HAZİRAN ayında Tüketici Fiyatları Türkiye genelinde % 1,43 geriledi. Her yıl bu aylarda yaş meyve sebzenin bollaşması sonucu, bir enflasyon gerilemesi yaşanır.
Bu yıl da aynı olayın tekrar etmesi normaldir. “Normal” istatistik dilinde “en sık rastlanan” demektir. ÜstelikMayıs ayında enflasyon umulandan yüksek çıkmıştı. Ekonomide beklenmeyen yükselmelerden sonrabeklenmeyen inişlerin yaşanması işin doğasında vardır. Dolayısıyla haziran ayında enflasyonda bir düşüşbekleniyordu. Ama eksi % 1,43 kadar büyük bir geriye gidiş beklenmiyordu. Bu sayede yıllık tüketicienflasyonu % 6,5 düzeyinin altına indi. Ancak üretici fiyatlarıyla enflasyon hâlâ % 10’un üstünde seyrediyor.Sonbahara doğru enflasyonda yani tüketici fiyatlarında tekrar bir artış gözlenmesi de “normal” olacaktır. Buhem mevsimsel hareketlerden hem de ÜFE ile TÜFE arasındaki farkın kapanmasın dolayı gerçekleşecektir.
ENFLASYON, PATLICAN BİBER FİYATLARI DEĞİLDİR
Ne zaman enflasyonda bir düşme veya yükselme gözlense, hemen ortaya “zerzevat fiyatları sayesinde veyayüzünden” açıklaması konur. Bu kez de yine öyle oldu. Pek tabii galat olarak kendisine enflasyon denilen“Tüketici Fiyat Endeksi” piyasada belli ürünlerin fiyatları izlenerek ölçülüyor. Bu ürün sepetinin içinde gıdamaddelerinin önemli bir payı var. Dolayısıyla patlıcan, biber, domates fiyatları şu veya bu sebeple düşünceveya artınca endeks de yükselip alçalıyor. Ancak TÜFE endeksi, enflasyonun kendisi değil bir yansımasıdır.Ayrıca önemli olan aylık hareketler değil, yıllık oranın izlediği patikadır. Zerzevat fiyatları artınca enflasyonyükselmez. Enflasyon artınca zerzevat fiyatları “kalıcı” olarak yükselir.
ENFLASYON HER ZAMAN PARASAL BİR OLAY DA DEĞİLDİR
Günümüzün parasalcı iktisatçıları ustaları Friedman’ın özdeğişlerini “nas” yani “değişmez doğru” kabul ederler.Friedman’ın “enflasyonun her zaman parasal bir olay olduğu” mealinde bir sözü vardır. Doğrudur; ama enflasyonun her zaman parasal bir olay olarak ortaya çıkması bir sebep değil, sonuçtur. Friedman’ın sözünedayanarak, bir ülkede enflasyonun zapturapt altına alınma sorumluluğu, paranın patronu olan merkezbankasına aittir denir. İşte bu doğru değildir. Şüphe yok ki, merkez bankaları uyguladıkları para politikasıyla enflasyonun seyrini yadsınamayacak şekilde etkilerler. Ama onların kullandıkları aletlerinde işe yaramadığı haller vardır. O zaman merkez bankası, enflasyonun gerçek sorumlusu hükümete “mektup” yazar.
ENFLASYON BİR TOPLUMSAL SÖZLEŞMEDİR
Yüksek enflasyon, yüksek enflasyon doğurur. Düşük enflasyon da tersini yapar. Türkiye eskiden birinci fazdaidi, şimdi ikinci faza geçti. Bu çok önemlidir. Enflasyonu kontrolden çıkaran iki ana neden vardır. Birincisi,ücretlerin gerekçesiz artışı, diğeri de devalüasyondur. Gerek ücret artışını zorlamak, gerek dış açıkta israr etmek özünde toplumsal bir tercihtir.
Son Söz: Sonuç ortaya çıktığında, sebep çoktan fıymıştır.
