Bitcoin’de Fiyat Nereye Kadar – II

İki defa Bitcoin üzerine uzun uzun yazılar yazdım. Görüyorum ki; bu konu adeta bir bitcoinci ve bitcoinci olmayanların savaşına dönüşüyor. Fakat işin garibi, “bitcoin riskidir” demek sanki blockchain teknolojisine karşı olmakmış gibi algılanıyor. Soru cevapla gidelim, kafanız çok daha netleşecek ve bitcoin’in fiyatı konusunda çok daha sağlıklı bir bilginiz olacak;

Hocam sen, yazmış olduğun “bitcoinde fiyat nereye kadar-I-” başlıklı yazıda diyorsun ki “Blockchain teknolojisi devrimdir, asla karşı değilim ve dünyayı değiştirecek” hem de bitcoin’e karşı çıkıyorsun. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?

Düzeltelim; bitcoin’e de karşı değilim, sadece bitcoin’in şu anki fiyatının balon olduğunu düşünüyorum. Durum bundan ibarettir. Hele ki blockchain teknolojisine karşı olmam hiç mümkün değil.  Eğer şu sıralar bitcoin fiyatı 1000-2000 dolar olsaydı, “balon” demezdim. Zaten haziran-temmuz aylarına kadar fiyatı bu aralıktaydı. 4 ayda 10 kat fiyat artışı oldu.

Hocam kusura bakma, anlamak için soruyorum. Bu blockchain teknolojisi neden devrimdir? Bana çok basit cümlelerle anlatır mısın?

Bu teknoloji ve hatta bundan daha öteye giden teknoloji (IOTA) internete çok büyük bir özgürlük getiriyor.

Hocam zaten internet ortamı özgür değil mi? Herkes istediğini yazmıyor mu?

Bir soru sorayım… Youtube’da bir yayın yaptığında youtube bu yayının içeriğine sınırlama getiriyor mu?

Evet hocam, sınırlama getiriyor. Örneğin telif haklarını koruyor. Başkasının yaptığı bir yayını, ben izin almadan kullanamıyorum. Açık saçık içeriğe izin vermiyor.

Bak sen ne dedin? İçeriğin nasıl olması gerektiğine ve yapılan yayının sınırlarına Youtube karar veriyor. Yani youtube’un kırmızı çizgileri var. Yani bir otorite var. Merkezi bir yapı var. İşte blockchain teknolojisi böyle bir otoriteyi ortadan kaldırıyor.

 Nasıl yani?

Şu sıralar PROPS adında yeni bir coin çıkacak. Bunun halka arzı yapılıyor. Yarın halka arz bitecek. Eğer bu props’dan alanlar veya daha sonra ikincil piyasada alacak olanlar,  youtube gibi bir platforma (younow)  giriş yapacaklar ama bir otorite olmayacak. Sizi yaptığınız yayınlar ne kadar çok izleniyorsa, o kadar çok kazanacaksınız. Youtube’un sonu da gelecek. Bu hemen olmayacak ama, hiç bir sınırlama olmadan her türlü konuda yayın yapacaksınız. Çünkü otorite yok.

Hocam o zaman herkes istediği yayını yapar. Kötü amaçlı yayınların önüne geçilemez.

Evet öyle… Devletler sınırlama kalksalar bile internet erişimi olduğu sürece herkes istediği gibi yayın yapabilecek. Örneğin filecoin diye bir kripto para çıktı. Bulut teknolojisi dediğimiz teknolojiyi de çöpe atabilir. Siz evdeki bilgisayarınızın kullanmadığınız hard diskini ve işlemcisini filecoin’e açacaksınız, dosyalarını buraya yükleyenlerin filecoin’e ihtiyacı olacak ve üstelik bu iş için insanlar yüklü paralar ödemek zorunda kalmıyor. Ne kadar çok kişi filecoin kullanırsa ve bu işi yaparsa filecoin’in fiyatı artacak ve insanlar bu yolla para da kazanacaklar.

Yani hocam bu 1350 tane kripto paranın hepsi bitcoin gibi para göndermek için kullanılacak paralar değil… Doğru mu anlıyorum?

Tas tamam öyle. Aslında adına para demek tam olarak olayı açıklamıyor. Bunlara en basit haliyle örnek verecek olursak, kahvelerdeki marka’lara (para benzeri plastikler) (token) benziyor. Bir kahvehane “marka”  çıkarır ve esnaf bu markalardan satın alır ve çay geldiğinde bu markalardan verir. Markası bittiğinde yeniden marka alır. İşte bu olay, internetteki yerini aldı ki; bizim kahvehaneler yıllar önce keşfetmiş. Bir kahvehanenin marka çıkarmasına engel var mı?

Yok

Demek ki, blockchain teknolojisinin en önemli özelliği, isteyen herkesin (yazılımcılar, şirketler vs) aynen Iphone ve android cep telefonlarında çalışan uygulamalar gibi  çeşitli uygulamalar geliştirerek, bu uygulamayı kullanmak isteyenlere sunmasıdır. Ne kadar çok kişi bu uygulamaları kullanırsa, o uygulamanın kripto para birimi (kahvehanenin markası gibi) değer kazanacaktır.

Hocam ben de uygulama geliştirebilir miyim?

Evet tabi ki geliştirebilirsin.  Ama bire-bir uygulama olarak neye çözüm üreteceksin? İnsanların en çok şikayet ettiği hangi sorunu çözeceksin?

Hocam siz anlatınca aklımdan çok fazla fikir geçti. Aracıların acayip para kazandığı bir ortamda, aracıları aradan çıkaracak bir çok uygulama olabilir.  Mesela “yemek sepeti” acayip yüksek komisyonlar alıyor ama gıda üretenler “yemek sepeti” ne mahkum. En az %10 komisyon ödüyorlar. Düşünsenize mutfakcoin diye bir şey çıkarsak ve tüketiciler birer-bir ortamda yemek sipariş verseler ve kimseye de komisyon vermeseler. Arada komisyon olmayacağı için fiyatlar düşecek, tüketici faydalanacak, üretici de yüksek maliyete katlanmak zorunda kalmayacak!!!

Sus Sus… TAMAM!!! Bu tür iş fikirleri öyle açık açık söylenmez… Şimdi bunu duyan başkaları bu işe kalkışır ve sen ortada kalırsın. “Yemek Sepeti”ni bitireceğim derken, fikrini öldürüyorsun…

Hocam haklısın… Ama ben bu mutfakcoin’i nasıl çıkaracağım?

Ethereum’a ihtiyacın var.

Nasıl yani?

Ethereum, blockchain teknolojisinin platformunu sunan firma oluyor. Aynen IOS ve android gibi düşünebilirsin. Eğer bir uygulama geliştireceksen, şimdilik etehereum platformunda bu uygulamayı geliştireceksin. Çünkü ethereumun kendisi merkezi olmayan ve merkezi olmayan uygulamaların geliştirildiği bir platformdur. Bir bakım merkezi olmayan uygulamaların BABASI’dır (şimdilik). Fakat teknoloji o kadar hızla ilerliyor ki yeni platformlar çıkacak ve IOTA böyle bir şey. Blockchain teknolojisini daha ileri götürmüşler. Rekabet güçlü olacak ve bundan da tüketici kazanacak.

Hocam DURRR!!! Sen ne diyorsun yaaaa!!! Benim gibi düşünen binlerce insan, binlerce yazılım şirketi, kurumlar ve hatta devletler bile bu Ethereum veya ethereuma benzer IOTA gibi platformlara ihtiyaç duyacaklar…  Şu an henüz daha 1300’ün üzerinde coin çıkmış… Bunun sayısı 10 bin 20 bin olmaz mı?

Tabi ki olur….

Hocam o zaman herkes ethereum kullanmak zorunda kalacaksa etherum daha çooook değer kazanmaz mı?

Evet öyle olması bekleniyor ve ethereum platformundaki coin sayısı her geçen gün artıyor. Ne kadar çok uygulamacı (developer) kullanırsa değeri de o kadar artar. Arz talep meselesi.  Ama burada dikkat edilecek konu, ethereum tek başına bir platform olarak kalmayacak. Merkezi olmayan (decentralized) platform sayısı da artacaktır. IOTA bunu yaptı. Kim daha hızlı ve çok daha az maliyetli platform geliştirirse daha avantajlı olacak. Hangisi daha avantajlı olacak? Ethereum mu yoksa IOTA’yı mı tercih etmek gerekir? Bu konuda benim bilgim yetersiz. Bunu yazılımcılara sormak gerekir. Ama görünen o ki,  uygulama geliştirici (developer) sayısı çok hızlı artacak ve hem ethereum hem de IOTA’nın değerlerinin artması beklenir.

Hocam RIPPLE nedir?

:)) Biliyorsun finansal kurumlar ve özelde de bankalar, uluslararası ödemelerin transferlerinde yüksek komisyonlar alıyorlar. Blockchain teknolojisinden tabi ki bankalar da faydalanmak istiyorlar. RIPPLE’ı bu kurumların ortak para transferi platformu gibi düşünebilirsin.Burada bireyler para transferş yapamıyorlar. Örneğin Akbank Riplle’da cüzdan açtırarak uluslararası transferlerinin maliyetini sıfıra indirecek.  Bunu da büyük ihtimalle müşterisine yansıtarak, diğer bankalara karşı rekabet avantajı elde edecek. RIPPLE’ı kullanan finans kurumu sayısı arttıkça RIPPLE’ın değerinin de artması beklenir. Yani işin özü şudur, aynen reyting alan dizilerin reklam gelirlerinin artması ve ıyucuların ücretlerinin yükselmesinde olduğu gibi ne kadar çok kurum bu Ripple’ı kullanırsa değeri de artacak.

Hocam her şeyi çok net açıkladın ama, Bitcoin’e karşı olmak neden o zaman?

Bir noktayı tekrar açıklığa kavuşturayım. Bitcoin’e karşı olmak konusunda az önce de söyledim. Karşı değilim. Ethereum’u geliştirenler zaten bitcoin’i kardeş para birimi olarak görüyorlar ve “bitcoin olmasaydı ethereum olmazdı” diyorlar. Karşı olduğum şey “bitcoin’in şu anki fiyatıdır ve bu fiyat balondur”.

Hocam peki tüm yapıyı (blockchain) neden ilk yazında bu kadar ayrıntılı anlatmadın?

Çünkü o yazıda bu konuyu çok iyi açıklayan bir video klinkini vermiştim ve yeterli olacağını düşünmüştüm ama yeterli olmamış.

Hocam bir konu daha var, ilk yazdığın yazıda, bitcoin’in bir yatırım aracı olmadığını söylemiştin. Bir değer belirlemek için, geleceğe ilişkin nakit akışı olması gerektiğini ama bitcoinin sadece para transferi yapmak için bir araç olduğunu belirtmiştin. Şimdi pahalı olduğuna nasıl karar veriyorsun?

Şu an Bitcoin’in piyasa fiyatı nedir?

Hocam 20 bin doları gördü ama şu sıralar 17.500 dolar civarında bulunuyor.

Peki Bitcoin’in piyasa değeri nedir?

Anlamadım… Piyasa değeri dediğiniz şey nedir?

Şu an kaç tane bitcoin var ve bu sayıyı fiyatla çarpınca ne çıkıyor?

Hocam 16.5 milyon olduğunu söylüyorlar

Demek ki piyasa değeri;  16.5 milyon * 20.000$ = 330 milyar dolar ediyor. Şimdi uzmanlık sorusu şudur; bu bitcoin’in ne kadarı, diğer platformlara ödeme yapmak veya birebir para transferi yapmak için kullanılıyor? Ne kadarı spekülatif amaçlı (gelecekte değeri artacağı düşünülerek) satın alındı?

Bilmiyorum hocam?

Şu an bitcoin’e ihtiyacı olması gerekenler uygulayıcılar ve para transferi yapmak isteyenlerdir. Acaba bu aşamada 330 milyar dolarlık iş mi yapılıyor? Cevap HAYIR… geçenlerde bir mail aldım ve bir okuyucum bir kahvede sıradan  insanların bitcoin konuştuğunu ve birisinin bitcoin alıp çok kar ettiğini söyleyip diğerlerine de nasıl hesap açtırılacağını anlatıyormuş.  Yani bitcoin’in son 4-5 ayda 2 bin dolarlardan 20 bin dolarlara gelmesi, aslında bunun ne olduğunu bilmeyen ama bu yükselişten payını almak isteyenlerin saldırısıyla oluştu. Etehereum’un piyasa değeri şu an 82 milyar dolar ve son bir ayda bitcoin artıyor diye burada spekülatif atak oldu ve fiyatı 300  dolardan 850 dolara çıktı. Gerçekte kullanıcıların talebi 20 milyar $ civarındaydı. Fakat “Bitcoin’de fiyat Nereye Kadar I” başlıklı yazımda çok ayrıntılı açıkladığım üzere, normalde 3-5 yılda ulaşabileceği fair fiyata bir ayda ulaştı. Çünkü insanlar, gelecek en az 3-5 yılı fiyata yansıttı. Dolayısıyla BITCOIN’de balon oluştuğuna dair şüphem yok. Hele ki şimdi finans kurumları ve finansal piyasalar da (CME) işin içine girdi. Finans tarafı aşırı değerlenmeleri çabuk görür ve CME’de işleme başlayan Bitcoin future’ları fiyatların normal olması gereken seviyelere dönmesinde önemli bir faktör olacaktır. Bu yüzden para kazanma hayalleriyle girmek isteyenleri uyarma ihtiyacı hissettim. Dilerim konu anlaşılmıştır.

Hocam şimdi sizi çok iyi anladım. Peki bundan sonra ne olur?

Bu tür mania (çılgınlık) zamanlarında,  çok yeni alıcılar (spekülatif amaçlı)  ortaya çıkacaktır. Bu yüzden çılgınlığın olduğu bir ortamda fiyatın nereye kadar çıkacağını bilmek imkansız. Şu an benim yaptığım değerlemelere göre bitcoin en fazla 3-4 bin dolar edebilir. Çılgınlığı bitirecek şey, bir devlet düzenlemesi, finansı iyi bilenlerin açığa satması ve daha birçok sebep olabilir. Bu tür zamanlarda hep bir tetikleyici olmuştur. Bitcoin olması gereken değerlere düşecek ve hatta gereğinden fazla düşecek, sonra da çok daha istikrarlı bir  fiyata gelecektir. Aylık bazdaki volatilite %100-%200 gibi yerlerden % 5-10 seviyelerine kadar düşmesi gerekiyor. İşte bu aşamadan sonra, istikrarlı bir yapıya kavuşacak ve yerine getirmesi gereken dijital para birimi olma, değer saklama (store of value) özelliklerine kavuşacaktır. İşte o zaman bizler de, aynen altın, dolar, euro’da nasıl yorum ve analiz yapıyorsak, Bitcoin için de ileriye dönük tahmin ve değerleme yapabilecek duruma geleceğiz.

Şu an bitcoin almayı düşünenlere mesajınız nedir?

Şu an bir mania var. Bitcoin alanlar önce ne kadar zarara katlanabileceklerine alım yapmadan önce karar versinler ve zarar oluşunca piyasa ile inatlaşmasınlar. Ayrıca kendilerine bir kar hedefi belirlesinler. O kârı elde edince kârı ceplerine koyup ana para ile devam etsinler. Ama stop-loss (zararı durdurmak) burada kilit noktadır.

Hocam bir de sizi sıkmadan son bir soru sorayım. Bu blockchain madenciliği nedir?

Çok kısa ve net cevap vereyim. Hani az önce kahvehane ve çay markası örneğini vermiştim. Eğer kahvehane sahibi esnafa marka dağıtma işini kendi yaparsa ocak başında kimse kalmaz. Düşün ki bir bir çocuk var ve bu çocuk o mahalledeki tüm kahvehanelerin markalarını esnafa dağıtıyor. Kahvecinin, her 100 marka dağıtımında çocuğa da 5 marka vereceğini söyledi.  Ay sonunda da çocuk bu markaları getirip kahveciye veriyor ve markaların parasını alıyorsa, çocuk aslında blockchain madenciliği yapıyor marka (bitcoin) kazanıyor ve sonra da bunu paraya (dolara) çeviriyor demektir. İşte blockchain madencileri, bitcoin transferini yapan ve bundan da bitcoin kazanan ayakçılara benziyor. Daha da genelleşitirirsek, sadece bitcoin değil, diğer 1372’tane kripto paranın blockchain üzerindeki tüm transferlerini yapacak makinalara yatırım yapıp buradan para kazanıyorlar. Sen bile kendi bilgisayarınla, bu transferleri yapıp para kazanabilirsin ama bilgisayarının işlemcisi o kadar hızlı olmalı ki, başkası transferi yapmadan sen önce yapmalısın. Bence gidip işlemci üreten şirketlerin hissesini almak lazım aslında. Çünkü şu an bu madencilik işine yatırım yapanları sayısı patladı. İleride birçoğu da zarar edip piyasadan çekilecek ama umut işte.

Hocam önceki yazılarınızda kötüye kullanım ve aldatıcı şekilde kripto para birimi geliştirilebileceğini de belirtmiştiniz. Bu nasıl oluyor?

Aslında şu an kersin kanıtlar yok ama TETHER isimli coin kendini 1 dolara eşitledi.  Yani 1 TETHER=1 $ dediler. Böylece para birimi çok değişmeyecek. Volatilite olmayacak ve herkes aynen paypal gibi transfer yapabilecekti (Maliyetsiz ve sıfır maliyete yakın). Eğer bir TETHER=1 $ demişseniz, tether alan biri size dolar yatırır ve her tether’in dolar karşılığı olur. Bunu da bir takasta (bankada) tutarsınız ve tether’ini verip dolar almak isteyene de ödeme yaparsınız. Fakat Tether’i çıkaran şirketin  aslında elindeki toplam ABD dolarından çok daha yüksek sayıda tether bastığına ve bunu da bitcoin almakta kullandığına ilişkin bilgiler var. Örneğin Oğuz Serdar isimli bir yazılımcı  Türkiye’de yaptığı yazılımları yurt dışına satıp pay pal ile parasını alıyormuş. Ama paypal yasaklanınca, bitcoin ile almaya başlamış. Fakat bitcoin’in fiyatı çok aşırı dalgalanmaya başlayınca bitcoin’lerini Tether’e geçmiş. Daha sonra da bir ara 1 milyon $ tutarında tether’i bu şirketten ödemelerini istemiş. Ama şirket ödememiş. Şimdi mahkemelikler. Bu haberin linki şöyle: https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-12-05/mystery-shrouds-tether-and-its-links-to-biggest-bitcoin-exchange . Oğuz Serdar’ın twitter adresi de şöyle; @oguzserdar .

Yani hocam insanın başına bunlar da gelebiliyor. Ben şimdi anladım neden bu kadar bu işe koyu bir şekilde daldınız. Çok teşekkür ederim.

Estağfurullah.. İnsanlarımıza biz bu bilgileri sunalım… Alan alır almayan almaz…

KRIPTO PARALARI CANLI IZLEMEK ICIN TIKLAYABİLİRSİNİZ

Paranız sağlığınızı bozmasın…