Son yazımda ÖZVARLIK nedir bunu öğrendik. Şirketler için değerleme yaparken PD/DD (Piyasa Değeri/Defter Değeri) oranı çok önemlidir. Burada defter değeri dediğimiz şey aslında özvarlık’tan başka bir şey değildir. Şirketin piyasa değerini şirketin özvarlıklarına böleriz ve PD/DD oranını buluruz.
Yani; PD/DD oranı aslında “bir şirkete özvarlıklarının kaç katının ödendiğini gösteren bir sayıdır. Örneğin şirketin piyasa değeri (Hisse sayısı * Hisse fiyatı) 100 milyon TL olsun. Eğer şirketin özvarlıkları 40 milyon TL ise
PD/DD=100/40=2.5 olacaktır.
Demek ki piyasa, bu şirkete özvarlıklarının 2.5 katı kadar değer biçmektedir.
Hemen şu soru akla gelir… Bir şirketin değeri özvarlıklarının kaç katı olmalıdır?
2 katı mı? 3 katı mı? 10 katı mı? Yoksa özvarlıklarının 0.5 katı mı, yani yarısı mı?
Aslında şu an bu konuları bilen biri bu yazıyı okumaktan sıkılacaktır. HAYIR… resim gittikçe ilginç bir hal almaya başlayacaktır…
Acaba bir şirketin özvarlığı negatif olabilir mi? Eğer negatif yani eksi bir rakam ise bu ne anlama gelir?
Elbette ki özvarlık negatif olabilir. Yani varlıklarınızı toplarsınız ve diyelim ki 150 bin TLvarlığınız var. Borçlarınızın toplamı 170 bin TL ise ÖZVARLIK=150.000-170.000 = -20.000 TL olur
Yani varlıklarınızın toplamı, borçlarınızı bile karşılamıyordur. Ben bir liste yaptım ve 18 Ocak 2012 tarihi itibariyle özvarlıkları eksi olan şirketleri çıkarttım.
Matriks’den aldığım verilere göre, 16 tane şirketin özvarlıkları negatif. Yani şu an şirketin toplam varlıklarını (bilançoda yazılı değerler üzerinden) paraya çevirseniz borçlarını ödeyemiyorlar. Örneğin Beşiktaş’ın borçları varlıklarından 253.8 milyon Tl daha fazla. Galatasarayın özvarlığı ise eksi 152.3 milyon TL’de bulunuyor. Dardanel, EGYO vs diye liste uzayıp gidiyor.
Şimdi sorulması gereken soru şu değil mi?
Peki bu şirketler borsada nasıl işlem görüyor?İnsanlar niçin özvarlığı negatif olan bu şirketlerin hisselerini satın alabiliyorlar?
Şirket tasfiye olacak olsa, önce varlıklar paraya çevrilir, sonra alacaklılara borçlar ödenir ve birşey geriye kalırsa ortaklar arasında paylaştırılır. Ama bu şirketlerde ortağa birşey kalmayacağı gibi, eğer tasfiye durumu olsa, şirket ortağı olduğunuz için sermayenizle sınırlı olmak üzere borç ödemelerinin yapılabilmesi için sizden ekstra para bile istenebilir.
Bu hisseleri almak büyük risk değil midir? SPK buna nasıl izin veriyor?
Aslında durum göründüğü gibi değil. Önce SPK’nın buna nasıl izin verdiğine gelelim. SPK’nın görevi yatırımcıyı uyarıp “bu hisseyi al” ya da “alma” demek değildir. SPK’nın sağlaması gereken en önemli fonksiyon, bu şirketlerin gerçek durumlarının (finansal tablolarının) en doğru ve şeffaf bir şekilde kamuoyuna sunulmasıdır. Bundan sonrası yatırımcıya kalır. Yatırımcı arzu ederse bu şirket hisselerini satın alabilir. Çünkü yasalarımız yatırımcıların bu kararı en doğru şekilde verecekleri varsayımını yapar ve bu doğru bir varsayımdır. Aksi halde SPK her bir şirket için “bunu alın, bu riskli bunu almayın” gibi dünyada eşi görülmemiş bir uygulama yapmak durumunda kalırdı. İşte bu nedenledir ki, A,B,C hisse grupları oluşturularak bir nebze olsun yatırımcıların dikkat etmesi gereken ve yüksek riski olan hisseler zaman zaman belirlenmektedir.
Sorumuza tekrar dönecek olursak, neden yatırımcılar özvarlığı negatif olan bir hisseyi alırlar?
Bunun çeşitli cevapları olabilir.
1) yatırımcıların finansal okur yazarlık oranı düşüktür, bilgi seviyeleri zayıftır ve özvarlığın ne olduğunu dahi bilmezler bu yüzden alırlar. Üstelik bu hisseler en fazla dalgalanma yapan hisselerdir. Çünkü en çok tüyo ve asılsız haber bu hisselerde çıkartılır. Örneğin son beş yılda DARDANEL şirketi en az 8 kere yabancılara satılıyor haberi çıkmıştır.
2) Yatırımcılar özvarlığı negatif olan bir hisseyi alabilir, çünkü şirketin işlerinin hızla düzeldiğini görmüş olabilirler. Bu tip yatırımcılar şirketin faaliyet raporunu okurlar. Bilanço dipnotlarını okurlar. Şirketin gidişatı konusunda herhalde şirketin ana sahipleri her yatırımcıdan daha tedirgin olabilir. Örneğin şirketin yönetimi değiştirilmiş olabilir. Yeni projelerle gelen bir CEO veya ekip vardır. İşte bu durum, ileride şirketin kârlarını artıracak ve özvarlığın tekrar pozitife dönmesini sağlayacaktır. HATIRLAYINIZ…. Özvarlığı artıran sadece KÂR’dır. Elbette ki şirkete yeni sermaye konulur veya bedelli sermaye artırımı yapılırsa şirketin özvarlığı artar ama zaten artan kısım yatırımcının cebinden çıkan para olacağı için anlamlı ve reel bir artış değildir. Üstelik sermaye artırımı nedeniyle özvarlık artıyorsa, kötü yönetilen bir şirkette bu özvarlığın da ileride uğranılacak zararlar nedeniyle erimeme garantisi yoktur.
3) Özvarlığı negatif olan bir şirket eğer rutin bir şekilde faaliyetine devam ediyor ve zarar etmeye devam ediyorsa, geleceğe dair çok önemli bir yeniden yapılanma veya umut yoksa bile maniplatörler tarafından her zaman asılsız haberlerle hisse fiyatı maniple edilebilir.
Yatırımcılar bu konuda bu anlattığımız bilgileri bir kenara yazmalı ve eğer gerçek yatırımcı olacaklarsa çok detaylı ve ayrıntılı bir analiz yapmadan ve yukarıda ikinci maddede verdiğimiz incelemeleri bitirmeden körü körüne hisse almamalıdırlar. Unutulmamalıdır ki, bir şirketin özvarlığı negatif demek, bu şirketin hisse fiyatı artmayacak anlamına gelmez. Yukarıda söylediğimiz sebeplerden herhangi biri nedeniyle artabilir. Geçmişte, özvarlığı negatifken poztifie dönen ve yeni bir hikaye yaratabilen şirketlerin hisse fiyatlarında uzun vadede değil ama kısa ve orta vadede önemli artışlar olabilmiştir.
Yukarıda bir soru daha sormuştuk. PD/DD oranı kaç olmalı? diye. Ortalama bir oran var mıdır? En ideal oran nedir? İsterseniz borsadaki şirketlerin tamamının PD/DD oranlarını en küçükten en büyüğüne doğru sıralanmış halini verelim.
PD_DD ORANLARI (Tabloyu indirmek için tıklayınız)
Yukarıda linki verilen tabloyu açtığınızda PD/DD oranı en düşük şirketten en yükseğe doğru sıralanmış halini bulacaksınız. Biz önce en düşük PD/DD oranına sahip şirketlere bakalım.
Örneğin tablonun başındaki GSDHO şirketinin özvarlığı 529.6 milyon TL iken, bu şirketin piyasa değeri sadece 137.5 milyon TL’dir. Piyasa bu şirkete değer biçerken özvarlığının yüzde 26’sı kadar değer biçmektedir. Yani piyasa değeri nerdeyse özvarlığın dörtte biri kadardır. Örneğin DOHOL hissesinin toplam varlıklarından borçlarını çıkarsanız 3.2 milyar TL kalıyor, yani özvarlığı 3.2 milyar TL ama, piyasa değeri sadece 1.39 milyar TL’dir. Demek ki piyasa özvarlıklarının yarısı kadar bile değer vermemiştir.
Şimdi de PD/DD oranı en yüksek olanları verelim.
Bu tabloda görüldüğü üzere, BFREN’in özvarlığı 3.2 milyon TL iken, piyasa değeri 345 milyon TL’dir. Yani özvarlıklarının 108 katından işlem görmektedir. Bu şirket üstelik son üç bilançosunda zarar açıklamıştır. AVTUR (Avrasya Petrol ve Turizm) şirketi de özvarlıklarının 85 katından işlem görmekte ve aynı zamanda sürekli zarar etmektedir. Fakat bu listede özvarlıkları 1.3 milyon TL görülse de şimdi şirketin haberlerine baktım. Son zamanlarda sermaye artırımı yapmışlar ve sermayelerini 3 milyon TL’den 45 milyon TL’ye çıkarmışlar. Dolayısıyla özvarlıkları da 12 aylık bilançolar açıklandığında yaklaşık olarak 41-42 milyon TL olacaktır. Dolayısıyla şirketin PD/DD oranı da 2.5-3 civarına gerilemiş olacaktır. Burada önemle vurgulamalıyız ki buradaki listede 9 aylık bilançolardaki sermaye ve özvarlıklar dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla Eylül ayından sonra sermaye artışı nedeniyle özvarlıkları artan şirketleri yansıtmıyor.
Demek ki; PD/DD oranı 0.25 ile 108 arasında bir değer alabiliyormuş. Ama eğer uç değerleri eleyecek olursak genel de 0.50 ile 7 veya 8 arasında değerler alabiliyor. fakat bu aralık bile çok yüksek bir aralıktır. Şimdi asıl soru şudur;
Siz olsaydınız bir şirkete özvarlığının kaç katını öderdiniz ? Yarısını mı? İki katını mı? Cevabınız neye bağlı olacaktır?
Bu sorumun üzerinde düşünün…. Eğer ilk dersi dikkatle okursanız cevabı şıp diye bulursunuz…
KISA BİR BORSA YORUMU
En son yorumumda borsa için S&P’Nin not indirimi kararının çok önemli olmayacağını belirtip hise pozisyonlarının krounmasını önermiştim ve aşağıdaki yorumu yapmıştım.
“…Kısa vadeli bir yükseliş için 50.500-51.500 aralığından hisse pozisyonları alınabilir. Endeksin teknik olarak 53 bin seviyesindeki direncini yukarı kırması durumunda hedefi 55 bin civarı olacaktır. Ocak ayının ikinci haftası itibariyle gelişmekte olan ülkelerin piyasalarına da (GOP) para girişi olduğunu görüyoruz…”
İMKB endeksi bugün 54.384 seviyesinden kapandı. Çıkış devam ediyor. Bir düşüş sinyali yok. Stop-loss seviyesi 52.890 seviyesidir. Endekste 55.500’e kadar yükseliş devam eder ve bu seviyelerde yataya girip beklemeye geçer diye düşünüyorum. Hisse pozisyonları korunmalıdır. Bu başlayan trend hemen bitecek gibi görünmüyor. Önce 55.000-55.500 aralığını görelim sonra yeniden değerlendirme yaparız.
Altın, dolar ve parite yorumlarımı okumak için www.uzmanforex.com sitesini ziyaret edebilirsiniz. Eğitimlerimin kayıtları 25 Ocak’ta sona erecek ve başka kayıt almayacağız. Eğitim detaylarını görmeyi arzu ederseniz www.drerdincegitim.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Sağlıcakla kalınız…
Saygideger Yasar hocam
Sizden ne kadar egitim actiysaniz hepsini aldik.Yatirimci psikolojisinden sistem trading e kadar.Su anda bu yazilari takip eden arkadaslar sunu bilsinlerki su anda Yasar hocamiz bedavaya temel analiz egitimini sizlere vermekte.En onemli egitim de temel analiz benim gorusum.Teknik analiz sadece alim zamanlamasinda kullanilabilecek sizin silahlarinizi lazer gudumlu fuzelere cevirecek bir dal.
Hocam sizin egitimleriniz dayesinde 2011 yilinda IMKB 100 un %24 uzerinde bir performansla kapatttim.1 yil boyunca bir kere bile satmadim her dususte uzerine ekledim.Elimde 1 yildir tutuyorum aldiklarimi.Saticagmiz hisseyi neden aliriz ki ……
Sn Erdinç,
Aydınlatıcı bilgilendirmeniz ve değerli yorumlarınız için teşekkür ederim. Sağolun, Ali Rıza Zengin
Hocam gerçekten hakkınızı ödeyemeyiz.ALLAH sizden razı olsun, çok teşekkürler.
Hocam bildiğimi sandığım en temel şeylerde dahi eksiklerim varmış.. Yarını dört gözle bekliyorum. Ne olur sporunuzu da ihmal etmeyin, stres ve beslenme – uyuma düzeninize dikkat ediniz. Siz ülkemize daha çok uzun yıllar lazımsınız. En Derin Saygılarımla .. dr.okan
Sayın hocam ,
Bilgilendirmeleriniz için sonsuz teşekkürler…Bu karşılıksız bilgilendirmeleriniz karşısında sizin için ne yapabilirim ? Bizim üzerimizde hakkınız çoğalıyor …Allah Razı Olsun ..
BU bilgilendirmeler karşılığında siz benim için ne yapabilirsiniz?
Sizlerden sadece bir tane isteğim var. Öğrendiğiniz herşeyi borsaya yeni girmiş ya da borsada yatırımcı olmaya çalışıp da olamayan herkese öğretiniz. Çünkü bilgi yayıldıkça bu piyasa etkin hale gelecek, kumarhane olmaktan çıkacak ve gerçekten hak eden şirketler değer görürken, yatırımcısını soyan şirket patronları kısa vadede karlı gibi görünseler de uzun vadede onlar kaybedeceklerdir. Şimdi diyebilirsiniz ki eğitimleriniz niçin ücretli?
Ben 1999 yılında web sitemden herkese ücretsiz eğitim açtım. 2 Hafta duyuru yaptım. Ama sadece 17 kişi katıldı. Bu eğitimi ücretli yapıp 250 Tl olarak ilan ettiğimde ise 146 kişi katılmıştı. Çünkü bizim toplumumuz para ödemediği şeye değer vermiyor. Bu yüzden eğitimlerim paralıdır. Ama buradaki yazılar sadece eğitim değildir. Buradaki yazılar çok daha geniş bir çalışmanın bilimsel sonuçları olacaktır. Nesilden nesile aktarılacak çok değerli kazanımlarım oldu ve bana bu ilmi, bakış açısını, yani bu ilim nimetini veren yüce Rabbime sadece verdiği ilmin zekatını ödemeye çalışıyorum. Parasal olarak zekat vermek inanın daha kolay. Ama sizler de öğrendiğiniz her şeyi inşallah her yatırımcıya aktarırsınız da böylece kurtlar sofrasındaki zayiat azalır. Son bulmaz ama azalır.
Bu arada
Hocam tv de söylemiştiniz karının 10 katını ödeyebiliriz. yani ev alırken değerlendirme gibi 10 yılda kendini ödeyen ev uygundur.
sayın hocam, fmizp ıcın 7,76 pd/dd cıkmıs ancak bılancosuna baktıgımızda bırakın donen varlıklarını, hakıt benzerlerı 18,450,000; kısa vadeli yukumlukleri 2,439,000; finansal borc 0; uzun vade yukumluluk ise 33,361. sebep bu olabılır mı?
ayrıca borsaya yatırım yapmaya ılk basladıgımda yasar erdıncın kıtabı var demıslerdı ben de ”o da kım” deyıp almamıstım, sonra 3 yıl aradım bı kıtabınızı bulayım da okuyayım dıye:))) cok mınnettarım kı sonunda ben bulamadım da sız buradan bıze verdınız. yıne sorayım ne zaman cıkacak baskısı? alayım da ogluma mıras dıye bırakayım. webınarlarınızı ve sızın degerlendırmelerınızı 3 ayrı yere kaydedıyorum kı bırının basına bısey gelırse dıgerlerı kalsın elımde dıye. cok cok tesekkurler tekrar tekrar. ızmıre yolunuz duserse buradan haber edersenız sızınle tanısmaktan cok cok mutluluk duyacagım.
Sayın Hocam FMİZP incelediğiniz webinar da ; pd/dd oranını şirketin geçmişiyle de kıyaslamak gerektiğine değinmiştiniz ve geçmişiyle karşılaştırınca da aslında yüksek olmadığını belirtmiştiniz. Bu şekilde de değerlendirmek lazım değil mi karar verirken?
Bu arada bilgi paylaşımlarınız için çok teşekkürler, Saygılar….
Sn Hocam.Hakikaten inancınızdan ve fedakarlığınızdan dolayı tşk ederiz.Aydınlatıcı bilgiler vermeniz toplumu aydınlatmanız kadar güzel bir şey olamaz.Sizi bir arkadaşımın tavsiyesi üzerine tanıdım ve yzılarınızı kaçırmıyorum.Malesef aracı firmalar bile sizin kadar aydınlatmıyorlar.Ben bankada birikmiş paramı faiz olmasın diye aksenin halka açılmasıyla aldım ve zarar ettim.Şu anda da zarada bekliyorum.Sizin tavsiyesniz üzerine de satmadım bekliyorm.inşallah kurtarırız.Malesf şuda bir gerçek ki bizde bir eğitimci olarak allah için ders verelim diyoruz kimse gelmiyor.Kurs açıyoruz gelmiyorlar ama paralı dersanelere oldumu para akıyor.saygılarımla başarılar diliyorum
hocam yatırımcı psikolojisi ve temel analiz derslerine birlikte kayıt yaptırabilir miyim? saat 14- 16 arası müsait olmuyorum, derslerin anlatımını akşam saatinde açıp dinlesem ne kadar öğrenebilirim? saygılar
Değerli Hocam,
Yukarıdaki açıklamanız, uzun zamandır düşündüğüm konuyu sormaya yöneltti.
İnternet in yayılması ve eğitimli kişilerin borsaya yönelmesiyle birlikte “tabu” olan bilgiler artık kalmadı. parayı yönlendirenler de daha çok kazanma hırsı ile varant, foreks gibi yeni ve (bana göre) tehlikeli oyuncakları servis etmiyorlar mı? sırada daha fazla getirisi ve riski fazla sistem ufukta görünüyor mu?
Saygılarımla
sayın hocam tüm verdiginiz bilgiler ve öğretiler için sonsuz teşekkürler…. :razz:
Siz olsaydınız bir şirkete özvarlığının kaç katını öderdiniz ? Yarısını mı? İki katını mı? Cevabınız neye bağlı olacaktır?
Güzel bir soru. Hocam PD/DD 1’e yakın olmasını tercih ederdim.Ancak olmazsa olmaz şart olarakta ” DD yani Özvalığı” arttıracak tek şey sizin ifadenizle KAR olacağı için son yıllardaki karlılığını dikkate alırdım.Umarım Doğru cevaptır.
Sayın Yaşar ERDİNÇ
sayın hocam öncelikle sizden allah razı olsun sizin gibi bir güzel insanla tanıştık bilgileriniz gercekten biz yatırımcıları çok iyi memmun ediyor işlh ders için 25 ocak bekliyorum işlh kolay gelsin hocam allah size güç bilgi versin
Saygılar .
hocam, GALATASARAY riva arazisi özsermaye içinde değilmi, o kısmı anlayamadım(200 milyon dolardan bahsediyorlar)
teşekkürler.
Yıllardır borsaya ilgim olmasına rağmen son bir aydır Yaşar Hocam’ı takip etmek suretiyle yeni yeni içine giriyorum bu işin.Çevremde uzun yıllardır borsayla ilgilenen, hisse alan satan insanlar var.Son bir ay içinde Yaşar Hocam’ın kitabından ve yazılarından öğrendiğim şeyler inanın o çevremdeki insanların 10 yıllık bilgisinden fazla.Bu işe başlarken kılavuzumun böyle bir insan olması benim için çok büyük bir şans.Hocamın istediği gibi bende kendisinden öğrenip çevreme anlatmaya çalışıcam naçizane.Hocam bu kadar çabalayıp fedakarlıklarla bizler için bin yapıyorsa bir yapmakta bize düşer.Mahçubiyetle teşekkür etmekten başka elimizden fazla birşey gelmez.Çok teşekkürler Hocam…
Hocam borsa ile kısa bir zamandır ilgileniyorum. Yazılarınızı okumadan önce kim şu hisse iyi dese ya da abuk sabuk bi söylenti yayılsa hemen koşar o hisseyi alırdım. Hatta kendim aldığım gibi arkadaşlarıma da aldırıp onları da zarar ettirirdim. Yazılarınızı okumaya başladıktan sonra ne kadar yanlış bir iş yaptığımı anladım. Verdiğiniz değerli bilgiler için çok teşekkür ederim SAYGILARIMLA
Siz olsaydınız bir şirkete özvarlığının kaç katını öderdiniz ? Yarısını mı? İki katını mı? Cevabınız neye bağlı olacaktır?
öncelikle şirketin T tablosonu incelerim borçların uzun vadeli mi kısa vadelimi ve duranla donen varlıklarına bakarım ve şirket kendi yağında mı kavruluyor mu bunu ıncelerım eğer özsermaye negatifse ve artıs gostermeye meğilliyse 1 ve 1 değerini altında 0.5 katı değer veririm. Eğer öz sermaye pozitifse ve karlılık oranı yuksekse de en fazla 3 ile 5 katı arasında değer veririm . Ayrıca şirketin hangi sektörde olduğuda önemli eğer bulunduğu sektor makro verilerle yükselişi destekliyorsa durum dahada artabilir. Benden ancak bu kadar çıkıyor hocam umarım öğrettiklerinizi iyi anlamışımdır :)
Sayın hocam, öncelikle sağlık ve sıhhatler diliyorum.tarihini tam hatırlamıyorum ama, siz bir ameliyat geçirmiştiniz ve pnun sonrasında bir yazı yazmıştınız. ameliyet sırasında bazı tanıdıklarınızla falan ilgili gelişen olayları bizlere aktarmıştınız. ben o yazınızı tesadüfen okumuş ve çok etkilenmiştim. o zamndan bugüne fırsat buldukça sizi takip etmeye çalışmaktayım fakat kesinlikle yeterli değil bunu biliyorum. Sizin sitenize yeni üye oldum. inşallah çok değerli bilgilerinizden faydalanmaya çalışacağım. kazanç beklentisi peşinde koşan bir değilim. çok şükür geçimim sağlamak için bir mesleğim var, sadece tasarruflarını bilinçli bir şekilde yönetmek isteyen ve bu konuda siz ve sizin gibi değerli hocalarımzın bilgilerinden faydalanma acizliğinde olan biriyim.yeni üye oldum. bundan sonra daha ilgiyle sizi takip etmeye çalışacağım. selam ve saygılarımla, sağlığınıza dua edeceğim..Balıkesir den…
Hocam Soruya geçte olsa kendimce cevap viriyorum. Bir şirkete öz sermayesinin 0,1 katı bile para vermezdim :)
Bu sebeple uzun vadede paramın yarısın fırsat bulursam ALKIM e aktaracağım. :)
Hocam Derslere ara mı verdik.Sağlığınız iyidir umarım.
Ayrıca sorunuza sadece 2 cevap gelmesi üzücü.Arkadaşlar lütfen daha katılımcı olalım.Yanlış cevap vermekten korkmayalım.Hata yapa yapa öğreneceğiz.Bu insanın doğasında var.
“Eger bebekler ilk düştüklerinde vazgeçseydi hiç kimse yürüyemezdi.”