Bugünkü gündemimiz ABD’de açıklanacak olan Tarım Dışı İstihdam verisi. Tüm dünya bu veriye odaklanmışken, veri öncesinde kafa karıştırabilecek teknik seviyeler vermeyi doğru bulmadık. Bu nedenle bugünkü yorumumuzu daha çok bu veriye ayırdık. Umarız faydalı olur.
Fed’in muhtemel yeni başkanı Yellen’in ve mevcut başkan Bernanke’nin açıklamalarına rağmen piyasalar bugün açıklanacak istihdam verilerine odaklanmış durumda. Biz veriye geçmeden önce bu açıklamaları verelim ki, beklentilerimizi de temellendirmiş olalım. Özellikle Yellen’in ifadeleri arasında yer alan mevcut işsizlik oranlarında istihdama katılımın azalmış olmasının etkisi olabileceği vurgusu, bizce dikkat edilmesi gereken bir ifadeydi. Yellen’in içeriden biri olarak verileri çok yakından takip ediyor olması bu görüşü yaban atmamamız gerektiğini gösteriyor. Durum bu ise tahvil alım programının azaltılması ve sonlandırılması için %6,5 işsizlik oranı tek başına yeterli olmayacaktır. Fed başka göstergeleri de ileride takip edilecek veriler arasına sokabilir. Bu açıklamaların ardından biz, takip ettiğimiz verilere bakarak istihdam artacak, işsizlik düşecek Fed de tahvil alımını azaltacak görüşünün artık yeterli olmadığını düşünüyoruz. Dikkat edilmesi gereken bir diğer ifade de Bernanke’nin yaptığı tahvil alımı sonlandırılsa bile faizlerin düşük seviyelerde kalmaya devam edeceği açıklamasıydı. Yani Fedönümüzdeki günlerde faizlerin yükselmesine izin vermeyecek başka argümanlar/enstrümanlar geliştirecek ve duyuracak. Geçtiğimiz mayıs ayında Bernanke’nin açıklamaları ile başlayan süreçte gelişmekte olan ülkeleri en çok korkutan konu ABD’de faizlerin artmasıydı. Yeni süreçte Fed, faizlerin nasıl düşük kalacağını piyasaya anlatabilirse, tahvil alım programının azaltılmasının etkisi çok sınırlı kalabilir. Fed’in yeni dönem politikaları bunun üzerine olabilir. Peki, buna rağmen tarım dışı istihdam verisinin etkisi sert olur mu? Buna da kesinlikle evet demek mümkün. Bunu yukarıda yazdıklarımızla çelişkili olarak düşünmemek lazım. Maalesef piyasalar miyobik dediğimiz bir bakış açısına sahip. Bu da uzak gelecekte olacakların fiyatlanması yerine anlık bilgilerin ve yakın gelecekte olacakların fiyatlanması anlamına geliyor. Bu nedenle veri açıklandıktan sonra çok sert hareketler görebiliriz. Bu durum fiyatlamada yeni bir bilgi gelene kadar devam edebilir.
Veriler sonrası ortaya çıkabilecek senaryolar
Öncelikle ABD tarım dışı istihdam artışındaki ve işsizlik oranlarındaki beklentileri verelim. Burada beklentiler sırasıyla 185 bin ve %7,0 civarında yoğunlaşıyor. Bu rakamlar iyimser sayılabilecek rakamlar. Yani rakamlar beklendiği gibi gelecek olur ise istihdam piyasasındaki iyileşme devam ediyor şeklinde yorumlanabilir. Bu rakamlardan daha iyi gelecek veriler ise piyasalarda soğuk duş etkisi yaratabilir. Bu olasılığı dillendiren kurumlar mevcut, göz ardı etmemek gerekiyor. Beklentilerin altında kalacak veriler ise özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin bir süre daha rahat nefes almasını sağlayacaktır. Öncelikle veriyi tahmin etmek çok zor, bunu göz önünde bulundurun. Tabloda 2013 yılı içinde ABD’de açıklanan tarım dışı istihdam rakamlarına ait beklentiler ve gerçekleşmeler yer alıyor. Beklentilerden ciddi sapmaların olduğu aylar da hiç de hafife alınamayacak kadar çok. ABD içinde daha çok veri ve bilgiye sahip bir çok kurum dahi bu ve benzeri verileri tahmin etmekte zorlanırken, sadece iç güdülerinizin size telkin ettiği iyi ya da kötü gelir beklentisiyle yatırım yapmanın yazı tura atmaktan hiçbir farkı olmadığının farkına varmak gerekiyor.
Veri öncesi ve sonrası ne yapmak lazım?
Bugüne kadarki tecrübelerimiz bu tür kritik veriler öncesinde fiyatlamaların çoğunlukla teknik dinamiklerle yapıldığını gösteriyor. Buna karşın veri öncesi yapılan bu fiyatlamaların, açıklanacak veri hakkında bir fikir vermediğini bir kez daha vurgulayalım. Tahminleri yapanlar kadar piyasanın genelinin de yanılma riski hiç de az değil. Bu nedenle veri öncesi piyasa ile birlikte hareket etmek daha makul bir seçenek olsa da verinin açıklanmadan önce özellikle kısa vadeli işlem yapanların riski yönetilebilecek boyutlara indirmesi çok daha önemli. Özellikle yüksek kaldıraçların kullanılması bu tür zamanlardaki en büyük hata oluyor. Verinin açıklandığı dakikalarda ani hareketlerle işlem yapmak da veriye pozisyonla girmek kadar riskli. Veri sonrası bir süre beklemede kalıp olan ilk hareketin düzeltmesini görmek faydalı olacaktır. Bu ilk düzeltme sonrası başlayacak hareket daha sağlıklı olacaktır. Bu düzeltme şiddetlenir ve veriden önceki fiyatlara doğru bir harekete neden olacak olur ise, ilk hareketin tersi yönünde bir hareket başlama olasılığı artacaktır. Bu düzeltmelerde ilk hareketin geri dönüşünde Fibobnacci seviyeleri özellikle de %38,2 ve 61,8 takip edilebilir.
Tarım Dışı İdtahdam verisine dair senaryoları ve sonrasındaki stratejileri payşatığım “Ana Gündem: Tarım Dışı İstihdam ve Fed Stratejileri” başlıklı yazıma ulaşmak için TIKLAYINIZ…
Not: Bu yazı 01 Aralık 2013 tarihli PARA Dergisi için yazdığım köşe yazımın bugünkü veriyle ilgili olan kısmıdır.
06.12.2013
Üzeyir DOĞAN
