Dünya borsaları gene coştu. Dow Jones son beş yılın en yüksek değerine tırmandı. Avrupa borsaları rekor yenilemeye hazırlanıyor. Parite 1.30’a yaklaştı. İMKB bile olumlu etkilendi. Ama döviz sepeti tekrar 2.08 TL’yi aştı.
Bugün şubat bütçesi ve aralık istihdam verileri açıklanıyor. Bütçe ilgimi çekiyor. Hazine nakit gerçekleşmesinden hoşlanmadığımı söylemiştim. İstihdamın sürpriz yapacağını sanmıyorum.
Ocak sanayi ciro ve sipariş endeksleri TÜİK tarafından yayınlandı. Geçen yıla kıyasla hem ciro hem sipariş iki-haneli (yüzde 16 ve 17) artmış. İnsan merak ediyor: Ocakta sanayi üretimi artışı neden yüzde 1.5’ta kaldı? Şubat verisi önem kazandı.
Dövizin cazibesi
Yatırım aracı olarak dövizin son yıllarda eski cazibesini çok kaybettiği biliniyor. En önemli neden enflasyonun tek haneye gerilemesidir. Fiyat istikrarı TL’ye güven duyulmasını sağladı. “Dandik para” statüsünü bitirdi.
Diğer neden, döviz yatırımcısının 2001 sonrasında çok zarar etmesidir. TL’nin değerlenmesi tasarruflarını dövizde tutanlara pahalıya patladı. Dövizcilerden TL’cilere büyük bir servet transferine yol açtı.
Bu koşullarda döviz cinsinden mevduatın düşmesi, en azından artmaması beklenir. Ama öyle olmadı. Yavaş da olsa döviz mevduatı yükselmeye devam etti. Ancak TL mevduatı çok daha hızlı arttığı için toplam mevduatta dövizin payı azaldı.
“Şeytan ayrıntıda gizlenir”. Geçenlerde döviz mevduatının farklı açılardan dağılımına bakma fırsatını buldum. Sonuçlar ilgimi çekti. Sizlerle paylaşıyorum.
Bileşimi değişiyor
Şubat 2012 verileri yeni açıklandı. Karşılaştırmayı 2008 ve 2010’la yapıyorum. En alt sırada dolara dönüştürülmüş toplam döviz mevduatı var (İnterbank hariç). Dört yılda yüzde 12 arttığı görülüyor. Toplamı oluşturan dört ana kaleme dönelim.
Merkez Bankası’na yatan işçi dövizleri: 11 milyar euro’dan 7 milyar euro’ya geriliyor. Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin dolar ve euro mevduatını ayrı ayrı izliyoruz. Dolar mevduatı 38 milyardan 35 milyara düşüyor. Euro mevduatı 18 milyardan 20 milyara yükseliyor. Yani gerçek kişilerin döviz mevduatı değişmiyor.
yöntemi yerleşik kurumların (şirket, dernek, vakıf vs.) mevduatına uyguluyoruz. Dolar mevduatı 15 milyardan 29 milyara, euro mevduatı 8 milyardan 11 milyara yükseliyor. Kurumların döviz mevduatında net ve ciddi artış görülüyor.
Dördüncüsü yerleşik olmayanların mevduatı: Dört yılda 4 milyar dolardan 12 milyar dolara (üç katına) çıkıyor.
Özetleyelim: Merkez Bankası’ndaki işçi hesapları yavaş yavaş eriyor. Bireysel yatırımcı dövizini satmıyor ama yeni döviz almıyor. Dolayısı ile döviz mevduatında artış yabancılardan ve yerli kurumsal mevduattan kaynaklanıyor.
