Adım Adım BITCOIN!

Bitcoin konusunda hemen herkeste inanılmaz bir kafa karışıklığı var. Kimse ne olduğunu tam olarak bilmiyor. Bu aşamada yazılımcılarla, ekonomist ve finans sektöründe çalışanlar karşı karşıya gelmiş durumda. Bugün Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek Bitcoin’in spekülatif olduğunu ve yatırım yapanlar için büyük riskler taşıdığını söyledi. Öte taraftan SPK ve Maliye Bakanlığı Bitcoin kazançlarının vergilendirilmesi konusunda çalışma yaptığını duyurdu. Bu yazıda sizleri aydınlatmayı amaçlıyorum.

Bu aydınlatma ve finansal okur yazarlığınızı geliştirmesini beklediğim yazının her satırında önemli bilgiler var. Bu yazıyı okuduktan sonra Bitcoin hakkında en azından en sağlıklı bilgiye sahip olacağınızı düşünüyorum. Çünkü bu konuyu çok basitleştirerek anlatacağım. Eğitimci olduğum için en karmaşık konuların bile basite indirgenmesinden yanayım.  Ekonomi gibi karmaşık bir konuyu bile “Para Harekatı” kitabımda sıradan insana anlatmayı amaçlamıştım ve kitabımla ilgili olarak kitap satış sitelerinde yapılan yorumlardan, bana gelen mail ve mesajlardan bu zorluğu başardığım konusunda görüş oluştu. Şu an birçok Üniversite’de kitabımın yardımcı bir ders kitabı olarak okutuluyor olması da bunun bir göstergesidir (Arzu edenler kitabımı PDF olarak buradan ücretsiz indirebilirler) . İnsanlarımıza bir konuyu gerçekten basit anlatmalı ve anlamalarını sağlamalıyız. Adım adım anlatacağım…

Adım-1 -Her icat mutlaka bir ihtiyaçtan doğar. Sevdiği kızla buluşmaya çalışan ama kızın sürekli olarak “kış gelmeden bu çorapları örmem lazım, bunlar bitmeden görüşemeyiz” cevabını alan adamcağızın en sonunda çorap ören makineyi icat etmek zorunda kaldığını bir yerlerde okumuştum. Belki gerçek değildir ama mesaj çok net. Her icat bir ihtiyaçtan doğar. 

Adım-2: Ödeme aracı: Türkiye’de herkesin çok yaygın olarak kullanmaya başladığı PAYPAL’ın Türkiye’deki faaliyet izni sonlandırılmadan önce ödemelerde inanılmaz kolaylık sağlayan bir araç olduğu için, ben de kullanıyordum. Şu an bütün dünyada paypal ile ödeme yapabiliyorsunuz (Türkiye’de aktif değil). Bunun Bitcoin ile benzerliği belki dolaylı yoldan olabilir ama Brezilya’daki bir adamdan Türkiye’de ödeme alabiliyordunuz ve paypal, hesabınızdaki parayı, isterseniz kendi bankanıza isterseniz kredi kartınıza gönderebiliyordunuz. FAKAAAAT! Paypal işlem başına ciddi komisyonlar alıyor ve ciddi para kazanıyordu. Bir bakıma dünyadaki kredi kartlarının tümünün kesişim noktasıydı. Sadece aracılık işlemi yapıyordu. Fikir çok mükemmeldi ama standart bir ödeme aracıydı. PAYPAL’ı doğuran ana neden uluslararası ödemelerde adeta bir takas görevi üstlenmesi ve ödeme işini saniyelere indirmesiydi. Ama bunun bir maliyeti vardı.

Adım-3- Para gönderme komisyonları: BİTCOİN’i doğuran ana sebep,  aç gözlü aracılara (Bankalar, Paypal, Pos makinaları vs) komisyon ödemeden ve sıfıra yakın maliyetle para transferi yapma ihtiyacıydı. Ama bu sistemdeki para birimi ABD doları olamazdı, çünkü ABD doları Amerikan Merkez Bankası FED’in kontrolündeydi ve siz yeni bir dolar basamazsınız. Hiç bir ülkenin para biriminin esiri olmadan küresel bir para yarattığınızda eğer insanlar ilgi gösterirse tüm dünyada bu para birimi kullanılabilirdi. Bürokrasi sıfıra indirilmiş oluyordu. Dijital olacağı için, her an her yerden ulaşabileceğiniz bir paraya sahip oluyordunuz.

Adım-4- Bitcoin’in ortaya çıkışı- Satoshi Nakamoto isimli kişi bir makale yayınlayarak (makaleye buradan ulaşabilirsiniz) Bitcoin’i dünyaya tanıttı. Nakamoto’nun özelliği matematikçi ve yazılımcı olması. Araya hiç bir finans kuruluşunu sokmadan direkt olarak alıcıdan-satıcıya veya ödeyenden-ödeme alan kişiye  para transferini gerçekleştirme boşluğunu çok doğru bir şekilde görmüş  ve  muazzam bir ödeme sistemi kurmuş. Bu sistemin ayrıntısına ben girmeyeceğim ve basit bir örnekle anlatacağım. Fakat güvenilirliği konusunda şunu söyleyebilirim. Bankadaki paranız ne kadar güvendeyse, bitcoin cüzdanınızın  da o kadar güvende olduğunu gördüm.

Adım-5- Bitcoin teknik detaylar:  Bu yazıyı okuyan herkesin herhalde bir mail adresi vardır. Mail hesabınıza başkası girebiliyor mu? Eğer şifrenizi verirseniz tabi ki girer. Ya da hack edilirse mail adresiniz başkası tarafından ele geçirilebilir. Birisine mail gönderebiliyorsunuz. Şöyle düşünün… Aynen mail kutusu gibi bir sanal cüzdanınız var  (bitcoin cüzdanı) ve buradan bitcoin cüzdanı olan dünyadaki herkese  bitcoin gönderebiliyorsunuz. Bitcoin gönderimi yaparken çok cüzzi bir komisyon (on binde 5 gibi) ödüyorsunuz ama bitcoin alırken komisyon ödemiyorsunuz. Üstelik bu işlem anında gerçekleşiyor ve bankalarda olduğu gibi 2-3 gün beklemiyorsunuz. Bitcoin’i size kim satıyorsa o kişi komisyon ödüyor. Burada aklınıza güvenlik sorunu gelebilir, fakat kripto şifreleme, mail programlarındaki şifrelerden çok çok ileri düzeyde olup, yazılımcılar bunun kırılmasının imkansıza yakın olduğunu belirtiyorlar. Konunun teknik detaylarını Türkçe olarak anlatan en başarılı videonun linki buradadır (bu vdie linkini gönderen Levend Kafadar’a teşekkür ediyorum). Bu videoda yazılım açısından konu ele alınıyor, bitcoin madenciliği, işlemlerin nasıl gerçekleştiği ve çift ödemenin nasıl engellendiği çok ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.  Teknik bilgi için bu videoyu izleyebilirsiniz. Ben sizlere şimdi çok çok daha önemli olan ve yazılımcıların hiç bilmedikleri ve farkında olmadıkları, kendi uzmanlık alanım olan konuları anlatacağım.

Adım-6- Herhangi Bir şeye nasıl değer biçeriz? İşte yazılımcıların güvenlik konusuna odaklanarak, Bitcoin konusunda kaçırdıkları en önemli nokta budur. BITCOIN kaç dolar olmalı? Şu an pahalı mı? Daha da yükselme olasılığı var mı? Aslında bitcoin’e değer biçebilir miyiz? İnsanlar gelirlerini iki şekilde kullanabilirler. Ya tüketirler ya da harcamadıkları kısmı (tasarrufu) yatırım araçlarına yatırırlar. Tüketilecek varlığa veya yatırım yapılacak varlığa değer biçmek çok ayrı konulardır. Bir tüketim kararı verirken bize sağlayacağı tatmin duygusuyla ödeyeceğimiz fiyatı ve bütçemizi karşılaştırırız. Evinize televizyon veya kendinize araba satın alacağınız zaman, elinizdeki bütçe ile size en güçlü tatmin duygusunu (marjinal faydası en yüksek) veren ürünü alırsınız. Bu konu mikro-ekonomi dersinin Tüketici Kararları kısmında incelenir. Bitcoin yenilip, içilecek bir şey olmadığı için tüketim amaçlı ödeme yapamayız.Tasarrufların yatırıma dönüşmesi ise çok ayrı bir konudur. Bir kişi elindeki sermaye ile köşe başında bir çerezci dükkanı ya da cafe açıyorsa, bir yatırım yapıyordur (tüketim değil) Çünkü bu harcama sonrasında bir getiri beklentisi vardır. Mevduat yapmak veya borsada hisse senedi almak ya da gayrimenkul yatırımları da bu tür kararlardır. Herhangi bir yatırım’a değer biçerken, bu yatırımdan elde etmeyi beklediğiniz nakit akışını belirli bir iskonto oranıyla (beklediğiniz getiri oranıyla) iskonto eder ve buna fiyat biçersiniz.  çerezci dükkanı açana biri 100 bin lira yatırım yaptığında her yıl 15 bin lira net kâr elde edeceğini düşünüyorsa ve bu yatırımdan %20 yıllık getiri bekliyorsa  15.000 /(1+%20)^1 + 15.000/(1+%20)^2 + 15.000/(1+%20)^3 +…..+ 15.000(1+%20)^n + hurda değeri formülüyle çerezci dükkanına yıllık %20 getiri sağlamak için ne kadar yatırım yapması gerektiğini bulur(İndirgenmiş nakit akımları yöntemi). Bir başka yöntem de yatırdığınız paranın geri dönüş süresidir. Hisse senedine değer biçerken de birden çok yöntem vardır. Örneğin firmanın gelecekteki nakit akışlarını bugüne indirger ve bir hisseye değer bulursunuz (indirgenmiş nakit akımları yöntemi). Bir başka yol ise şirketin karlılık ve mali perfromansına göre piyasa çarpanlarının ne olması gerektiğine benzer durumdaki şirketlerin piyasa çarpanlarına (F/K, PD/DD, Temettü verimi vs..)  bakarak karara verebilirsiniz (Çarpanlar yöntemi). Bir de Gordon Modeli vardır arzu edenler internetten araştırabilirler (basit anlatımla gelecekte elde edeceğiniz temettüleri bugüne iskonto edersiniz).

Adım-7- BITCOIN bir yatırım aracı mıdır? Devlet tahvili alırsanız, dönemsel ve dönem sonu faiz alırsınız. Borsaya yatırım yaparsanız, ileride kâr payı alırsınız + hisse değer kazanırsa sermaye kazancı/kaybı (alım-satım farkı) elde edersiniz. Altın alırsanız, bankalar yıllık %1-2 faiz ödedikleri için yıllık bazda %1-2 getiriniz olur + Altından kaynaklanan sermaye kazancı ya da kaybı sizin getirinizdir.  Demir ticareti yapıyorsanız, aldığınız demiri fiyatın üzerinde satarsınız ve kâr elde ederseniz. Bu nedenle yatırımdır. Kuyumcular, altın alıp satarlar ve aradaki farktan kâr elde ederler. Altının fiyatı yükselse de düşse de, kuyumcu aradaki alım satım farkından kazanır. Bu yüzden kuyumcu için getiri kârdır.

BITCOIN’i icat eden Nakamoto, yazdığı makalenin hiç bir yerinde bunun bir yatırım aracı olduğunu söylemiyor ve sadece neredeyse bedavaya yakın bir maliyetle kolay ödeme aracı olduğunu belirtiyor ve teknolojik yapısını ve ayrıntılarını veriyor. Teknolojik alt yapısıyla bitcoin küresel ödeme alanında bir devrimdir. Tüm dünyada ödeme yapabileceğiniz sanal para birimidir. Üstelik bu ödemelerde parayı gönderen kişi isterse kendini gizleyebilmektedir, fakat bu özelliği ileride ciddi problem olabilir. Yani en önemli özelliği dolar yoluyla tüm ülkelerin para birimlerine çevrilebilme ve ödeme yapılabilme özelliğidir.

BİTCOİN’in bir getirisi yoktur. Yani bitcoin’ininizi bir bankaya yatırıp faiz alamazsınız. Sadece fiyatının artacağını düşünerek spekülatif bir amaçla (sermaye kazancı sağlamak) için BITCOIN almayı düşünebilirsiniz. Halbuki, bitcoin’in temel fonksiyonu ödeme aracı olmasıdır. Bitcoin’i altına benzetenler var. Altın hiç olmazsa sanayide (bilgisayarların chip üretiminde)  ve mücevher sektöründe kullanılıyor. Kongo ormanlarında bir kabileye altın verseniz ve karşılığında yemek isteseniz size yemek verebilirler. Altın, yenmiyor içilmiyor ama gösteriş için tüketen çok büyük bir kitle var. Ama bitcoinin böyle bir fonksiyonu yok. Bitcoin bir yatırım enstrümanı değil, bir ödeme yöntemidir. 

Adım-8- Bitcoin’in yanlış dizaynı: Bitcoin’İn fiyatının artmasının sadece bir tane açıklaması var. Tüm dünyada sadece 21 milyon adet bitcoin basılabilecek olmasıdır. Şu ana kadar tedavüle 16.4 milyon adet Bitcoin çıkmış durumdadır. “Bitcoin madenciliği” ile insanlar büyük boyutta server’lar kurarak bitcoin transferlerinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesini sağlarken, karşılığında ödül olarak bitcoin sahibi olabiliyorlar (Yukarıda verdiğim videonun 10. dakikasında bunun ne olduğu anlatılıyor). Bitcoin fiyatı arttıkça “bitcoin madenciliğine” yatırım yapanların sayısı da inanılmaz bir şekilde arttı. Aslında Bitcoin’i icat eden Nakamoto bence işte bu noktada büyük bir hata yapmış. Eğer bir finans uzmanı ile konuşmuş olsaydı, bitcoinin bir hesaptan diğer bir hesaba transferi için gereken güvenliği sağlamak adına bu tür bir ödül yöntemi geliştirmek (bitcoin madenciliği) yerine, bu transfer güvenliğini sağlayacak HASH süreçlerine yatırım yapanlarla komisyon paylaşımı yapabilirdi.  Normalde 1 BITCOIN=1 ABD Doları olarak sabit bir kur belirleseydi, BITCOIN gerçek bir devrim olabilirdi ama BITCOIN’i bitirecek olan şey, bitcoinin değerinin AŞIRI DALGALI, SPEKÜLATİF ve ÇOK YÜKSEK FİYATLARDA olmasıdır. Karşılıklı ödemelerde kullanılacak bir para biriminin sahip olması gereken en önemli unsur İSTİKRAR’dır.  Olayı şöyle düşünün, Amerika’daki arkadaşınıza 17000 $ para göndereceksiniz. Siz bu işlemi yaparken 1 BTC=17.000 $ olsun.  Gönderme işinin 5 dakikada gerçekleştiğini düşünelim. Para hesaba geçtiği anda 1 BTC=16.800 $ ise burada büyük bir sorun vardır. Aşırı volatilite ve çok kısa sürelerdeki aşırı dalgalanma nedeniyle bir türlü bu parayı tam olarak gönderemeyebilirsiniz. Eğer 1 bitcoin=1$ olarak belirlenseydi böyle bir sorun olmaz ve tüm dünyada insanlar bankalara yüksek komisyonlar ödemekten kurtulup sadece bu yolla para gönderebilirlerdi. Dolayısıyla herkes bir Bitcoin cüzdanı açtırırdı. Şu an aslında hiç kimse BITCOIN’i bu tür ödemeleri yapmak için talep etmiyor! BITCOIN’ e olan talebin tek sebebi fiyatının artıyor olmasıdır. Fakat yukarıda da söylediğimiz üzere BITCOIN bir yatırım aracı değildir. Bitcoin altın değildir. Bitcoin hisse değildir. Eğer Nakamoto finans konularından briaz anlıyor olsaydı, bir şirket kurup, 1 BTC= 1 $ yapardı ve ben de bu şirketin hisselerini alırdım. Dünya çapında oluşacak milyar dolarlık para transferinden on binde 1 komisyon alsanız bile dehşet büyüklükte paralar yapar ve dünyada yaygınlaştıkça hisse değeri uçardı. Bu hisse senedinin fiyatının ne olmasını gerektiğini rahatlıkla hesaplayabilirdik. Peki bu haliyle bitcoin’e değer biçebilir miyiz?

Adım-9- BITCOIN’in fiyatı ne olmalı?  Bir yatırım enstrümanı olmadığı ve belli bir vadede bir getirisi olmadığı için yukarıda verdiğimiz formüller BTC için geçerli değildir. Şöyle bir hesap yapmaya çalışalım; Şu an dünyada 16.4 milyon adet çıkarılmış bitcoin var.  1 BTC = 17000 $ olduğuna göre toplam değeri 278.8 milyar dolar ediyor. Dünyanın en fazla ihracat yapan ilk 20 ülkesinin toplam ihracatı 13 trilyon dolar civarındadır. Varsayalım ki bu ihracatın tamamında ödemeler  BTC ile yapılacak olsun. Bu durumda 13 trilyon doları 21 milyon BTC’ye bölerseniz BTC’nin fiyatı 616 bin dolar olabilir. Benzer şekilde, ithalatı veya ülke içi alışverişleri de BTC ile hesaplayabilirsiniz. Örneğin ABD’de 1 yılda yapılan toplam tüketim 11 trilyon dolardır. Eğer BTC sadece ABD’de işlem görüyor olsaydı ve herkes bütün harcamalarını BTC ile yapıyor olsaydı BTC’nin değeri  407 bin dolar olabilirdi.  Tüm dünyadaki tüketimin tamamı  45-48 trilyon dolardır. Bu tüketimin tamamı eğer BTC ile yapılıyor olsa ve herkes kredi kartlarını atsa, bankaları kullanmasa, bütün tüketimini BTC  ile yapsa 1 BTC 2 milyon dolar eder.

Şimdi sadede gelelim ve uçuk rakamlar yerine akıl yürütelim. Acaba dünya genelinde tüketicilerin tamamı BTC’yi kullanacak olsa, toplam 45-48 trilyon dolarlık  tüketimin  % kaçını BTC ile yaparlar? Gelecek 10 yılda acaba toplam tüketimin BTC ile yapılan kısmı  %1’e ulaşabilir mi?  Varsayalım ki ulaştı. Bu durumda 45o milyar  doları 21 milyon’a bölünüz. Bu da 21 bin 500  dolar yapıyor. Yani eğer dünyadaki toplam tüketimin %1’i BTC ile yapılırsa  1 BTC, 24 bin dolar olabilir.  Şimdi 10 puanlık uzman sorusu. Dünyadaki toplam tüketimin Yüzde 1’i BTC ile mi yapılıyor? CEVAP KOSKOCAMAN BİR HAYIRRRR. Şu anki fiyat çılgın bir fiyattır.  Ama bitcoin’e fiyat biçenler bunun yaygınlaşacağını ve ileride herkesin ödemelerde bitcoin kullanacağını varsayarak uçuk fiyatlardan bahsediyorlar.

Adım-10- Bitcoin’i Bitirecek En Önemli Unsurlar:

1 . Bitcoin aldığınız veya birine gönderdiğiniz andan itibaren geri dönüşü yok. Karşı taraf size kendi rızasıyla geri ödeme yapmadığı sürece paranızı geri almanız mümkün değil. Kredi kartıyla bir ödeme yaptığınızda, bunu iptal ettirebilir ve kredi kartınıza iade yapılabilir. Sizi tüketici yasaları koruyor. Fakat bir ödemeyi bitcoin ile yanlışlıkla yapan veya yanlış yere para gönderen birini koruyan bir tüketici yasası ve başvurabileceği bir birim yok. Bitcoin ile ödemeler yaygınlaştıkça, bitcoin kabul eden sahte alışveriş siteleri   hızla çoğalacak, ödemeyi alacak ama istenilen mal veya hizmeti göndermeyebileceklerdir. Şu anda bile, 850 TL’Lik cep telefonunu 150 TL’ye sattığını söyleyen ama ödemeyi aldıktan sonra cep telefonu yerine kutu içinde salatalık gönderen siteler var. Bu sitenin bitcoin ile ödeme aldığını düşünsenize… Dolayısıyla AŞIRI VOLATİLİTE, İSTİKRARSIZLIK ve SAHTEKARLIK için bunu kullanacak olan sitelerin olması nedeniyle BTC asla dünyada gelişen bir ödeme birimi olamaz.

2. Bitcoin’in fiyatının çok yükselmesinin bir diğer nedeni kara para aklama işine çok açık olmasıdır. Hesap cüzdanı açtığınızda kimliğinizi veriyorsunuz ve bitcoin satın almak için gerekli olan parayı banka veya diğer bir finans kuruluşundan yapabiliyorsunuz. Finans kuruluşuna para yatırırken ise mevzuat gereği örneğin Türkiye’de paranın kaynağını göstermek zorundasınız. DOlayısıyla Bitcoin cüzdanına giden paranın kaynağı bir nebze bellidir. Fakat, Türkiye’ye çuvalla para getirebilirsiniz. Ya da Rusya’da hesap açıp kaynak göstermeden parayı bir bankaya yatırıp bitcoin cüzdanınıza BTC alabilirsiniz. Transferlerin tamamı loglarda tutuluyor ama sadece siz görebiliyorsunuz. Dolayısıyla uyuşturucu ticareti yapanlar için muazzam bir fırsat doğmuştur. Hatta bu tip kara para aklayanların BTC fiyatını yükselterek, çok daha yüksek miktarlarda transferlerini gerçekleştirme amacı taşıdıklarını düşünüyorum. Şüpheniz olmasın ki birçok ülke bu konuda düzenlemeler getirecektir ve para transferi loglarının tamamının Merkez Bankaları tarafından açıkça görülmesi zorunluluğunu getirebileceklerdir. Amerika bu tür gizli transferlere izin vermeyecektir ve maliye bakanı zaten bu konuda çalışma yapıldığını açıkladı. Yasal düzenlemeler bitcoin konusunda ciddi bir soru işaretidir.

3. BTC’ye yatan  paranın tamamı acaba yapılan alışverişler veya para gönderimi amacıyla mı talep edildi? Cevap kesin olarak HAYIR. Yani şunu demek istiyorum. Amazon.com’dan kitap satın almak istediğiniz ve kredi kartı üzerinden komisyon ödememek için mi bitcoin cüzdanı açıp bitcoin satın aldınız?  HAYIIIIR… Eğer almışsanız, sadece ileride fiyatının daha da artacağını düşünerek satın aldınız. BTC ile yapılan alışverişe ilişkin bir veri olsa, daha sağlıklı değerlendirme yapmak mümkün olabilirdi. Ama bu veri yok.  Üstelik BTC çok aşırı dalgalı olduğu için alışveriş amacıyla  kimse kullanmak istemez. Sadece şuursuz bir yatırımcı kitlesi zengin olma hayaliyle almaya devam eder.

4. Bitcoin’i bitirecek en önemli unsur, bunu alanlar tarafından BTC’nin bir yatırım aracı değil, sadece bir ödeme aracı olduğunu anladıklarında olacaktır. 1 tanesi 17 bin dolar olan BTC ile alışveriş ve ödeme yapmak anlamsızdır. Şu an 1300 tane bitcoin benzeri para birimi bulunuyor. Bunlardan hangilerinin değer kazanacağını tahmin ederek bu para birimlerine de yatırım yapanlar var. Merak etmeyin bu sanal para furyası kendisine ait “HAMDIM-PİŞTİM-YANDIM” sürecini yaşadıktan sonra 5-10 yıl içinde düzene girecek, ama bitcoin tarihteki yerini alacak, insanlar merkez bankalarının çıkaracağı sanal paralarla çok düşük maliyetli ödemeler yapabileceklerdir. Ya da bu 1300 tane para biriminden en istikrarlı olan fiyatı pek değişmeyen para birimi ödemelerde en çok kullanılan para olacaktır.

Bitcoin 17 bin dolar olduğu gibi 30-40 bin dolar da olabilir veya bir sabah bakarsınız ki 2-3 bin dolara düşmüş. Bunların hepsi daha önce tarihte yaşandı. İngilteredeki South Sea şirketinin değeri bugünkü parayla 85 trilyon dolara kadar yükselmişti. Finansal piyasalarda bunlar olur… Önemli olan furyaya katılıp katılmayacağınızdır.

Adım-11- Gökten Üç Elma Düştü 

“Geçmişi hatırlamayanlar onu tekrarlamaya mahkumdur” Tarihçi George SANTAYA


Yalnızca iki tür yatırımcı olduğu söylenir;

1- Piyasanın hangi yöne gideceğini bilmeyenler

2- Ve bunu bilmediklerini bilmeyenler.

Fakat oldukça acınası bir üçüncü tür de vardır ki, bu da;

3- Piyasa uzmanlarıdır.     (Yatırımın Dört Temel Taşı Kitabından alıntıdır)


“Yeni olan hiçbir şey yoktur, yalnızca tarih okumamışsınızdır.” Larry SWEDROE


Para kuramcısı Hyman Minsky her türlü balonun oldukça mantıklı bir açıklamasına yakınlaşmıştır. Bunun dört ön koşulu olduğunu varsaymaktadır.

* Birincisi; modern dönemde genellikle devrimci teknoloji ya da finansal yöntemlerde önemli değişmeler anlamına gelen “yerini alma”dır.

* İkincisi;  kolay kredinin bulunabilmesi, yani spekülasyon için borç para alınabilmesidir.

* Üçüncüsü; yatırımcıların en son çılgınlığı unutmuş olması gerekir. Bu nedenle yaklaşık her kuşakta bir kez balonlar ortaya çıkmaktadır.

* Dördüncüsü; beklenen getirileri ve risk primlerini hesaplama yeteneği bulunan rasyonel yatırımcıların yerini, yeni varlığı satın almaları için yalnızca makul bir hikayeye gereksinim duyanların alması.

Son iki koşul tek bir kelimeyle özetlenebilir: Coşku. Yatırımcılar fiyatların yükselmesinden başka bir gerekçe olmadığı halde, varlık satın almaya başlarlar.


“Hangi saatte hangi yıldız ve gezegenin nerede olacağını sizlere tam olarak söyleyebilirim ama insanların çılgınlıklarını asla” Sir İsaac Newton (İngilterede’ki South Sea balonunda bütün parasını kaybettikten sonra bunu söyledi.)


Gökten üç elma düştü,

biri okuyanların başına,

diğeri yazanın başına,

sonucusu da Bitcion’e yatırım yapanların başına…

“Paranız Sağlığınızı Bozmasın” ( Bu da yılların tecrübesiyle söyleyegeldiğim sözüm)

“Adım Adım BITCOIN!” ile ilgili 122 yorum

  1. İyi günler hocam,
    Yazınız için teşekkürler . Gerçekten bazı konularda aydınlatıcı oldu benim için.
    Ek olarak şunu belirtmek isterim. Altcoinlerden TETHER (USDT): bu altcoin in amacı USD ile eşit kalabilmek, değerlenmesi değil. Sizin anlatımınızla birleştirince sanırım bir kişi olayı çözmüş . Bu noktada TERHER i zaten takip ediyordum şimdi daha farklı bakacağım. Bunu takip konusunda bana öneriniz olursa çok sevinirim. Halka açılırsa direkt alınması gereken bir hisse olacağı açık sizin yazınızda belirttiğiniz gibi:)

  2. Teşekkürler hocam aylardır böyle bir açıklamayla kafamdaki soruların cevabını gayet güzel bir şekilde bu coin ler hakkında bilinçlendirdiniz . Allah razı olsun.

  3. Çok bilgi verici ve aydınlatıcı yazı için teşekkürler Hocam. Günlerdir konuşulan ama bir çoğumuzun tam olarak ne olduğunu anlamakta zorlandığı bir konuydu. Sonuç: Bitcoin’den de Mitcoin’den de uzak durun ki sağlığınız bozulmasın:)

    Diğer taraftan cripto paralar artık Dünya’mıza girdi ve düzenlemeler yapılarak çok daha fazla yer alacaklar, ama sadece ödeme aracı olarak.

    Emeğinize sağlık…

  4. Her zamanki gibi şapka çıkartılcak bir yazı! Tebrikler… Bu konuda daha aydınlatıcı bir yazı okumadım. Sizi yürekten kutluyorum Sayın Hocam…

    1. Çok teşekkür ederim. Sizlerin mesajları bizlerin bilgilerini daha çok paylaşmamız konusunda motivasyonumuzu artırıyor.

  5. Hocam son elmadan biraz nasibimi aldim. Bitcoini bir ödeme aracına dönüştürecek yasalar devletler tarafindan er ya da gec çıkaracaklar ve sular durulacak. Önemli olan hangi noktada durulacak yani fiyat istikrarı nerede saglanacak. Bitcoin ya da diğer kripto paraların yok olması kanımca mümkün değil. Çünkü kuruluş amacı çok sağlam bir temele dayanıyor ve amac etrafında kümelenecek.

  6. Hocam kaleminize saglik , cok aydinlatici ve aciklayici bir yazi olmus. Ben de sizin gibi dusunuyordum ve simdi taslar daha da oturdu. Balon elbet patlayacak ..

    Peki bunu firsata cevirmek adina ”Bitcoin duser”e nasil yatirim yapabiliriz? Short pozisyon ya da varanttaki gibi duser yonunde nasil pozisyon alabiliriz? Bitcoin Wall street’de isleme acilmis(haber linki asagidadir).
    http://www.sozcu.com.tr/2017/ekonomi/bitcoin-artik-wall-streette-borsaya-girdigi-gibi-yuzde-17-artti-2127905/

    Ben cikarken verdigi firsattan daha fazlasini duserken verebilecegini dusunuyorum.

    Tesekkurler

    Iyi Calismalar

    1. Düşeceği yeri ve zamanı kestirmek çok çok zor. Şimdilik bence bulaşmayın derim. Her iki yönde de para kaybetmek çok olası.

  7. Hocam bitcoin de balon patlarsa örneğin alcoin de (muadilleri) etkilenir mi döviz deki gibi:)

  8. Elinize sağlık Hocam, oldukça “dolu” bir yazı olmuş. Btc’yi sizin bakış açınızla anlatan bir yazı okumamıştım. Teşekkürler.

  9. Elinize sağlık çok faydalı olmuş. Bir şey sormak istiyorum malum ülkelerin para birimleri üzerinden ticaret yapılmasına gore en çok işlem gören paralar usd euro gbp vb… devam.ediyor. Ileride ülkeler kendi menfaatlerini düşünmek için ticarette kendi para birimleriyle ticaret yapmak isteyecekler örnek tl yuan tl rupi vb… bu da doğal olarak usd ve euronun ticaretteki baskısını azaltır. Ileride alternatif ödeme yöntemlerinin doğması cok-da şaşırtıcı olmasa gerek

  10. Hocam ilginize emeginize saglik cok aydinlatici olmus.Zaten ben anladiysam anlamayan kalmamistir kesin.Hayirli gunler hocam

  11. Merhaba,
    Güzel söylemiş eskiler;
    ”Dağ başına Kış gelir, İnsanın başına İş gelir”
    Birilerinin başı kesin yanacak. Umarım yazınız iyilerin başına iş açmadan uyarı olur.
    İyi dileklerimle,

    BK

  12. İnsanlara ışık olan yazılarınızdan yalnızca birisi. Kendi adıma çok teşekkür ederim. İşinizi layiğınca yapiyorsunuz. Saygılar

  13. hocam iyi niyetle yazdığınız yazınız için teşekkür ederim ancak yazınızda bir çok eksiklikler mevcut.

    1) “BİTCOİN’in bir getirisi yoktur. Yani bitcoin’ininizi bir bankaya yatırıp faiz alamazsınız.” diyorsunuz ama doğru değil. dünyanın en büyük alım satım sitelerinden biri olan bitfinex ve benzeri devasa exchange sitelerinden “lending” şeklinde borç vererek bitcoin kazanabiliyorsunuz. ayrıca bitcoin’e altın gibi bir store of value aracı olmadığını söylemeniz onu “yatırım aracı” olmaktan çıkarmıyor malesef. bitcoin’in en güzel özelliği de “medium of exchange” mi “store of value” mu olduğuna merkez bankası ya da kişi/kurumların karar ver(e)memesi.

    2) “Yasal düzenlemeler bitcoin konusunda ciddi bir soru işaretidir.” demişsiniz ama bitcoin’in hangi ülkeler tarafından ne ölçüde regüle edildiğini araştırmamışsınız. Japonya dünyanın 3. büyük ekonomisi ve japonya devleti bitcoini “resmi ödeme aracı” olarak kabul etti. ABD’de ise 200 yıllık CME borsasının future işlemlerini açtığından bahsetmemşisiniz, NASDAQ’ın 2018 yılında bitcoin futurelarını açacağından bahsetmemişsiniz. şimdi bu futurelar bitcoin’i “ödeme aracı” olarak gördükleri için mi açıldı sizce? Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de bitcoin’le ilgili yasal düzenlemeler mevcut ve ETF başvuruları bile yapıldı, muhtemelen de 2018 de ETF olarak sisteme girecek. Bunu biliyor muydunuz?

    3) Tüm bunlara ek olarak cevap vermenizi istediğim bir şey var; Bitcoin, Store of value olan altının şu özelliklerinden hangisini taşımıyor? • It’s durable • It’s portable• It’s divisible • It’s fungible • Limited supply. Bitcoin’in “Store of value” olmamasını sağlayan şey nedir sizin için?

    1. BU söylediklerinizin hiç biri BTC’nin 17 bin dolar olmasını gerektirmiyor. Medium exchange olacak bir para birimi İSTİKRARLI olur. Sİz yazıyı anlamamışsınız. Çünkü finansal piyasa dinamikleri konusunda bilginiz zayıf. Zan ile yorum getiriyorsunuz. Daha çoook düzenleme olacak. Siz bunları yeterli buluyor ve daha fazla düzenlemeye gerek yok diye düşünüyorsanız büyük yanılgı içerisindesiniz. Düzenlemeler oturmadı. NAsdaq veya CME’nin future işlemlerine açması konusunda Andrew lewis’in “yalancının pokeri” kitabını okuyunuz. Bu söylediğiniz kurumların hepsi aynen BIST gibi yapılan işlemlerden komisyon kazanır. Dünyanın bu kadar ilgi duyduğu ve şuursuzca işlem yaptığı pastadan pay almak istemeleri doğaldır. Zaten işin en tehlikeli yanı da budur… BTc’nin fiyatı çok daha uçuk rakamlara gidebilir. Buna itirazım yok. Herkes ne aldığını sattığını bilmeli. 2008 krizi öncesinde Mortgage türevlerine kredi notu veren Moodys’in bile, verdiği notun ne olduğunu bilmediğini ve bunlara nasıl kredi notu verileceğini, bu ürünleri çıkaran Goldman Sachs’ın yönlednirdiğini yine Andrew Lewis’in “Büyük Açık” kitabını okuyarak anlayabilirsiniz. Volatilite ve kara apara aklama işi Bitcoin’i bitirecek. Japonya 1990’larda kendi ekonomisini nasıl göçerttiğine bir baksın. 30 yıldır bellerini doğrultamadılar. Herkes BTC alacak çünkü fiyatı yükseliyor. Parti bittiğinde ise sadece bir para gönderme aracı olduğunu herkes öğrenecek.Altın sadece store of value değildir. Sanayide kullanılır, devasa bir mücevher sektöründe kullanılır. Yazdığım yazıyı dikkatli okumamışsınız. Bitcoin 1000 dolara düşse bunlarla ne yapacaksınız? Ama sizler düşmeyeceğine inanmışsınız benim bunu değiştirmem mümkün değil. Store of Value olacak bir paranın İSTİKRARLI Olması gerekir. 3-5 yıl sonra olabilir ama bütün taşlar yerine oturduktan ve bu konudaki düzenlemeler bittikten sonra olur. Madem store of value olduğuna inanıyorsunuz, elinizdeki fonların tamamını Bitcoin’e yatırın. Nasıl olsa değeri korunacak ve BTC store of value’dir. Bir firma 64 milyon dolarlık bitcoin’ini çaldırdı!! Siz bildiğinizi yapın ben de bildiğimi yapayım… Aşağıdaki hikayeyi okumanızda fayda var… William Sharpe (nobel ödüllü) tarafından yazıldı.

      ————————————————————————————————————————————————————-
      Some years ago, in a land called indicia, revolution led to the overthrow of a socialist regime and the restoration of a system of private property. Former government enterprises were formed as corporations, which then issued stocks and bonds. These securities were given to a central agency, which offered them for sale to individuals, pension funds, and the like (all armed with newly printed money).
      Almost immediately a group of money managers came forth to assist these investors. Recalling the words of venerated elder, uttered before previous revolution (“Invest in Corporate Indicia”), they invited clients to give them money, with which they would buy a cross-section of all the newly issued securities. Investors considered this a reasonable idea, and soon everyone held a piece of Corporate Indicia.
      Before long the money managers became bored because there was little for them to do. Soon they fell into the habit of gathering at a beachfront casino where they passed the time playing roulette, craps, and similar games, for low stakes, with their own money.
      After a while, the owner of the casino suggested a new idea. He would furnish an impressive set of rooms which would be designated the Money Managers’ Club. There the members could place bets with one another about the fortunes of various corporations, industries, the level of the Gross National Product, foreign trade, etc. To make the betting more exciting, the casino owner suggested that the managers use their clients’ money for this purpose.
      The offer was immediately accepted, and soon the money managers were betting eagerly (büyük ilgiyle) with one another. At the end of each week, some found that they had won money for their clients, while others found that they had lost. But the losses always exceeded gains, for a certain amount was deducted from each bet to cover the costs of elegant surroundings in which the gambling took place.
      Before long a group of professors from Indicia U. Suggested that investors were not well served by the activities being conducted at the Money Managers’ Club. “Why pay people to gamble with your money? Why not just hold your own piece of Corporate Indicia?” they said.
      This argument seemed sensible to some of the investors, and they raised the issue with their money managers. A few capitulated, announcing that they would henceforth stay away from the casino and use their clients’ money only to buy proportionate shares of all the stocks and bonds issued by corporations.
      The converts, who became known as managers of Indicia funds, were initially shunned by those who continued to frequent the Money Managers’ Club, but in time, grudging acceptance replaced outright hostility. The wave of puritan reform some had predicted failed to materialize, and gambling remained legal. Many managers continued to make their daily pilgrimage to the casino. But they consonant with their responsibilities. Even the members of the Lawyers’ Club found it difficult to object to the small amount of gambling that still went on.
      And everyone but the casino owner lived happily ever after.

      1. Hocam kitap önerileriniz için teşekkürler, muhakkak okumaya çalışacağım. Şimdi;

        “Volatilite ve kara apara aklama işi Bitcoin’i bitirecek.” demişsiniz ya. Çok basit 2 sorum var;

        1) 2009 yılından bitcoin oluşturulmadan önce uyuşturucu kaçakçılığı, terör finansmanı, insan kaçakçılığı, kredi yolsuzlukları hangi para birimi üzerinden yapılıyordu? Bu para birimlerinin sonu mu geldi? Kara para aklama bitcoin ile mi doğmuştur?

        2) 2009 yılından bugüne kadar yukarıda yazdığım suçlara aracılık ettikleri için toplam 321 milyar $ ceza kesilen bankalar neden her yıl bu cezaları ödediği halde suç faaliyetlerine devam edebiliyor?

        https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-03-02/world-s-biggest-banks-fined-321-billion-since-financial-crisis

      2. Hocam beni tanımıyorsunuz tanımadan neden ithamda bulunuyorsunuz? “Ama sizler düşmeyeceğine inanmışsınız benim bunu değiştirmem mümkün değil.” benim böyle bir inancım bulunmuyor ve bugüne kadarki maliyetimi çoktan çıkardım. düşmeyeceğine inanmıyor falan da değilim, bugüne kadar 2011 yılında ve 2013 yılında defalarca düştü ve yoluna devam etti.. yine düşecek fiyatı ve yine yoluna devam edecek.

        konuyu detaylı olarak araştırmadan “söyledikleriniz 17 bin dolar olmasını gerektirmiyor.” şeklinde yazmanız beni dehşete düşürdü açıkçası. Size göre kaç dolar olması gerekiyor? 100$? 1000$ kaç dolar olursa sizin için uygun?

        Bitcoin fiyat değerleme yöntemi olarak network value (Metcalfe’s law) yönteminin de kullanıldığını da biliyor musunuz mesela? bilmemek değil, öğrenmemek ayıp. zahmet olmazsa buyrun okuyun o zaman 17.000$ fiyatının ucuz mu pahalı mı olduğuna tekrar karar verin; http://woobull.com/introducing-nvt-ratio-bitcoins-pe-ratio-use-it-to-detect-bubbles/

        saygılar.

      3. Doğru söylüyorsunuz bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıptır. Sizi tanıma konusuna gelince, yazdıklarınızdan çıkardığıma yorum yapıyorum. Siz yazmadınız mı Başkası mı yazdı? Linkini verdiğiniz makaleyi zaten okumuştum. Bu makalede yazarın değerlemesi şu soruya cevap vermiyor: Transaction value düşünce ne olacak? Bir anda 2008 krizinde olduğu gibi bir gün önce mortagage kağıtlarına saldıranlar ertesi gün alıcı bulamadılar transaction sıfıra düştü, Lehman Battı ve sistemi kurtarmak için FED 1.5 trilyon dolar bastı. Kimsenin almadığı mortgage ürünlerini FED aldı. Soru şudur; bitcoinleri kim alacak?

      4. yok hocam ben yazdım ve söylediğim gibi sonsuza dek çıkacağını tabii ki düşünmüyorum, düzeltme gelecektir.. ben bu konuda açıkçası çok rahatım, fiyat düştüğünde yeni alım yapacağım.

        Zaten işin güzel tarafı burada, kimse kurtarmayacak. FED’in batan bankaları kurtarması abd ya da dünyanın yararına mı oldu? Neden batan bankalara bail out yapılıyor? sistem baştan aşağı yanlış zaten.

        Hocam üstte yazdığım yoruma da cevap alırsam ben tamam olacağım :) kara para aklama işi bitcoin den önce de vardı? bitcoinle mi başladı? dünyadaki bütün bankalar kara para aklama makinası gibi çalıştığı için 321 milyar $ ceza ödedi ve her yıl ceza ödeyip işlemlerine devam edebiliyorlar. bunu normal mi buluyorsunuz?

        neyse konuyla ilgili en azından uğraşıp, kafa yorup yazı yazmışsınız ileride store of value olarak göreceğiniz günleri de iple çekiyor olacağım :) birkaç yıl sonra tekrar konuşuruz umarım. konuyla ilgili olduğunuz için son bir tavsiyede bulunmak isterim: https://www.youtube.com/user/aantonop “Andreas M. Antonopoulos” ismini mutlaka duymuşsunuzdur, kendisi kanada ve abd de senato düzeyinde konuşmalar yapan birisi. amazon’daki bitcoin kitapları best seller oluyor. videoları oldukça faydalı.

        selam sevgiler.

      5. Kara para aklama konusunda cevap verilmesi gereken soru yazdığınız soru değil. Ülkeler bu transferlere karşı ne tür yasalar çıkaracak sorusu olmalıdır. Amazon.com’da bu kitapların best seller olması ise benim tüm fikirlerimi destekliyor. Asya krizi olmadan önce BEst seller kitaplar “Asya Mucizesi” şeklindeydi. Kriz sonrasında kitapların adı “Asya’nın Kağıt Kaplanları” oldu.

      6. bitcoin ve blockchain teknolojisiyle ilgili yüzlerce seminer düzenlemiş, devlet bazında görüşmeler yapmış. 200 yıllık CME borsasında bitcoin future işlemleri için danışmanlık yapan birisinin videolarını izlemeden, kim olduğuna bile bakmadan “amazon kitapları” üzerinden yorumlamanız çok üzücü.

        birisi sizin hakkınızda konuşurken “2008 yılındaki krizi bile tahmin edememiş bir adam” diye yüzeysel bir yorum yapsam sizin tecrübelerinize ve sektöre kattığınız değere haksızlık etmiş olmaz mıyım? hiç yakıştıramadım.

      7. Zafer bey bir şeyi anlamıyorsunuz bir türlü… Nasıl anlatsam bilemiyorum ki??? Bana bitcoin’in kaç $ olması gerektiğine dair bir hesap yapıp gönderin. Ya da yapmış biri varsa onu gönderin. İşin teknolojisine zaten itirazım yok. Ben fiyata odaklandım… derdim budur… Bu linkini verdiğiniz kişinin videosunda Bitcoin fiyatı nasıl belirlenir diye bir şey yok. Adam tekonolijisini anlatıyor. Derdim birçok insanın bu girdaba kapılmasını önlemektir. Siz hala boşa kürek çekiyorsunuz.Bana fiyat formülü gönderin ve “bitcoin 17 bin dolar eder ve fiyatı da çok uygundur” deyin.

      8. Yaşar bey değindiğiniz noktalarda haklılık payınız yadsınamaz. Ama ihmal ettiğinizi düşündüğüm bir nokta var. Bir anlığına blockchain teknolojisi ile birlikte Bitcoin’in gerçekten devrimsel bir biçimde altın’ın dijital simülasyonu olduğunu ve bu yeni dijital altın’ın metal altın’dan daha kolay taşınabilir, harcanabilir, depolanabilir, kopyalanamaz olduğunu ve mevcut altın’ın ticari büyüklüğüne aday olduğunu varsayalım.

        Bu dijital altın gerçek altın’ın yaklaşık 8 trilyon dolarlık piyasa büyüklüğüne 1 günde ulaşması pek mümkün olmasa gerek. Önce bir grup bunu benimseyecek kullanacak, sonra faydası kullanım avantajları ortaya çıktıkça başka gruplar da bu değere yatırım yapmaya başlayacak. Bir noktada aşırı değerlendiği kısa vadelerde sert düşüşlerle “fair price” değerine oturarak doğal yayılma sürecine devam edecek. En azından böyle olması beklenir.

        Bitcoin şu an için gerçek piyasa büyüklüğüne ulaşmaya çalıştığı büyüme aşamasında bir girişimdir. Bu girişimin tutmaması tabi ki ihtimal dahilinde ama yüksek fiyat hareketleri ile Bitcoin’i eleştirmek pek mantıklı değil. Bu facebook’un 13 yılda 500 milyar dolarlık bir piyasa değerine ulaşmasını eleştirmek ve bu piyasa değerini ben kabul etmiyorum demek gibi bir şey. Neticede piyasa değerine market karar verir.

      9. İlk paragrafınızı varsaymanıza gerek yok zaten öyle…
        İkinci paragrafta yazdığınız ” … kullanacak…. gruplar bu degere yatırım yapmaya başlayacak… ” cümleleri varsayımdır. ben de aynı varsayımla hareket ederek dünya tüküetiminin tamamı bitcoin ile yapılsa diye hesaplamalar yaptım. Yazıyı okumamışsınız. O kadar meşhur oldu ki bu bitcoin, dünyada herkes almak için kuyruğa girmiş durumda. Merak etmeyin yavaş yavaş değil hızlı hızlı bu değere yatırım yapılıyor. “Fair price değerine oturması” öyle yıllar almayacak. Bir bakacaksınız ki 1 hafta 10 gün içinde olması gereken değere oturmuş olacak.

        Son paragrafta yüksek fiyatı eleştirdiğimi söylüyorsunuz. Ben 40-50 bin dolar bile olabilir diyorum. Ben BİR DAHA SÖYLEYEYİM… BANA BİTCOIN’in olması gerekn fiyatı gösteren bir formül gönderin. NEDİR BU FİYAT? Buna cevabınız varsa buyrun gönderin. YOK!!! Şu anki fiyat dediğinzi şeyi anlayabilmeniz için DAVRANIŞSAL FİNANSI baştan sona bitirmeli ve dünyadaki bütün balonların oluş ve bitiş süreçlerini incelemelisiniz. Ben bunu yaptım. Demiryolları, Soputh Sea, Tulipmania balonlarından hiç bir farkı yok. Siz farkı olduğunu anlatmak için önce finans tarihindeki bu balonları çok iyi öğrenip şurası benziyor, burası benzemiyor diye karşılaştırmalı bir cevap göndermelisiniz. radyo da yeni teknolojiydi… ÇÖKÜŞ büyük oldu… Bundan sonra yazacağım ikinci Biştcoin yazısını bekleyin.

      10. Değerli hocam yazınızı tabi ki de okuyarak cevap yazmıştım. :) Bakış açısı ile ilgili bir farklılık taşıyoruz galiba. İktisat alanındaki yetkinliğinizi tabi ki tartışmıyorum ancak bu alanın geçmişine dair hakimiyetiniz güncel gelişmeleri SADECE geçmiş verilerle değerlendirmenize neden oluyor kanaatimce. Facebook hisseleri’nin 2005’teki değerinin 1.000.000 katına çıkmasını da balon olarak değerlendirebilirsiniz bu bakış açısıyla. Ancak aksine teknolojik yeniliklerin adaptasyonu ve etkilediği ticari hacimler geçmiş dönemlere kıyasla çok dramatik olabiliyor. (tabi ki aşırı beklenti ile oluşan dotcom balonu gibi riskleri göz ardı etmemek kaydıyla)

        Benim gördüğüm kadarıyla Bitcoin’i dijital altın olduğu varsayımımı kabul ediyorsunuz ancak “Means of trade” özelliğinin yanında “store of value” özelliğini yok sayarak değerlendirme yapıyorsunuz. Buna ilişkin gerekçeniz fiyat istikrarının olmaması. Aynı şeyi tekrar etmek istemem ama bu değer altın’ın piyasa büyüklüğüne ulaşacaksa belli aralıklarla aşırı değerlenmeler yaşadığı balonlar yapmadan ulaşması pek mümkün değil.

        İşin ilginç kısmı Bitcoin öne çıkardığınız “Means of trade” özelliğini yüksek transaction fee’leri (havale ücretleri) nedeniyle dönemsel olarak yitirmek üzere. Bir Bitcoin transferi 30-40TL arasında seyrediyor. Kahve içerken kullanmanız neredeyse imkansız. (şu anki lightning network implamantasyonundaki başarıya bağlı olarak çok düşmesi bekleniyor bu ücretlerin ancak konuyu dağıtmayayım) Peki harcamada kullanmak bu kadar imkansızken neden fiyat yükseliyor? Şu aşamada değerlenmesinin tek makul sebebi “store of value” olabilir. Yani insanların kullanmayı planlamadıkları arsaları almaları ya da kasalarında altın tutmalarının sebebi neyse Bitcoin tutmalarının sebebi de şu an için o olarak görünüyor. Merkez bankalarının KARŞILIKSIZ bastıkları paranın aksine “Proof of Work” KARŞILIĞINDA BASILAN gerçek bir anarşik değer var ortada. Altının değer olduğuna dayalı 5000 yıllık konsensusu 7 senede sağlaması tabi ki imkansız. Ama 7 senede ulaştığı şu anki nokta, mobil teknoloji ile entegrasyon sonrasındaki 7 senede ulaşacağı yeri hayal ettirebiliyor sanırım.

        Fiyat istikrarsızlığı konusundaki tüm değerlendirmelerinize katılıyorum. Bitcoin’in risk sınıfının çok yüksek olduğu, toplam değerinin sıfır olma ihtimalinin olduğu, yüksek beklenti ile yatırım yapıldıkça fair price’ın çok üstüne kadar şişip sert düşüşler yapabileceği kuşkusuz bir gerçek. 2013 Aralık-2014 Ocak hareketini izlemek bile bunu görmek için yeterli. Ama tulipmania’ya benzetmek “insanların bilgisayar alması için hiçbir sebep göremiyorum” benzeri açıklamalar yapan insanların durumuna düşürebilir.

      11. BU durumda nerde anlaşamıyoruz? Kripto paralar ileride yerli yerine oturacak ve ciddi bir fonksiyon ifa edecek ve önemli bir boşluğu dolduracak. Blockchain olayı çok ciddi yeni teknolojik gelişmelere sebep olacaktır. Buna itirazım yok. 1 BTC = Kaç dolar olmalı sorusun da cevabı yok. Varsa bana formülü yazın. Ben şimdi aynen bitcoin gibi Yitcoin çıkarsam ve sadece bin tane bassam bu durumda bitcoin’den 21000 kat daha değerli olacak. Bitcoin dijital altın ise benimkisi de dijital elmas olmaz mı?

  14. ufkumu açan bir yazı daha. emeğinize sağlık. sizler bu ülkeye olan borcunuzu en güzel şekilde ödeyen kıymetli insanlardan birisiniz. yolunuz açık olsun hocam.

  15. Hocam merhaba,
    Dubai altına endeksli sanal para çıkaracak deniyor.
    Bu dizin 1btc=1usd yaklaşımınıza benzer birşey mi?
    Saygılarımla,

  16. Bitcoin’e yatıracağınız paranın hiçbir güvencesi yok. Hack’lenebilir, çalınabilir, fiyatı aniden düşebilir. Hiçbir “cüzdan” türünün de güvencesi yok. Bu konuda söylenenlere inanmayın, şüpheci olun.

    Fiyatının bu kadar yükselmesi de, “daha pahalıya satma” hayaliyle insanların buna saldırmasına dayanıyor. Yani “ben bunu alırken kazık yemiş olabilirim, ama bir başkasına daha büyük kazıkla satacağım” gibi bir düşünce var burada. (https://en.wikipedia.org/wiki/Greater_fool_theory)

    1. İyi de banka çalışanları tarafından hesabı boşaltılan birsürü zengin yada futbolcu haberi çıkıyor gazetelerde on-yıllardır. Hayali ihracatla devletin parasını çalabiliyorlar. Evinizden hırsız çalabiliyor, cebinizden yankesici. Demek ki neymiş hırsızlık bitcoin’e ait birşey değilmiş.

      Değeri aniden düşebilir demişsiniz. Peki 3 yıl önce dolar kaç TL idi? Yavaş yavaş düşünce sıkıntı yok da aniden düşerse diye mi sorun ediyorsunuz? Hükümetler (MB vasıtasıyla) istediği zaman para basıyor. Canları ne kadar isterse. Hiç onaylamadığınız bir politik görüşe sahip bir yöneticinin kararlarıyla cebinizdeki para değer kaybediyor. Bu konuda Bitcoin’e güvenmeyip fiziki paraya güvenmeniz eskiye alışmanızdan, teknolojiye ayak uyduramamanızdan kaynaklanıyor. Haksız değilsiniz çok insan böyle düşünüyor. Fiyatıyla ilgili spekülatif kısma değinmiyorum. Bence de abartılı ama sizin karşı olduğunuzu belirttiğiniz noktaların altını çizmek amacııyla yazdım. Saygılar.

      1. Hırsızlık konusunda bitcoin’in zayıf olduğunu yazmadım ve hatta bankadaki paranız ne kadar güvendeyse bitcoin cüzdanınız da o kadar günvendedir dedim. İkinci paragrafınız da yazımı anlamadığınızı ya da ön yargıyla okuduğunuzu gösteriyor. Bitcoin’in güvenliği konusunda yazdıklarımı bile fark etmemişsiniz. Sizin yazdığınızdan şu sonuç çıkıyor “diğer paralar yükselmiyor birşey kazandırmıyor, bu durumda yükselen ve kazananları alalım” Ben de dünyada herkesin dikkatini çeken bir varlığın peşinden giderken dikkat edin diyorum. KUYRUKTAN MAL ALINMAZ…

  17. hocam yazı genel itibari ile bilmeyen insanlar için çok açıklayıcı olmuş. yalnız bitcoinin sadece bir ödeme aracı olduğu fikrinize katılmıyorum. bitcoin ve bağsettiğiniz altcoinler arasında alım satım yapabildiğiniz birçok borsa sitesi mevcut. Ve bu sitelerin çoğu altcoinlerle alışveriş için bitcoini kullanıyor. yani şu anda bitcoin ile altcoinleri satın alabiliyorsunuz bu borsa sitelerinde. ve bu borsa sitelerinin bitcoin işlem hacmi 24 saatte yaklaşık 15 milyar dolar. bitcoinin değerinin artmasının en büyük nedeni bu. ilerde bu altcoinler farklı coinlerle trade edilmeye başlanırsa durum değişebilir.

    işlem hacmi bilgilerine aşağıdaki siteden ulaşabilirsiniz.

    https://coinmarketcap.com/currencies/volume/24-hour/

    1. evet bunları biliyorum zaten.. BTC ile dolar alabiliyorsanız etherum da alabilirsiniz, TL de alabilirsiniz. YAtırım aracı nedir? Bir yatırım aracının fiyatı ne olmalıdır? Bunları öğrenmenizde fayda var.

    1. Evet uzun yazı olunca dikkatimden kaçan noktalar olabilir. Bana bildirirseniz düzeltme yapayım. YA da sizi de editör yapabilirim. teşekkürler..

  18. SEVGİLİ YAŞAR HOCAM
    DEĞERLİ VE AYDINLATICI BİLGİLERİNİZ İÇİN ÇOK TEŞEKKÜRLER
    AKLINIZA YÜREĞİNİZE SAĞLIK.
    İYİ Kİ VARSINIZ.

  19. Genel olarak güzel bir yazı olmuş sadece gizlilik konusunda yanılıyorsunuz yada ben yanlış anladım. Bitcoindeki tüm işlemleri dünyadaki herkes anlık olarak görebilir kimin ne kadar bitcoini var, ne zaman kimden ne almış ne vermiş. İlk günden bugüne eksiksiz birşekilde 200 gb a yakın bir veritabanında duruyor. Ücretsiz birçok site cuzdanlar ve işlemlerin içerisinde gezinmenize olanak sağlıyor. Cuzdan sahibinin kimlik bilgilerine herkes erişemiyor fakat para biriminizden bitcoine geçerken, para biriminize dönerken veya alışveriş yaparken gerçek kimliğinizle eşleşiyorsunuz. Gerekli izinlerle bu bilgilere devletler erişebilir hatta ilerde ortak bir eşleştirme veritabanı kurulup tüm cüzdan sahipleri bulunabilir ve bir kez yakalanan cüzdana ait tüm işlemlere erişilebilir. Bugün yapılan yasadışı işlem yıllar sonra bile ortaya çıksa kimsenin kaçarı yok. Eğer bir cuzdanı içindeki parayla birlikte yok etmezseniz onu kullandığınız noktada deşifre olursunuz. Şuan kullanılan elden ele para transferi bitcoinden çok daha gizli ve izleri silinebilirdir. Bitcoinde hiçbirşey silinemez zaman aşımına uğrayamaz değiştirilemez. Aslında bitcoin devletlere eşi bulunmaz bir takip imkanı sunuyor. Fakat altcoinlerin bazılarında işlemler gizlenebiliyor bildiğim kadarıyla.

    Fiyatının aniden yükselmesi ve tutarsızlığı konusunda size katılıyorum. Günlük hayatta kullanılan para yerine kullanılmasının düşünüldüğüne katılmıyorum. Sistem kendini kısıtlayacak şekilde tasarlanmış en hızlı işlem yarım saatte gerçekleşiyor ve günlük hayattaki işlem hızına yetişmesi mümkün değil, saniyede en fazla 10 işlem yapılabilir. Bilgisayar gucunden bağımsız olarak sistem bu süreye odaklı tasarlanmış. Yani havale/eft ile kahve alamıyorsanız bitcoinle de alamazsınız. Market alışverişi yapamıyorsanız bitcoinle de yapamazsınız. Bitcoin kredi kartı veya nakit para yerine kullanmak için uygun değildir zaten öyle tasarlanmamıştır. Bitcoin banka hesabımızın yerini alır sadece transfer etmeye değecek tutarlar için global bir transfer aracıdır. Transfer ücretleri de acelenize göre banka ücretlerine yakındır aceleniz varsa işlem yoğunluğuna göre çok daha yüksek ödemelisiniz (ne ödeyeceğine gönderici karar verir.)

    Bana göre bu kadar yüksek olmasada değerinde her zaman bir artış olmalıdır. (Altın gibi) Bunun sebebi değer kazanması değil diğer paraların değer kaybetmesidir. Şuanda kullandığımız tüm para birimleri sürekli değer kaybeder bu yüzden fiyatları er geç değişir sabit kalamaz. Birim fiyata aldığınız aynı ürün er geç daha pahalı olacaktır.

    1. Mesajınız için teşekkür ederim. Açık kod olduğunu biliyorum. Ama gönderen kendini gizleyebiliyor. Bitcoin sayfasında bu konuda çok açık bilgi var

      1. Bitcoin deki butun transferler aciktir. Ama sahibi kim belli degildir. Islemler gercek sahis adi altinda degil, digital imzalarla yapilmaktadir.

        Bitcoin tamamen anonim degildir, pseudonymous ‘tir. Yani maskeyle islem yaparsiniz. Anonim degildir sundan dolayi, bitcoin satin alirken kullandiginiz networkun sahibi (Turk Telekom, ATT gibi) hareketlerinizi gormektedir. Ileri tekniklerle bu gizlenebilir ama amerikan devleti icin bu da sorun olmayacaktir.

  20. Yasar Hocam,
    Bir konu bu kadar güzel ve net anlatılabilir. Ellerinize, kollarınıza sağlık.
    Yazınızı tekrar tekrar okuyacağım.

    Saygılarımla.

  21. Üstad, ilgiyle okudum fakat 1btc 1usd ye esitlense degeri para cinsinden sabitlense kısmını dogru bulmadim, bu meretin esprisi zaten merkez bankalarinin tekelinde olmayip, surekli parasal genisleme ile degerinin dusmeyecek olmasi degil mi? Malum merkezler emisyonu arttirip piyasa ile oynayabiliyor, budurumda 1usd ye esitlense FED in her piyasaya para surusunde, ona esitlenmis btc in de degeri dusmez mi miktari sabit olmasina ragmen?

  22. Bitcoin’i Satoshi odeme araci olarak gelistirdigini makalesinde acikca yaziyor. Bitcoin’in dizayn’da bir sorun yok. Sorun su anki kullanim seklinde. Para yanlislikla transfer edilirse geri donusu olmaz demissiniz. Evet. Satoshi ozellikle yapti bunu. Makalesinde yaziyor. Cunku onun amaci 5-10$ lik kucuk miktarli transferleri olanakli hale getirmekti. Bitcoin networkunden 10.000$ transfer etmenizi zaten adam dusunmedi. Bir oyun oynuyorsunuz online. O an orda bir ozellik satin alacaksiniz. 1$. O islemin orda bitmesi lazim. Cunku hizmet verilecek. Sahsin ilerde buna itiraz hakki olmamasi lazim. Ayrica 1$ i bankayla transfer etmenin 4$ maliyeti var.

    Ozetle. Satoshi herseyi gayet guzel dizayn etti ve belirli bir sorunu cozmeye calisti. Bugun ortaya cikan durum bambaska. Dolaysiyla bitcoin i savunanlar da elestirenler de bitcoin den bahsetmiyor aslinda. Bugunku yamuk duzenden bahsediyor.

    Bu konuda detayli bir makale yazdim:
    https://medium.com/@bsimsekb/thoughts-about-bitcoin-8eb472920d87

    Surda da Bitcoin’i teknik olarak anlatan bir video cekimim var.
    https://www.youtube.com/watch?v=deVGBikStlw

    selamlar…

  23. Yaşar hocam harika bir yazı olmuş. Elinize yüreğinize sağlık. Öncelikle kulaktan dolma bilgiyle yorum yapanlara oldukça nitelikli ve öğretici detaylara sahip olması son derece değerli. Konunun temelini özümseyerek değerlendirilmesine ışık tutuyor. Her ne kadar tartışılıyor olsa da market cap ve işlem hacmi ilginin ne boyutta olduğunu gösteriyor. Tabii bu kadar kısa sürede değerlenmesi sonucu riskin hangi boyutlarda olduğunu da gösteriyor.

  24. Hocam elinize sağlık.Mükemmel bir yazı olmuş.Mantığını hala anlayamadığım,gidip bakkaldan 1 ekmek bile alamayacağım bir para birimi olarak düşünüyordum.Düşüncem değişmedi.Amacından sapmış gibi duruyor şu an için.Balon şiştikten sonra patlarsa bir daha eski haline dönmez.Yani ana kullanım alanı şu an çok daha farklı bir mecrada olduğu için bana kalırsa 30 sene sonra ancak ekonomi kitaplarına güzel malzeme vermiş bir ürün olarak tarihe gömülmüş olacak.

  25. Harika bir yazı. Etkilendim. Aklımda venezuela ve dubai nin çıkaracağı kripto paralara yatırım yapmak vardı. Şimdi biraz daha düşünme vakti. Emeğinize kaleminize sağlık

  26. Hocam kafama takılan tek soru var demişsiniz ki “Ya da bu 1300 tane para biriminden en istikrarlı olan fiyatı pek değişmeyen para birimi ödemelerde en çok kullanılan para olacaktır.” bütün coinler btc endeksli olarak çalışır btc’nin değer kaybetmesi demek bütün sanal para birimlerini bağlar o yüzden btc bitmesi demek sanal para birimin komple bitmesi demek anlamına mı gelmeli bu tezden yola çıkarsak mail olarak dönüş yaparsanız sevinirim.

  27. Güzel yazı olmuş. Gayet bilgilendirici fakat yanlış kısımlar da var. Onlara açıklık getirmek istedim.

    “…1. Bitcoin aldığınız veya birine gönderdiğiniz andan itibaren geri dönüşü yok. Karşı taraf size kendi rızasıyla geri ödeme yapmadığı sürece paranızı geri almanız mümkün değil. Kredi kartıyla bir ödeme yaptığınızda, bunu iptal ettirebilir ve kredi kartınıza iade yapılabilir. Sizi tüketici yasaları koruyor. Fakat bir ödemeyi bitcoin ile yanlışlıkla yapan veya yanlış yere para gönderen birini koruyan bir tüketici yasası ve başvurabileceği bir birim yok. Bitcoin ile ödemeler yaygınlaştıkça, bitcoin kabul eden sahte alışveriş siteleri hızla çoğalacak, ödemeyi alacak ama istenilen mal veya hizmeti göndermeyebileceklerdir. Şu anda bile, 850 TL’Lik cep telefonunu 150 TL’ye sattığını söyleyen ama ödemeyi aldıktan sonra cep telefonu yerine kutu içinde salatalık gönderen siteler var. Bu sitenin bitcoin ile ödeme aldığını düşünsenize… Dolayısıyla AŞIRI VOLATİLİTE, İSTİKRARSIZLIK ve SAHTEKARLIK için bunu kullanacak olan sitelerin olması nedeniyle BTC asla dünyada gelişen bir ödeme birimi olamaz….”

    1. Bitcoin gönderildiği an geri dönüşü yoktur fakat bu onun alışverişte kullanılmasını engellemez. Site ismi vermemde sakınca var mı bilmiyorum (varsa silebilirsiniz) ama bu olay sahibinden.com gibi bir sitede bulunan get sistemine bağlanabilir. Muadilleri mevcut zaten ama burada yazmam ne kadar doğru olur bilemediğim için yazmıyorum. Özetlemek gerekirse noterdeki satış işlemi gibi para güvenilir birinin aracılığı ile yapılmış oluyor. Konumuz bitcoin olduğu için alternatif coinlerden bahsetmiyorum bile. Çünkü onlarda ödemeyi anında yapan entegre sistemler de bulunmakta ve ödeme birkaç saniye içinde tamamlanmakta. Yani bitcoin gibi aşırı işlem ücretleri ve bekleme sorunu da yoktur. Dolayısıyla volatilite de alan ve satan tarafların göze alabileceği bir sorun oluyor. Bir de fiyat sabit olsa (USDt yani tether) asıl büyük sorun orada ortaya çıkacaktır emin olun. Çünkü piyasaya giren yani tether alınan her (büyük miktarda) parada önce fiyat artışı ardından da yeni tether üretilmesi sebebiyle fiyatın tekrar belirlenen sabit noktaya gelmesi ortaya çıkar. Bu durumun tersi yaşandığında ise piyasada bol bulunan tether fiyatların düşmesine yol açar fakat o fazlalık tetheri yakmak için satınalmak gerekeceği için çıkmaza girer. Lütfen düşünürken klasik ekonomi bilginizle düşünmeyin. Kripto dünyası 2010 yılından sonra sıfırdan başladı diye düşünürsek şu an 20’li yaşlarda olan bir genç bile eğer 2009’dan beri bu konuyla ilgilendiyse bu konularda profesör sayılabilir. Yani sizin fiat ekonomisi bilgilerinizin çoğu burada geçerli değil. Yazınızdan örneklemek gerekirse ekonomi bilginizin doğruluğuna o kadar eminsiniz ki bilmediğini bilmeyenler sınıfına girdiğiniz kısımlar var. Bu tıpkı Ay’a çıkılan teknolojinin mühendislerine o yıllarda internetten bahsetmek gibi. O mühendislerin konularındaki bilgisi inkar edilemez ama bilmedikleri çok yeni ve şu an müthiş bir noktaya gelen, hayatımızın vazgeçilmezi olan bir teknolojiydi. Birkaç gün önce de Mahfi Eğilmez hocanın benzer şekilde eksik bilgi ile yaptığı talihsiz açıklamalar vardı. Sizler gibi büyük topluluklara hitap eden kişilerden biraz daha özenli yazılar bekliyoruz.

    2. Bitcoin’in fiyatının çok yükselmesinin bir diğer nedeni kara para aklama işine çok açık olmasıdır. Hesap cüzdanı açtığınızda kimliğinizi veriyorsunuz ve bitcoin satın almak için gerekli olan parayı banka veya diğer bir finans kuruluşundan yapabiliyorsunuz. Finans kuruluşuna para yatırırken ise mevzuat gereği örneğin Türkiye’de paranın kaynağını göstermek zorundasınız. DOlayısıyla Bitcoin cüzdanına giden paranın kaynağı bir nebze bellidir. Fakat, Türkiye’ye çuvalla para getirebilirsiniz. Ya da Rusya’da hesap açıp kaynak göstermeden parayı bir bankaya yatırıp bitcoin cüzdanınıza BTC alabilirsiniz. Transferlerin tamamı loglarda tutuluyor ama sadece siz görebiliyorsunuz. Dolayısıyla uyuşturucu ticareti yapanlar için muazzam bir fırsat doğmuştur. Hatta bu tip kara para aklayanların BTC fiyatını yükselterek, çok daha yüksek miktarlarda transferlerini gerçekleştirme amacı taşıdıklarını düşünüyorum. Şüpheniz olmasın ki birçok ülke bu konuda düzenlemeler getirecektir ve para transferi loglarının tamamının Merkez Bankaları tarafından açıkça görülmesi zorunluluğunu getirebileceklerdir. Amerika bu tür gizli transferlere izin vermeyecektir ve maliye bakanı zaten bu konuda çalışma yapıldığını açıkladı. Yasal düzenlemeler bitcoin konusunda ciddi bir soru işaretidir.

    2. Bunun cevabı aslında çok basit. Herhangi bir adresin işlem geçmişinin tamamı sadece adresi bilerek görülebilir. Blockchain olayının özü zaten budur. Ben bunu bir stadyum dolusu insan ve sahanın ortasında şeffaf ama kilitli kutuların olduğu bir örnekle açıklıyorum. Her kutunun anahtarı kutunun sahibinde ve yapılan bir alışveriş herkesin gözleri önünde oluyor. %51 bu olaya şahit olduğu zaman da alışveriş tamamlanmış oluyor. Gizli transfer diye bahsettiğiniz olayı kimse engelleyemez. En fazla yapılabilecek olan, fiat (bildiğimiz para) olarak çekim yapılan borsalara kurallar belirleyerek vergilendirme yapılabilir. Devletlerin şu anki korkusu ve bitcoin patlayacak diye söylentiler yayması bu sebeptendir. En son JP Morgan CEO’su bitcoin balon diyerek panik yaratarak 1.44 milyar dolarlık alım yaptığında bitcoin fiyatı binlerce dolar birden artmıştı. Bu konunun “tulip mania” veya “pet rock” gibi saçmalıklara benzetilmesi sadece komik. Ayrıca kara para aklama bitcoin öncesinde de vardı sonrasında da olacak. Ben sorunun o olduğunu kesinlikle düşünmüyorum. Sorun devletlerin vergi alamayacak olmaları ve daha da önemlisi paradan para kazananların (özellikle bankaların) paçalarının tutuşması bana göre.

    1. Katkılarınız için teşekkürler ve maalesef açıkladığınız noktalarda size katılamıyorum… beni ikna etmiyor… Bitcoin’in balon olduğuna karar vermeek için bana fiyatını hesaplayıp hesap yönteminizi açıklayarak göndermelisiniz. Aksi halde balon değil demek komik oluyor.

  28. Yaşar hocam bence biraz geç olmakla birlikte (biliyorum ki işiniz başınızdan aşkın ve büyük tevazu gösteriyorsunuz bu yazıları yazarak) bu konuya değinmeniz çok iyi olmuş.

    Ben bir süre önce etherium aldım. Ancak alma amacım etherium altyapısı kullanan Universa.io isimli şirkete yatırım yapmaktı. Normal şartlarda böyle bir yatırım yapabilmem mümkün değilken (bürokrasi+komisyon) basit bir transferle bu şirkete yatırım yapılan toplam $28 800 060 arasında ufak da olsa yerimi aldım. Şimdi coin’i çıkacak, şirket değerlendikçe çıkaracağı kendi coin’i değerlenecek vs. Etheriumu aldığımda 305$ civarındayken şu an 648$ i. Dün baktığımda 720$’dı. Evet büyük oynaklık var. Ama ödemeyi yaptım işimi gördüm.

    Diyeceğim o ki Bitcoin, Etherium zamanımızın çeklerine benziyor. Çek karnesindeki kağıtlara inanılmaz paralar ödemek gerçekten büyük risk. Transfer aracının kendisinin bir değeri olmamalı. Yazınız için teşekkür ediyor, bizlere yapmış olduğunuz yardımların karşılığını ödeyerek (Allah razı olsun) saygılar sunuyorum.

  29. Son donemde okudugum en faydali analizdi. Gercekten cok guzel anlatmissiniz. Bu konuyla ilgilenen herkesin mutlaka okuyup anlamasi gereken bir yazi olmus. Emeginize saglik.

  30. Değişmeyen tek şey değişimdir. Akıllılar akılsızı yener. Şeytan hep kazanır. Bilgisizler kaybetmeye mahkumdur. Tarih hep tekerrür ediyor, maalesef. Derinliği bilinmeyen suya dalmak, hele balıklama atlamak büyük risk. Kaçan balık, varsın büyük olsun. Bilmeyenler, bilmediğinden habersiz olanlar ve en vahim 3. tür insanlar yani uzmanlar. Ufkumuzu genişletiyorsunuz. İyi ki varsınız Yaşar Hocam. Selam ve saygılarımla.

  31. Hocam selamlar,

    Yurtdisinda yasayan bir borsaci olarak cok uzun sure bitcoin vb. uzak kaldim ve hic bir arastirma okuma yapmadan sadece izledim, ta ki calistigim sirket vadeli kontratlari trade etmeye baslayana kadar. Yaklasik bir haftadir orjinal makale ve teknik altyapisini analiz eden calismalari okumaktayim. Soyle bir analitik cozumlemeye vardim, dedigim gibi konuya cok yeniyim ve tek bir kurus yatirmisligim yok, yorumlarinizi rica etmekteyim.

    Bitcoin dedigimiz sey aslinda madencilere para transferlerini islemeleri karsiliginda verilen bir odul/incentive. Her islenen blok karsiliginda su an voluntariliy katkilar disinda 12.5 BTC kazanmaktalar. Bir blokta ortalama 2500 para transferi islemi yeralmakta. Yani madenci 2500 adet para transferi karsiliginda 12.5*17k yaklasik 210k USD kazaniyor – bu sadece cirosu tabiki. Bu rakamda islem basina 80USD civarina geliyor. Yani dunyanin herhangi bir yerine istediginiz miktarda parayi nerdeyse yok pahasina vergi mevzuatlarina falan takilmadan trasnfer karsiliginda 80 USD kazaniyor madenciler su an ki piyasa kosullarinda. Regulatif kisimlardaki zayifliklara hic girmeden bunun kesinlikle onemli bir bulus oldugu kanisindayim. Fakat simdi diger dinamiklerine bakalim. Her 210k bloktan sonra odul BTC sayisi yariya iniyor. Mevcut hizda yaklasik 650 gun sonra bu odul miktari 6.25 BTC olucak fakat elektrik, hardware masraflari vs elbette yariya inmicek ki aksine giderek zorlastigndan blok onaylama islemi masraflar dahada articak. Yani btc nin birim maliyeti articak arzi azalicak, buda madencileri ellerindeki btc ler icin daha yuksek fiyat istemesine yol acicak, yani bitcoini gercekten para transferi icin kullanmak isteyenler ellerindeki dolari daha az BTC ye cevirmek zorunda kalicak. Buraya kadar hemfikirsek BTC nin fiyatinin dolar karsisinda artmasi yada artacak olmasi cok mantiga aykiri degil. Madenciler elbette mevcut giderlerini ellerindeki BTC leri piyasada satarak odemekte. Yani BTC order book unun ask kismi cogunlukla madenciler ve tabiki karini alip cikicak olanlar – bid kismi icin su an icin genel olarak hype a kapilip girenler ve cok cok az miktarda para transferi amaciyla donusum yapmak isteyenler. Ben acikcasi pazarin belki odul BTC miktarinin cok cok az olmaya basladigi anda kendi degerini/dengesini bulacagini dusunmekteyim tabi regulatif rahatligin, devletlerin su anki suskunluklarinin sonsuza kadar kalmayacagini dusunuyorum.

    Yaziniz ve degerli yorumlariniz icin tekrar tesekkurler.

  32. Hocam güzel bir yazı. Görüşlerinizi anlaşılır şekilde aktarmışsınız. Yalnız, görüşlerinize ters düşen yorumlara ad hominem mantığında cevaplar vermişsiniz. Bu cryptocurrency dünyası çok hızlı ilerliyor. Bilinen iktisat teorileri de çalışmayabilir. Biraz temkinli olmakta fayda olduğunu düşünüyorum. Saygılar..

    1. Zaten sorun da bu… Yani çok hızlı ilerliyor olması… 1300 tane sanal paradan hangisi ayakta kalacak? Bu gidişle bitcoin 50-100 bin dolar olabilir diyorum zaten. Çünkü şuursuz ve ne aldığının farkında olmayan bir yatırımcı kitlesi var. Her balonun değişmez kurallarını yazımın altında Hyman Minsky’nin dört maddesinde verdim. Bitcoin bir devrimdir diyorum zaten. Ama insanların bilmediği şey fiyat biçmek!!! Sadece yükseliyor diye alıyorlar… Verdiğim cevapların tamamı da makul cevaplardır. Ad hominen tanımlaması yanlış olmuş.

      1. Hocam benim yorumuma biraz ad hominen olmus ama caniniz saolsun. Ben sahsen nispeten buyuk transferlerimde private banking kullaniyorum ve cuzi miktarlara uluslararasi transfer yapabiliyorum fakat tabiki herkesin buna imkani olmayabilir. Ben size analitik, rakamlarla bu isin girdisini ciktisi ve pazar yapisi ile ilgili bir yorum yaptim fakat cok alakali bir cevap alamadim.

      2. Kubialy bey, arz ve talebi anlatmışsınız. Arz azaldıkça fiyat artacak diyorsunuz. Ben de şunu size soruyorum
        1- 21 milyon Adet BITCON’İn tamamı çıkarılmış olsa fiyatı ne olacak?
        2- Şu ana kadar çıkarılan 16.4 milyon bitcoin’in fiyatını maliyet mi belirledi. Eğer böyle ise bana maliyet hesabını gönderirseniz sevinirim.

  33. Hocam elinize aklınıza sağlık,siz çok yaşayın. Yorum yapan bazı arkadaşlar sanalda hala popüler olan World of war craft knightonline gibi coin ödülü ile üst level çıkma psikolojisi ile bitcoin her derde deva goygoyunu yüksek volümle çalıyorlar işin en ilginci hoparlörü de bloomberght tv görsel basında burda bu işle uğraşan ananızı babanızı ailenizi bilinmeyene sürüklemeyin, çok ısrarcılar onu satalım bunu satalım bitcoin alalım diye

  34. Eğer isterlerse Bitcoin ve diğer arkadaşlarını anında bitirirler…Amerika ve Avrupa Birliği ortak bir açıklama yapar ve Bitcoin lerin dolar veya euro ya çevrilmesi yasaklanmıştır derler ve fiş çekilir…

  35. Merhaba.
    Bitcoin dolar.euro. karşılığında satılıyor. Değeri yükselecek bir şeyi satan bunun karşılığında aldığı paranın en azindan değerini kaybetmesini istemez. Hangi coin milyoneri dolarin dusmesini ister ki. Ancak her sanal coin üretimi karşılıksız para basmaktir. Kaçınılmaz sonucu enflasyondur. Hangi devlet ne kadar rıza gösterir.
    Bu kadar volatil bir para ile alışveriş yapmak imkansızdır. Hamburger bile alamazsınız. Sipariş verirken hesabı öderken herşey değişir.
    Bu coinler siber savaşın devamıdır. Manipulasyon görünen yüzüdür.

  36. “Paranız Sağlığınızı Bozmasın” şu son söze de bittim der ve mükemmel yazı için teşekkürlerimi sunarım efendim.

  37. Hocam merhaba elinize saglik aciklayici bir yazi olmus. Ozellikle ulkemizde bitcoin populerligi gittikce artarken birilerinin agzinin yanmasini engelleyecektir.
    Sadece yazinizda odeme araci konusuna cok odaklanmissiniz. Ben bitcoinden daha cok blockchain teknolojisiyle artik dijital para birimlerinin online bir yatirim aracina donecegini dusunuyorum.
    Buna bir ornek olarak da one gram coin diye yeni bir olusum cikmis. Ve adindan anlasilacagi gibi spekulasyonu onlemek ve shariah complaint olmasi acisindan degeri minimum 1 gram altin degerinda olacagi soyleniyor. Odeme araci olarak ilgi gorecegini pek sanmiyorum. Ancak helal bir yatirim araci olarak ilgi cekebilir. Ve en onemlisi blockchain teknolojisiyle bu tarz coinler gelistirilerek degeri spekulatif olmayan yatirim degeri tasiyan yeni girisimler gormek guzel olur.

  38. Hocam bilgiler maalesef eskiye dayanıyor. Bu maddelerde Sorun olarak gösterdiğiniz yerler çoktan farkedilip yeniden programlandı. 22 mio sınırı altcoinlerle kaldırıldı. Tavsiyem BC sistemini anlamanız Bitcoini anlamanız açısından yararlıdır. Temel İktisat dili ile anlatılamayacak kadar karışık bir konudur.

  39. btc nin değeri gayette 100k $ a sabitlenip satoshilere 1$ değer verilebilir, bunun ihtimali yok mudur?

    1. Hocam yazınız için teşekkürler, ikincisini de okudum gayet açıklayıcı olmuş. Yeni teknolojinin farklı unsurlar içerdiğini, iktisat biliminden de yeni yorumlar gelmesi gerektiğini söyleyen arkadaşlara da katılıyorum.

      Kendim yazılımcıyım iktisat ve benzer konulardan anlamam. İşim gereği hashing ve blockchain temellerine dayanan kodlamalar yapmışlığım da var.

      Sadece bir durumu belirtmek için yazıyorum. Bu arkadaşın yorumuna katılıyorum. 1 BTC nin 17.000$ olmasına neden takılıyorsunuz hocam orasını anlayamadım. 1 BTC 100.000.000 satoshi ediyor. BTC kavramını kullanmayı bırakalım satoshi diyelim ne olacak? dolayısı ile şu anki kurlarla 1 sat 0.000188264$ ediyor. Bu fiyat yeterince küçük. Şimdi neden buna makul diyeceğiz? Gerçekten belli ki bilmediğimiz bir konu var, açıklarsanız kafamızı kurcalayan bu konudan kurtuluruz.

      Teşekkürler

      1. bir sonraki yazımda sorunuza cevap vereceğim. Soru güzel… teşekkürler

  40. Öncelikle emeğinize sağlık. Çok yerinde noktalara değinilmiş.

    Benim izninizle itiraz edeceğim konu Verdiğiniz Video Linki’nde yer verilenler.
    Finansal konuda uzman sayamam kendimi, büyük haksızlık olur. Yazılım yönünden irdeliyorum.

    Ve belirtmeden geçemeyeceğim “Hashing” şifreleme değildir veriyi gizlemez. UUID (Dünya genelinde tekillik garantili Kimlik Sayısı) türetmez, dolayısıyla tekilliğine güvenilmez.

    Eğer sakınca görmezseniz bu tür aşırı teknik detayları açıkladığım LinkedIn’de 11 Aralık’ta bir yazı yayınlamıştım. İnceleme şansınız olursa ne demek istediğimi daha rahat anlatmış olurum. (Umarım http kodları çalışıyordur Çirkin bir görüntü oluşmasını istemem)
    Yazıya Buradan Ulaşabilirsiniz

    http kodları çalışmıyorsa link => https://www.linkedin.com/pulse/blockchain-bitcoin-ve-kriptografi-i%CC%87rfan-anar/

    Saygı ve Sevgiler.

    1. İrfan Bey, yazımın içinde bir youtube linki verdim ve insanları o linke yönlendirdim. Teknik detayı sıradan okuyucuya basit anlatmak adına mail örneğini verdim. İkinci yazımı okuyunca anlayacaksınız. Paylaşımınız için çok teşekkür ederim. Bu linki inceledim. Bana çok teknik geldi ve yazımın konusu zaten bu değil. Yazınızı teknik kısmı merak edenler için .çok faydalı gördüğüm için Az önce twitter’da linki paylaştım.

  41. Gerçekten güzel bir yazı olmuş hocam elinize kaleminize sağlık.

    Üretim olmayan, sanayileşmemiş herşeyin değeri düşer gibi geliyor. Mesela bistte otkar araç üretiyor belli bir imalatı var hamlede alıyor araç satıyor yada trafik sektöründe işte karlılığı arttığında temettü dağıtır vs. Burada kontrolden çıkmış şu anda giden belki dahada yükselecek olan ve 15-20 sene sonunda bitirelecegini düşünüyorum. Ancak ozaman çok canlar yapacaktır diye düşünüyorum.

  42. selam. yazınız çok anlaşılır ve işlevsel olmuş ama şunu anlamadım: ilk btc’leri kim sattı ya da ilk btc sahipleri o btc’leri kimden aldı? mining yapılmadan önce işlem yapılmış olması gerektiğine göre, o ilk btc’ler nasıl üretildi?

    1. İkinci bir yazı hazırlıyorum. Bu yazıda cevap vereceğim. Ama bu konuyu yazılım uzmanları çok daha iyi biliyor. Onlara sorarsanız çok daha sağlıklı bilgi alabilirsiniz.

      1. sorumun cevabı şuymuş:

        “…The coinbase transaction is a special type of transaction that pays the miner his block reward. Every block must have a coinbase transaction as its first transaction, other transactions are optional…”

        dolayısıyla ilk blokta, yani genesis blokta transaction olması gerekmiyormuştur, sadece coinbase transaction, yani kurucuya verilecek ilk 50 BTC’nin bilgisi olması yeterli olmuştur.

  43. bitcoin değeri hesaplanırken çok büyük bir eksiklik yapılmış. bitcoin üretilmesinin bir maliyeti var. kabaca şuan 1 bitcoini üretebilecek madenci araç gereçleri ve tüketeceğiniz elektrik ile 10bin dolar üzeri masraf yaparsınız. ve bu maliyet her geçen gün üretim zorluk seviyesi arttırıldığı için yükselmekte.

    yani fiyat kullanım ihtiyacı ya da sadece arz talep dengesiyle oluşmuyor. bir madenci ürettiği fiyatın altında satmaz bitcoinlerini. eğer piyasada fiyat çok düşerse madencilerde satmaz ve bekler. bu durumda piyasada bitcoin kalmaz. ve talep yine artacağı için fiyat yerini bulur. çok çok büyük bir eksiklik olmuş yazıda. bunu eklemenizi öneririm.

    iyi günler.

    1. BU noktayı ikinci yazımda açıklayacağım. Neden 1 Tether = 1 $ olarak belirlenmiş konusuna odaklanırsan aslında ne demek istediğim daha net anlaşılır. Finansal structure (yapı) itibariyle bitcoin kendisini bitirecek şekilde dizayn edilmiş. Bunu da yazıda ayrıntılı anlatırım.

  44. “Satoshi Nakomoto” isminin bir müstear olduğu ve “blockchain” fikrini ortaya atan bu kişi (ya da grubun) kimliğinin bilinmediğini de belirtmek lazım. Sanki kimliği bilinen, gerçek bir kişiymiş gibi algılanıyor yazdıklarınızdan. Oysa bitcoin ve blok zincir fikrinini ortaya kimin çıkardığı konusunda pek çok spekülasyon var.

    1. Benim için kimin çıkardığının bir önemi yok. Bitcoin hangi, ihtiyacı karşılıyor ve fiyatı ne olmalı sorusu ilgilendiriyor. zaten bu konuda komplo teorilerinin bini bir para. CIA di,yenler var. vs.. ama ortada bir gerçek var. Fiyatı 17.500 dolar olan ve tüm dünyanın alıp satmaya başladığı bir enstrüman gerçeği var.

  45. Hocam Merhaba,
    Degerli paylasiminiz icin cok tesekkurler.
    Okudugum ve anlayabildigim kadariyla suanki kripto para transferlerinin gerceklesmesi, madencilere bagli.. Bu transferlerin yapilmasi ve loglarin tutulmasi karsiliginda onlar da odul olarak kripto kazaniyorlar/cikariyorlar..
    Peki bitcoin ozelinde konusursak, bu 21m coin piyasaya ciktiktan sonra, yani madencilerin cikardigi maden tukenince bu transferler kimler sayesinde gerceklesecek, ortada tutulmasi gereken onca kayit, kimler tarafindan tutulacak?
    Sistemin devamliligi icin bu kisim da mutlaka dusunulmustur ancak bu konuyla ilgili bir bilgi bulamadim
    Bilgi verebilirseniz sevinirim.
    Tesekkurler

  46. Hocam sansasyonel bir yazı. Teşekkür ederim. Yazı uzun oldu diye yazmışsınız ama çetin tartışmalar ve uzun yorumlardan sonra yazıyı ancak bitirebildim.

    Peki birgün kalksak ve 1 BTC = 1 USD olduğunu görsek bu durum bir küresel ya da bölgesel kriz çıkarabilecek güçte olur mu?

  47. Bir konu ancak bu kadar açık ve anlaşılabilir anlatılır gerçekten kaleminize sağğlık tşkler hocam

  48. Coinin dolara sabitlenmesi onu diğer para birimlerinden farksız, sıradan bir para birimine çevirecektir. Bu da coinlerin en temel özellikleri olan “kontrol edilememe” niteliklerini açığa düşürecektir. Bir çıkarım, mesela, FED’in coin değerini dolaylı da olsa belirleme kabiliyeti kazanmasıdır. Bu da zaten bu furyanın ve ufukta beliren finansal savaşın sonu demek olur. Bunu, bu eşyanın tabiatı, sonuna kadar kabul etmekte direnecektir. Olayın seyrinin böyle olması oldukça ilginç olurdu. Sonuç bu olabilir ama seyrin bu olmasını beklemiyorum açıkçası.

  49. Hocam değerlemeler malum, sizin uzmanlığınıza girmekte, Sizden ricam ;
    1-Global dünyaya kobilerin de e-ticaret ile mikro ihracat yapar iken az komisyonlu para transferini alabilmemiz için medyada fırsat buldukça konuşarak çözümlemeniz, (50 $ almak için 15 $ komisyon bankalara ödüyoruz yazıktır, günahtır. ) Malum ülkemiz için bu konuları çözecek yetkili de yok.
    2-Maliye Bakanı bile Gelir vergisine tabi tutacağını söylüyorsa , yavaş yavaş ta ülkeler kanunlarında BTC ye yer vereceklerdir, global e ticaette BTC kabul edildikçe değerlenecektir v.s
    2-BTC nin değerlemesinde; bu güne kadar çıkarılan BTC madencilerinin harcadığı enerji ve bu günden sonra harcayacakları enerji maliyetini de hesaba katarak açıklama yapmanız,
    3-BTC madencilerinin bundan sonra az BTC kazanacak olmaları ile enerji maliyetleri de göz önüne alındığında arz talep dengesi değerlemeyi etkileyecek mi !

    *Şahsen e ticaretle global dünyaya mal satarken para transferleri kolaylığı için araştırıyorum.
    *Şayet BTC borsasına girecek olur isek en güvenilir Türk Firmaları hangileridir.
    Sabırsızlıkla ikinci yazınızı bekliyoruz. çok teşekkürler.
    Kaynak : Kiripto Para Çağı ( Paul Vigna / Michael J. Casey )

  50. Forexte milletin parasını piç eden sözde ekonomist/yatırım danışmanları, kalkıp bitcoine taş atmaya çalışıyor ya pesss!

  51. Güzel bir yazı olmuş elinize sağlık. Tespitinizde 1 bitcoin’in 1 USD’ye sabitlenmesinin faydasından bahsetmişsiniz. Bu Bitcoinin sadece transfer aracı olarak kullanılması durumunda mantıklı olurdu. Bitcoin bir transfer aracı olmasının yanında bir ödeme (para) birimidir. Para birimleri genelde başka para birimlerine endekslenmezler. Para biriminin değeri insanların kullanımı ve güvenine göre diğer para birimlerinin karşısında değişir. Verdiğiniz altın örneğindeki gibi, altın ile ödeme yaparsanız, ya da Türk Lirası ile ödeme yaparsanız siz ödeme yaparken dolar karşılığı değişir. Bitcoin ile ödemede de, ödemeniz bitcoin üzerinden ödeme yapacağınız varsayılarak yapılır. Bir kimsenin TL hesabına 100 usd gönderirseniz, parayı çeken kişi bunu 100usd olarak almayacaktır.

    Bunun dışında Bitcoin’in hareketli ve spekülatif piyasası arz talep dengeye ulaştığında sona erecektir diye düşünüyorum. Bitcoinin zarar ya da kar ettireceğini görmek tarih bilgisi ile pek anlaşılabilecek bir şey değil gibi geliyor bana. Şu ana kadar tarihte bu şekilde alt yapısı olan, bu kadar özgürce ve hızlı para transferine imkan veren, bütün dünyadaki insanların bu kadar hızlı ulaşabildiği ve genel kabul görmüş bir araç olmamış.

    Kredi kartı ile karşılaştırmanız da çok mantıklı olmamış. Bir para birimini kredi kartı ile karşılaştırmak ne derece doğru olabilir bilemedim. Bitcoin elden verdiğiniz bir para veya altın gibidir. İlerde Bitcoin Kredi Kartları çıktığında, diğer para birimi ile çalışan kredi kartları gibi kullanılabilir. Bitcoin transferi yapan kuruluşlar geliştiğinde ya da banka aracılığı ile BTC transferi yapıldığında, normal para transferlerinde kullanılan alışveriş haklarınız aynen korunur. Şu anda sadece elden ödeme gibi ödeme yapabiliyorsunuz ama çok hızlı ve dünyanın her yerine yapabiliyorsunuz.

    Sizin engin finans bilginiz yanında bu yazdıklarım sadece benim mantığım ile oluşturduğum cevaplar. Saygılarımı sunuyorum.

  52. Sayın Hocam,

    Öncelikle elinize sağlık. Konuyu sadece bitcoin ozelinde değerlendirmek bütün bir kripto para sistemine haksızlık etmek olmuyor mu ? Aşırı değerlenme dahil bitcoin in pekçok problemine çözüm getirmek iddasıyla ortaya çıkan ve önemli pazar payına ulaşan pek çok para birimi mevcut. Bu bağlamda bunların bitcoin düşse bile ayakta kalacağına yönelik iyi analizler de mevcut. Ör: https://coinpress.io/ethereum-bitcoin-prices-fall/

    İkinci yazınızda bunları da göz önünde bulundursanız bakış açımızı genişletmiş olursunuz.

    Saygılar

  53. Hocam, şimdi biz bu yazdıklarınızı ezkaza Bitcoin’cilere anlatsak, vallah üstümüze satırla saldırırlar. :) İyisi mi asimetrik balon nedir, zamanla kendileri anlasınlar.

    Emeğinize sağlık, müthiş bir mâkale.

  54. Yaşar Hocam,
    Bir Finansşeştayn olup ZafEr lere koşmak yerine. Fildişi Kulesinden, aşağıdaki sürüye Bakarken(SAN a) Bu insan olmak değil Dedirten Rab’ ime SONsuz HU’ya Şükür… Ben çok IQ’ lu biri değilim Hele ingilizcem Dedemandaki Emin Öztürk hocamın dediği gibi Kayserilizce başka memleket tanımıyorum İngilizceyi kendi şivesiyle konuşan derdi. Kendi cahil cesaretim ile BiTCO in nin biteceğinin net tarihini veremesem de Trump Uncle nin suikastinden hemen önce gerçekleşeceğini. San Al ortamda neler neler dönebileceğini Anlamak için Matrix filminin izlenmesi gerektiğini. Un-Broken Code diye bir şey olmadığını…

    Medeniyetimizin geldiği noktada Erk sahiplerinin tüm dünyayı yönlendirmek için Finansal Piyasalarını tercih ettiğini. Ve olası asilikler ve alternatif takas imkanlarının bir daha adını anmamak adına BİT Co in ile tüm bireysel ve kendilerine ait olmayan bir kaç Fİnans şirketini yakarak . . . Adına Yasal düzenleme deyip te Keyiflerine Uygun Şirketokratik düzen getireceklerine
    Morgıç krizini Marjin Call filmi ile Matematiksel bir anamoliydi diye izah edenler ayarlayacaklardır.
    Tebessüm ettirip Kahvenden keyifli bir yudum tattırabildiysem ne mutlu bana… Hu-Man gibi Hu-Man sın…
    Balonlar ya eğlenmek ya da patlatmak için şişirilir Beyler Koyun Kurt ile gezerdi fikir başka başk olmasa
    Sürç-ü Lİsan ettiysek Af ola

  55. Merhaba Hocam
    ONSCOİN çıksa daha sağlıklı olmaz mı ons hiç olmassa altın .Bir değeri var.Bir yatırım aracı
    olarak düşünülemez mi?

  56. Hocam –

    Yaziniz icin tesekkur ederim. Sizin yazilarinizi daha once hic okumamistim. 13 yildir amerikada yasiyorum ve ne zamandir bitcoin icin aklimda olan sorular vardi tum sorularin cevabi yerini buldu. Yazilarinizi artik surekli takip edecegim.

    Elinize dilinize saglik. Sahibi oldugum bitcoinlerin ne oldugunu ogrendim. :)

  57. Peki Yaşar Bey, BTC’nin 2014 başından sonraki muazzam düşüşü 1200’lerden 200’lü seviyelere kadar devam etti.

    Böylesi büyük ve uzun süreli bir çöküş bile BTC’ye olan ilgiyi bitirmedi. Aynı hareket bir hisse senedinde olsa o hisse artık tarih olurdu. Kaç yıl geçerse geçsin yatırımcı bulamazdı diye düşünüyorum.

    Evet bitcoin balonları oluyor ve bu balonlar da patlıyor ama bitcoinin kendisi patlamıyor. Bu farkı iyi görmek lazım. Önceki büyük balonlar patladığında tarihe karışmışlardı. Fakat BTC’de bir gelecek ve sürdürülebilirlik olmalı ki uzun vadede krizlerden sonra ayakta kalabilen, balon patlayışlarına bağışıklığı olan bir para birimi olduğunu gösterdi.

    Altın gibi.

    Altın demişken, BTC değerini altın ile kıyaslama yaparak bulamaz mıyız peki? Altın miktarı 187.000 ton olarak tahmin ediliyor. Biz 180.000.000 kilo altın var diyelim. 1 kilo altın 42.000 dolar civarında.

    Toplam BTC miktarı 17.000.000 birim biz matematik kolay olsun diye 18.000.000 diyelim ve 1 birim bugün 15.000 dolar.

    Basit matematikle altın 18.000.000 kilo olsaydı değeri 420.000 civarında olurdu diyebilir miyiz? Öyleyse BTC değerinin de gerçek seviyeleri bu olabilir mi? Hatta daha ileri teknoloji olduğu için bu değerden de kat kat fazla olması gerekmez mi? 1 BTC için 17.000 dolar pahalı diyorsunuz ancak 1 BTC = 1 kilo altın gibi de düşünülebilir. Örneğin bugün kimse altının kilosunun ne kadar olduğunu konuşmuyor, gram fiyatlarını takip ediyor. Ya da gidip bir kilo altın al-sat yapmıyor. Aynı şey BTC için de söz konusu olamaz mı?

    Üstelik altın gittikçe daha kolay çıkartılırken BTC gittikçe zorlaşıyor. Son BTC yanlış hatırlamıyorsam 2140 yılında çıkartılacak diye hesaplanılmıştı. Yani geriye kalan ufak bir miktar BTC için 100 yıldan fazla süre gerekecek.

    Finans uzmanı filan değilim, sadece fikir yürütmeye çalışıyorum ve sizin bu konuda ne düşündüğünüzü merak ediyorum.

    Saygılar.

Yorumunuzla Bu Yazıya Katkıda Bulunun

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir