Para Yerine Altın ya da Altın Para
Son günlerde kamuoyunu meşgul eden tartışmalardan birisi Dolar kullanmaktan veya bir takım fiyatları Dolara endekslemekten vazgeçip yerine altın veya TL kullanmanın yararı üzerinde yoğunlaşıyor. TL meselesini sonraya bırakıp önce altın meselesini ele alalım. Altın, paranın işlevlerini görecek biçimde nasıl kullanılır? Üç türlü kullanılabilir: (1) Madeni para kullanılacaksa doğrudan paranın içine konur. Örneğin madeni paraya belirli gram ağırlıkta altın konularak o paranın altın cinsinden değeri belirlenir. Diyelim ki altının değeri bugün olduğu gibi 130 TL ise içinde 1/ 130 (yani 0,0077) gram altın olan bir madeni paraya 1 TL denilebilir. Bu durumda bu para (0,0077 x 130 =) 1 TL eder. (2) Altın, doğrudan doğruya para yerine kullanılır. Diyelim ki o gün altının fiyatı 130 TL ise 2.000 TL’ye kiraya verilecek bir evin kirası 2.000 / 130 = 15,4 gram altın olarak belirlenebilir. (3) Kâğıt para altına bağlanır. Bu durumda mesela 1 TL’lik kâğıt para dolaşıma çıkarılırken karşılığında 1/130 gram altın Merkez Bankası’nın altın deposuna konur.
Her üç yöntemin de sakıncaları çok fazladır. İlkinde altın değerlendikçe madeni para piyasadan çekilmeye başlar. Diyelim ki uluslararası piyasada altının değeri artmış ve bizde de o nedenle gramı 150 TL eder olmuşsa o zaman 1 TL’lik metal paranın gerçek değeri (0,0077 x 150 =) 1,16 TL eder hale gelir. Bu durumda bu parayı 1 TL olarak kullanmak yerine eritip içindeki altını 1,16 TL’ye satmak kârlı olacağından madeni paralar piyasadan kaybolur (Gresham kanunu.)
Yazının devamı için TIKLAYINIZ. (Mahfiegilmez.Com)
