Mahfi Eğilmez’in bugünkü yazısı
Meselenin Özü
Son günlerde yeni bir keşif yapıldı ve birdenbire Türkiye’nin GSYH sıralamasında dünyada 13’üncü sırada olduğu konuşulmaya başlandı. Aslında bu veri öteden beri IMF’nin Dünya Ekonomik Görünümü Veri Tabanında (World Economic Outlook Database) durup duruyordu ama nedense biz yeni keşfettik ve keşfeder etmez Türkiye’nin nerelerden nereye geldiğini konuşmaya başladık. Gelelim işin aslına ve bilimsel açıklamasına.
IMF, ülkelerin GSYH ve kişi başına GSYH serisini farklı yöntemlere dayanarak hesaplayıp yayınlıyor. Bunlar iki grupta toplanabilir: (1) Cari fiyatlarla hesaplanan GSYH ve oradan giderek bulunan kişi başına gelir (bunların hem TL hem de USD cinsinden değerleri açıklanıyor.) (2) Satınalma gücü paritesine (SAGP) göre hesaplanan GSYH ve oradan giderek hesaplanan SAGP kişi başına gelir (bunların sadece Dolar cinsinden değerleri açıklanıyor.)
Önce bir ülkenin GSYH’sı o ülkenin kendi para birimiyle hesaplanıyor (Mesela Türkiye’nin 2016 yılı GSYH’sı 2.591 milyar TL olarak hesaplanmış bulunuyor.) Sonra bu miktar o yılın ortalama USD kuruyla Dolara çevriliyor (Mesela 2016 yılında USD/TL ortalama kuru 3,02 idi, bu durumda Türkiye’nin 2016 yılı GSYH’si Dolar cinsinden 2.591/3,02 = 857 milyar Dolar olarak hesaplanıyor.) Bulunan bu miktar o yılın yıl ortası nüfusuna bölünüyor ve kişi başına gelir hesaplanıyor (Mesela Türkiye’nin 2016 yılı yıl ortası nüfusu 79,8 milyon idi, bu durumda kişi başına gelir 857 milyar USD / 79,8 milyon kişi = 10.743 USD olarak bulunuyor.) Buraya kadar gösterdiğimiz hesaplar nominal GSYH ve kişi başına cari fiyatlarla gelir hesapları idi. Bir de satın alma gücü paritesi hesabı var.
