Ülkede tahminlerle öngörüler, beklentilerle gerçekler birbirine karışmış vaziyette. İş ekonomide o kadar arapsaçına döndü ki, bu beklentileri neye göre hesapladıklarını açıkçası çok merak ediyorum.
Mesela, Merkez Bankası’nın kasım Ayı Beklenti Anketi açıklandı. Beklentiye göre yıl sonunda tüketici enflasyonu yüzde 24,45… Bir önceki aya göre yine yukarı yönlü revize edildi. Zaten bu noktaya gelene kadar sürekli aynı şey yapıldı.
Açıkçası benzer bir durumu Aralık ayında da yaşayacağımız kesin. Lakin beklentinizi her ay revize ediyorsanız, bu bir öngörüden çok, finans piyasalarına kazanç sağlayacak bir hamleden başka bir anlama gelmiyor.
Önemli olan Ocak ayındaki açıklamanızla, Aralık ayı sonundaki gerçekleşmeler arasında büyük sapmalar yaşanmaması. İşte ben ona beklenti anketi derim. Bunu da ciddiye alıp, mesele özel sektör maliyet hesaplamalarında, yatırımlarında, satışlarında bir fikir sahibi olabilir.
Bu kadar büyük bir ciddiyetsizlik olabilir mi? Üstelik aynı öngörüsüzlük içinde, bir de sıkılmadan 12 ay sonraki enflasyonu da tahmin ediyorlar. Son açıklanan ankete göre enflasyonumuz düşüyor biliyor musunuz?
Merkez Bankası Kasım Ayı Anketi’ne göre, 12 ay sonra, yani 2019’un bu döneminde enflasyon yüzde 17,38; 24 ay sonra da yüzde 12,97 olacak. Allah aşkına bana bu beklentinin gerekçesini bir kişi açıklayabilir mi?
Yani 12 ve 24 ay sonra enflasyonun düşüş trendine gireceğini hangi gerekçelerle öngörüyorsunuz? O zaman oran kaç olur bilemiyorum ama gördüğüm iki ana başlık var. Bunlardan birincisi enflasyondaki yükseliş trendinin devam edeceği, ikincisi de üretici ve tüketici enflasyonu arasındaki yüzde 20’lik fark.
Ayrıca ihracatçının enflasyonunun bugün yüzde 70’lerde olduğunu da dikkate alırsak, ben enflasyonda bir gevşeme olmayacağını görüyorum. Peki bu ankete katılanların gerekçesi ne? Bunu bilemeyeceğim ama zerre kadar öngörüleri olmadığını bir önceki yılın kasım ayı açıklamasına baktığımda net bir biçimde gözlemleyebiliyorum.
Geçen sene bu zamanda Merkez Bankası’nın 2018 yılının bu dönemine ilişkin enflasyon beklentisi ne? 2017 sonu için yüzde 10,68… Elbette yine bir önceki ayki beklentiyi yukarı yönlü revize ederek… Peki gerçekleşme ne? Yüzde 11,92… Kasım ayında yıl sonuna yaklaşmışlar… Bir önceki ay da yıl sonu beklentileri yüzde 9,89’muş…
Buradan mesele tam anlaşılmıyor olabilir. O zaman 2017 Kasım Anketi’ndeki 12 aylık ve 24 aylık beklentilere bakalım. 12 ay sonra, yani bugün enflasyonun yüzde 8,65, 24 ay sonra da yüzde 8,25 olacağını öngörmüşler.
2018 yılı Ekim ayı enflasyonu ne? Yüzde 25,24… Yani tahminlerin yüzde 17 yukarısında… Peki 2017 senesinde 24 ay sonrası tahminleri yüzde 8,25 iken, bir yıl sonra nasıl aynı beklentiyi yüzde 17,38’e çıkardılar? Neye göre?
Ortada saçma bir durum ve büyük bir sapma var. Peki bu beklenti, kimlerin görüşleri doğrultusunda ortaya çıkıyor? Merkez Bankası’nın anket yaptığı 76’sı finansal, 12’si reel sektör, 8’i profesyonellerden oluşan 96 kişi…
Şimdi tüm bunları alt alta koyduğumda ortada büyük bir öngörüsüzlük ve yanılgı olduğu açık. Fakat daha çok neyi merak ediyorum biliyor musunuz? Bu 96 kişi, halen görevlerinin başında mı?
