Bugün bazı kamu teşebbüslerinin varlık fonuna devrine ilişkin olarak internete düşen haber şöyleydi:
“Kamu teşebbüslerinin hisseleri Varlık Fonu’na devredildi. Şirketler arasında Ziraat Bankası, PTT, BİST ve BOTAŞ da var.
Başbakanlıktan, Hazine uhdesinde bulunan bir kısım kamu sermayeli şirketler ile özelleştirme programında bulunan bazı şirketlere ait hisselerin Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye Varlık Fonu’na devredildiği bildirildi.
Başbakanlık’tan yapılan yazılı açıklamada, Türkiye Varlık Fonu’na devredilen söz konusu şirketlerin mevcut yönetimleri ve işletme politikaları ile iş planlarının, yatırım ve büyüme stratejilerine uygun olarak devam edeceği, uluslararası finans kuruluşları da dahil olmak üzere ilgili paydaşlarla sağlanan işbirliğinin sürdürüleceği belirtildi.
Açıklamada, Türkiye Varlık Fonu’nun söz konusu şirketleri, Bakanlar Kurulunca onaylanacak Stratejik Yatırım Planı çerçevesinde yöneteceği kaydedildi.
Başbakanlığa bağlı, ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan, sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurt içinde kamuya ait varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek üzere Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi kurulmuştu.”
Varlık fonu konusu okuyucu tarafından çok iyi bilinmiyor. Bu konuda Mahfi Eğilmez genişçe bir yazı yazdı. Bilinen şeyleri tekrarlamak istemediğim için, Mahfi Eğilmez’in yazısını okumak isteyenler burayı tıklayabilirler.
Yine de varlık fonları hakkında kısaca bilgi vermek faydalı olabilir. Türkiye hariç G20 ülkelerinin hepsinde varlık fonu var. Ama unutulmaması gereken nokta şu ki; ülkelerin gelir fazlalarının bir havuzda toplanarak kazanç sağlama amacıyla yönetilmesidir. Bizim öyle emtia, petrol veya bütçenin fazla vermesi gibi bir gelirimiz yok. Şimdi basit bir örnekle durumu açıklamaya çalışayım.
Türk tipi geniş bir aile düşünün. Dede, oğullar, kızlar ve torunlar bir mahallede birlikte yaşıyorlar. Oğullar ve kızlar evli ve çocukları var. Bir gün akıllarına bir fikir geliyor. Diyorlar ki; büyükçe bir apartman yapalım ve hepimiz gecekondu tipi evlerde yaşamak yerine daha konforlu olacak bu apartmandaki katlarda yaşayalım. Ama o sırada ellerinde bir apartman yapacak paraları yok. İki durum söz konusu olabilir;
Birincisi; bu büyük aile bir havuz oluştursun. Ailenin her bireyi ilk başta ana bir sermaye koysunlar (örneğin toplam 100 bin TL) ve her ay elde ettiği tasarrufları bu havuza akıtmaya ve bunu da para konusunu en iyi bilen kardeşleri yönetmeye başlasın. Böylece havuza akan gelirleri büyümeye başlasın. Bugünün tasarrufu gelecek neslin (torunların) gelecekteki refahının yüksek olmasını sağlayacaktır. Apartman yapacak paraya ulaşınca bunu inşa edebilirler. Bu en doğru yoldur.
İkincisi: Aile bireylerinin ilk başta koyabilecekleri sermaye çok kısıtlı olsun (örn. 10 bin TL) (Türkiye’nin durumu). Ama apartmanı da hemen yapmak istiyorlar (Kanal İstanbul, otoyollar, hava alanları vs) Sermayeleri ve kaynakları kısıtlı ve üstelik her ay elde ettikleri gelirden de anlamlı bir tasarrufta bulunamıyorlar. Bunun üzerine dede diyor ki; “oğlum Ahmet senin üzerine olan arsayı bu havuza koyacağız”. Diğer evlat, bakkal dükkanını havuza koyarken, diğer bir evlat da altındaki taksinin gelirlerinin bir kısmını havuza koyuyor. Dedemiz de gecekondusunun arsasını havuza koyuyor. Yani eldeki varlıkları kullanarak finansman sağlayacaklar. Örneğin Ahmet’in arsası satılabilir veya bankaya ipotek verilerek, bankadan kredi çekilebilir ve en azından apartmanın kaba inşaatını bitirecek para bulunabilir. Böyle bir durumda para konularını iyi bilen oğulun işi çok daha zor olur.
Tahmin ediyorum şu an varlık fonunun içine konulan kamu teşebbüslerinin hisselerinin bir kısmı halka arz edilebilir. Varlık fonu A.Ş statüsünde olacağı için devlet çarkı içindeki birçok bürokrasiden kurtulacak ve çok daha hızlı halka arzlar yapabilecektir. Örneğin yapılacak olan Kanal İstanbul’un belki gelir ortaklı senetleri veya bir başka projenin kira gelirleri(sukuk) varlık fonu tarafından satın alınabilir. Böylelikle varlık fonuna devredilen şirketlerin özelleştirimesi veya halka arzlarından gelen kaynaklar buraya yönlendirilebilir. Bu arada Merkez Bankası’da varlık fonunun çıkaracağı menkul kıymetlerden satın alabilir. Aslında şu an bu konularda sadece “olabilir”, “yapılabilir” şeklinde değerlendirme yapabiliyoruz. Gerçek uygulamayı zaman gösterecek. Fakat bu konuda Mahfi Eğilmez’in tarihten verdiği örnekler önemlidir. Keşke Çin gibi dış ticaret fazlalarımız olsaydı da bizim varlık fonumuz da bu paraları yönetiyor ve gelecek nesillere refah aktarıyor olsaydı. Yalnız bu aşamada şunu biliyoruz ki; özellikle kamu teşebbüslerinin hisselerinin rehin veya ipotek verilmesi veya hisselerinin satılması konuları ileride ciddi politik tartışmaları da beraberinde getirecektir. Öte yandan, Örneğin Varlık fonu sayıştay denetimine tabi değil. Bağımsız denetime tabi olacak ama denetçileri de Başbakan atayacak. Bu durum ciddi sorun içeriyor.
Kamu teşebbüslerinden veya kamu teşebbüsü sayılabilecek Borsa İstanbul’un da varlık fonuna devri üzerine özellikle borsa yatırımcıları, borsada sert bir düşüş olup olmayacağı konusunda endişeye kapılmışlar. Ziraat Bankasının devrinin banka hisselerini etkileyip etkilemeyeceği sorulmuş. Bu durumun piyasalara etkisi konusunda çok soru gelince, bu yazıyı yazma gereği hasıl oldu. Aslında BIST’in özelleştirilmesi zaten bilinen bir konuydu ve bu haber BIST’in özelleştirilmesinin hızlanacağı anlamına geliyor. Ayrıca bilmiyoruz ama Ziraat Bankasının da özelleştirilmesi gündeme gelebilir. Yabancılar gelişmekte olan ülkelerdeki özelleştirmeleri çok severler. Genellikle 500 milyon doların altındaki halka arzlara girmek istemezler. Ama varlık fonunun içine devredilen kamu teşebbüsleri oldukça yüksek sermayelere sahipler. Üstelik bunların halka arzları birçok bürokrasi kolayca aşılacağı için çok kısa sürede gerçekleşebilir. Hatta bu durum Türkiye için yeni bir hikaye bile yaratabilir. Tahminimce dün Timothy Ash bu haberi almış olacak ki; bu haber öncesinde, Türkiye’nin risklerine rağmen ucuz olduğunu söylemiş olabilir. Timothy Ash’in değerlendirmelerini okumak için burayı tıklayınız. Dolayısıyla, olumsuz etkiden ziyade kısa vadede olumlu etki yaratması söz konusu olabilecektir.
Aslında bu konunun borsa üzerindeki etkisi şöyle olacaktır veya böyle olacaktır demek oldukça riskli. Çünkü sabah saatlerinde eğer dış dünya çok olumsuz olursa ve örneğin dolar endeksi yeniden yükselişe geçmiş, dolar artıyorsa, borsa düşer. Bu durumu birçok kişi, “Varlık fonuna devirler borsayı vurdu” şeklinde yorumlayabilir. Aslında farklı bir faktör borsa üzerinde etkili olmuştur. Dolayısıyla bu tür zamanlarda bir görüş bildirirken “diğer şartlar aynı kalmak koşuluyla” cümlesini kullanmak gerekir. Ama bu cümleyi kullansanız da bu yazıyı okuyan beyin otomatik olarak bunu es geçer. Fakat şu an bu cümleleri evire çevire yazdığım için artık beyin es geçemez. Yani diğer koşullar aynı kalmak şartıyla (Dış borsalarda sert bir düşüş yoksa, dolar hızla artışa geçememişse, DXY endeksi yatay gidiyorsa) kısa vadede varlık fonu gelişmesinin borsa üzerinde olumsuz etki yapmasını beklemem. Fakat orta ve uzun vadede, yasada yazdığı şekliyle varlık fonundan beklenilen faydaları sağlaması zor görünüyor.
Şimdilik yazacaklarım bunlar. Bir arkadaş, twiter’dan “yaşar hoca olumsuz olmaz diyorsa kesin olumsuz olur” diye yazmış. Aslında haklı olabilir. Bazı durumlarda piyasalar beklentilerimizden çok farklı hareket edebiliyor ve bu arkadaş haklı da çıkabilir. Fakat, piyasada yabancılar bu kadar mallanmışken, bu haberi olumsuz algılayıp hemen sabah satışa geçelim paniğine gireceklerini zannetmiyorum. Bilakis, “Türkiye’ye özelleştirmelerden ciddi kaynak girişi olacak!” şeklinde pazarlayarak, daha yüksek seviyelerde alıma gelenlere ellerindeki hisselerin hiç olmazsa bir kısmını yüksek fiyattan satmayı düşünebilirler.
Son bir not: şu an (6 Şubat 2017 – saat 00:20 ) dolar/TL kuru 3.70 seviyesinde bulunuyor ve bu haberin dolar üzerinde bir stres yarattığına dair bir belirti yok.
Unutulmaması gereken bir borsa ayrıntısı: sadece 1 tane 60 dakikada (açılış saatleri hariç) eğer toplam işlem miktarı 200-250 milyon lota ulaşırsa ve endeks 800 puandan daha fazla artıyor veya düşüyorsa bir miktar nakde geçip beklemek anlamlı olabilir.
Hocam bilgilendirmeleriniz için hepinizin kalemine yüreğine sağlık .Lakin okumayan öğrenmeyen insanlarımızın bakış açıları yine yazdıklarınızı okumayacağı için değişmeyecek.Başkanlık sisteminin tartışılmasını hainlik sayanlara nasıl ANLATABİLİRSİNİZKİ.
denetim denetim denetim? her faaliyette olduğu gibi ülkemizde eksik olan faktör denetim.