göre gelir kaleminin içinde bu da olmalı. Fakat bugüne kadarki yapılandırmalarda tahsilât, yani gerçekleşmenin yüzde 10 ortalama ile hayat bulduğunu ve bunun da piyasanın koşullarına baktığınızda farklı olmayacağını hesap edersek 100 milyar TL’lik bir rakam açık halde ortaya çıkar.
Gelir olarak gösterilen ama tahsil edilemezse yeni bir affa kadar kâğıt üzerinde kalmaktan başka şansı kalmayan bu 100 milyar TL karşılığı nereden bulunacak? Çünkü bulunamazsa bütçe açığı reelde 147 milyar TL olur.
Bugüne kadar tahakkuku gelir yazıp, afları gelirden düşmediler. İşsizden istenen sigorta priminde de, vergi ve SGK priminde de manzara bu. Ekonomiyi finanse etme planlarımız içinde bu açık dikkate alındı mı?
Bütçe hedeftir; sapma olabilir. En azından böyle açıklanabilir. Ama gelirde yaklaşık yüzde 20’lik bir fark, artık sapma olarak nitelendirilemez. Giderlerin de beklentilerin çok üzerinde olduğunu ve ayrılan bütçelerin aşıldığını da hesaba katarsanız, fazlaca açılan bir makas söz konusu. Artık bunu gizleyecek bir kredi ya da sıcak para mekanizması da yok.
Daha önceki yıllarda benzer durumlar yaşandı. TBMM’de bu sorulduğunda, gelecek paranın bütçe gelirlerine dahil edilmediği söylendi. Yine söylenebilir mi; evet. Ama bu sefer de bütçeye ekstradan gireceği varsayılan 112 milyar TL’nin, geçtim yüzde 10 tahsilât olsa, 11 milyar TL’nin nereye harcanacağının izah edilmesi gerekir.
Ekonomi kurmaylarının veya Başbakan’ın bu konuyla ilgili bir açıklama yapması lazım. Yapmasa da bütçeye onay veren 312, ret oyu veren 103 milletvekilinin bu 112 milyar TL’nin peşine düşmesi ve kamuoyuna da bir açıklama yapılması şart.
Şimdi rakamlar milyar denilince ufak zannediliyor. Eski parayla 112 katrilyondan, dolar cinsinden bakınca da, kuru 3,50 kabul etseniz 32 milyar dolardan söz ediyoruz. Yani neredeyse cari açık finansmanı kadar ihtiyaç duyulan bir paradan.
Bunu ciddiye almayacak kadar zenginsek, bilemiyorum. Herkes aybaşını nasıl getirdiğinden ya da getiremediğinden sağlamasını yapsın.
