Geçenlerde bir yazımda dış ticaret haddi konusuna değinmiştim. Dış ticaret haddi ihraç edilen malların ortalama fiyatının ithal edilen malların ortalama fiyatına bölümüdür. Dış ticaret haddi lehimize geliştiğinde ihraç fiyatlarının ithal fiyatlarından daha hızlı artması söz konusu. Bu durumda bir birim ithalat için daha az birim ihracat yapmamız gerekiyor. Dış ticaret haddi aleyhimize geliştiğinde, bir birim ithalat için daha fazla birim ihracat yapmamız söz konusu oluyor.
Toplam ihracat ve ithalatın birim değer endeksindeki gelişmelere bakıldığında, bu endeksler yayınlandığından bu yana, dış ticaret haddi aleyhimize gelişiyor. Yani, ithal fiyatları ihraç fiyatlarından daha hızlı artıyor. İlk grafikten de, zaman içindeki değişmeler üzerinden bir doğru geçirildiğinde, bu eğilim açıkça görünüyor. Özellikle 2009 yılının ikinci yarısından sonra dış ticaret haddindeki aleyhimize olan gelişme hızlanmış görünüyor. Geçenlerde IMF ve bazı kredi derecelendirme kuruluşları da bu konuyu gündeme getirdi.
Toplam ithalat ve ihracat birim değer endeksleri yoluyla elde edilen dış ticaret haddinin 2009 yılının ikinci yarısından sonra aleyhimize gelişmiş olması çok şaşırtıcı değil. 2009 yılının ikinci yarısından sonra Türkiye ekonomisi büyüme sürecine girdi ve büyüme giderek hızlandı. Küresel krizin en dip noktasından sonra ham petrol fiyatları hızla artma eğilimine girdi. Bu gelişmeler ithalatta birim değer endeksinin hızla artmasının nedenlerindendi. Buna karşılık, 2009 yılından sonra en fazla ihracat yaptığımız Avrupa’da ekonomik sorunlar ağırlaşmaya başladı. Dış talep kısıtlandı. İhracat birim değer endeksindeki artış eğilimi bir ölçüde frenlenmiş oldu.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.
