Arkadaşımız Esra Özarfat’ın haberi çöpten toplanan geri kazanım ürünlerinden kağıtan yurt içinde üretim yapan sanayiciler ile, hurda kağıt ihracatçılarının arasında bir kavga yaşandığını ortaya koyuyor. Şimdi Türkiye’nin “yeniden kazanım ve geri dönüşüm” ile katma değer yaratılan bütün alanları değerlendirerek, yeni bazı teşviklerle “geri dönüşüm miktarlarının artırılmasını sağlarken” ülke ekonomisine katkılarını yükseltmezsini sağlayacak projeler geliştirmesi gerekir.
Sokak sokak çöpten kağıt toplayanlar geri dönüşüm alanına sundukları hurda kağıdı içerde tutmak isteyen karton ve ambalaj üretiminde kullanmak isteyen sanayicilerle, bu hurda kağıdı ithal edenler arasında bir savaş sürüyor. Sanayiciler artan ihracatın hurda fiyatını bir yılda yüzde 100 artırmasından şikayet ediyorlar. İhracatçılarsa son dönemde “İhracatın kayda bağlı mallar listesine alınması” ile ihracatlarının önüne engel konulmasından şikayetçi oluyorlar. Özellikle Çin’den mal getiren konteynerlerin, boş dönmemek için ton başına 30-40 dolara Çine taşıma yapmaları bu ülkeye hurda kağıt ihracatını artırınca Dış Ticaret Müsteşarlığı, hurda kağıt ihracatını “şarta” bağlarken, ihraç öncesi yurttaki üç kağıt üreticisi firmadan “Bu hurdaya ihtiyacımız yok” belgesini almaları gerekiyor.
Arkadaşımız Esra Özarfat’ın haberinde görüşlerini ortaya koyan, kağıt ve ambalaj sanayicileri ile hurda kağıt ihracatçıları kendi savlarını ortaya koyarak haklılıklarını savunuyorlar. Hurda kağıt ihracatçıları, Türkiye’de kağıt toplayıcıların sayısının 500 bine kadar çıktığını ve kağıt toplama oranında artan ihracatla yüzde 50’lere ulaştığını, sanayicilerin ucuz hammadde temini için kendilerine “Bu hurda kağıt işimize yaramaz ihraç edebilirsiniz” belgesi vermeye yanaşmadıklarını belirtieyorlar. DTM’lığının 13 Haziran’da ihracatı şarta bağlaması ve 171 konteynerin limanda kalması ile hurda kağıt alımının ton başına 350 dolardan 250 dolara gerilediğini bu nedenle sorunun çözümü için Zafer Çağlayan’dan randevu talep ettiklerini bildiriyorlar.
Sanayiciler ise geçen yılın tamamında 73.5 bin ton hurda kağıt ihraç ederken bu yılın beş ayında 71.6 bin tona yükseldiğini, geçen yıl toplam 13.1 milyon dolar olan ihracat gelirinin bu yılın beş ayında 15.1 milyon dolara ulaştığını, geçen yıl toplam 115.9 bin ton ithalat yapılırken bu yıl beş ayda 46 bin ton ithalat yapıldığını, yurt içinde hurda kağıt fiyatlarının da hızla artmakta olduğunu belirterek, bu nedenle sorunlar yaşadıklarını öne sürüyorlar.
Türkiye, hurda malzemelerin toplanması ve yeniden değerlendirilerek üretim alanlarına sunulması konusunda son dönemlerde önemli gelişmeleri yaşıyor. Hurda kağıdın toplanıp değerlendirilmesi gibi, çöplükte elektirik üretiminden, tekstil teleflerinden pamuk üretimine, hurdadan inşaat deniri üretimine kadar çeşitli alanlarda yeniden değerlendirme ile katma değer yaratılıyor. Bu konuda ekonomi yönetiminin yeni bazı kararlar alması ve “geri dönüşüm/ yeniden kazanım” çalışması yapan işadamlarına bazı yeni imkanlar tanıyarak onların faaliyet alanlarını genişleterek daha çok geri kazanımla, daha büyük katma değer elde etmelerine imkan tanıması gerekir.
Bu atık kağıt toplamada yüzde 42 seviyesinde olan son ihracat artışlarıyla yüzde 50’ye yükselen hurda kağıt geri kazanımını Fransa’daki yüzde 82, Hollanda’daki yüzde 75 veya Almanya’daki yüzde 70 seviyesine çıkartırabilir. Bunun için hurda kağıttan kağıt ve ambalaj üretimi yapan sanayicilere yatırım ve enerji destekleri verilebilir. Özellikle hurdadan gazete kağıdı ve kraft kağıdı gibi üretim yapılmayan alanlarda yatırım desteklenebilir. İç talep üstünde hidra elde edilmesi halinde ihracata da destek verilebilir.
Aynı şekilde çöpten elektirik, hurdadan demir ürünleri, teleften pamuk üreterek geri kazanım ile katma değer yaratan sanayicilere de özellikle üretimde kullandıkları enerji maliyetleri konusunda destekler verilerek, bütün bu alanlarda geri kazanımlar artırılarak ülke ekonomisine katkı artırılabilir.
Hurda kağıttan yurt içinde geri kazanımla üretim yapan kağıt ve ambalaj malzemesi üreten sanayiciler ile hurda kağıt ihracatçılarının çatışması bu açıdan ele alınarak, yeni ve daha yüksek katma değerli projeler için fırsat olarak değerlendirilmelidir. Bakanlık sahadaki muhataplarıyla diyalog içersinde daha çok hurda elde edilip, daha yüksek geri kazanım yapılabileceğinin yolunu aramalıdır. Bu daha yüksek katma değer yaratmanın yolunu açacaktır.
