Brezilya da Türkiye ile aynı zamanda teşvik paketi hazırladı. Kendi kamuoyuna ilan etti. BRIC ve G-20 üyesi olan, Türkiye’nin uluslararası pazarda rekabetçisi durumunda bulunan Brezilya’nın parlamentosunca da onaylanan yeni teşvik paketine baktım. Bizim geçtiğimiz hafta açıklanan paketle karşılaştırdım. Bulduğum farklılıklar ve benzerlikler şöyle:
■ Teşvik sistemleri Brezilya’da parlamentodan geçiyor. Bizde böyle bir zorunluluk yok. Alınan yetkiye dayanılarak Bakanlar Kurulu kararlarıyla yürürlüğe konuluyor.
■ Brezilya’nın bir büyüme stratejisi var. İhracata dayalı bu strateji çerçevesinde teşviklerini sıralamışlar. Yerli üreticiyi desteklemek, ihracatı artırmak ve uluslararası rekabet gücünü yükseltmek başlıca amaçlar olarak belirtilmiş. Türkiye ise herhangi bir büyüme stratejisini belirlemediği için, bölgesel gelir dağılımını düzeltmek, yeni yatırımları özendirmek ve içeriği tam belli olmamakla birlikte cari açığı düşürmek üzerine inşa edilmiş bir teşvik sistemini ortaya koyuyor.
■ Brezilya’nın destek paketi 33 milyar dolar. Rakamla belirtilmiş. Kamu maliyesine yapacağı etki hesaplanmış. Bizde ise Başbakan’ın tanımlamasıyla “ucu açık” bir teşvik sistemi var. Bütçeye artısı ya da eksisiyle, ne getirip ne götüreceği belli değil.
■ Brezilya’nın sistemi sadece yeni yatırımları teşvik etmiyor. Eskiden yapılmış yatırımların ürünlerine de ayrıcalık getirip teşvik veriyor. Örneğin kamu sektörü alımlarında yerli üretime öncelik esas alınıyor. Türkiye’de ise teşvik yeni yatırımlar için geçerli. Eskiden yapılan yatırımlarla üretilen mallara bir ayrıcalık tanınmıyor.
■ Brezilya ihracattan elde edilen gelirleri vergiden muaf tutuyor. Bu yolla ihracatı daha kârlı ve rekabetçi bir konuma oturtuyor. İhracatın finansmanına düşük faiz uyguluyor. Mevcut ihracat teşvikleri yüzde 100 artırılıyor. Bizde böyle bir uygulama yok.
■ Brezilya ithal mallarının gümrüklerden geçişinde sıkı kontroller öngörüyor. İthal mallarına yeni standartlar getiriyor.
■ Bu yeni sistemin içinde en önemli değişiklik döviz kuru politikasında yapılıyor. Real’in değer kazanmasını önlemek üzere Brezilya Merkez Bankası’na yüksek miktarlarda döviz alma yetkisi tanınıyor. Bu yolla ülke rezervlerinin artırılması amaçlanıyor. Bu tür bir önlem bırakın bizim teşvik sistemimizi, düşünce sistemimizde bile bulunmuyor.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.
