Yatırımcılara Özel… Borsa, Dolar ve Genel Durum…

Piyasalarda stresli durum devam ediyor. Bildiğiniz üzere bundan önceki yazımda ve twitlerimde, endeks 109 bin civarındayken alım yapılabileceğini, katlanabileceğiniz zararı belirleyerek ani bir düşüş karşısında stop koymak şartıyla alım yapılabileceğini belirtmiştim. Sonrasında ise, S&P’nin not düşüş haberinde hemen açılışta satış yapmaya kalkmanın anlamlı olmayacağını, açılışta panik yapılmaması gerektiğini belirtmiştim. S&P kararı sonrası borsa çok az bir düşüş sonrası yükselişe geçmişti. Bu yükselişin iyi haber olmadığını, sert bir düşüşün aslında daha sağlıklı olacağını belirtmiş ve yükselişin peşinden gidilmemesi gerektiğini vurgulamıştım.

Birçok yazımda belirttiğim bir durum vardır. Daha önceki yazılarımı okuyanlar bilirler. Yarın ne olacağı konusunda aslında bizler de sizlerden farklı değiliz. Dolayısıyla bir öngörüde bulunursunuz ve bir haber ya da gelişme ile bunun tam tersi olabilir. Aramızdaki en önemli fark ise; bizler bir pozisyon açarken, stopsuz asla hareket etmezken, sıradan yatırımcı, alım yaparken kendine stop koyar ama fiyatlar stop seviyesine gelince, “Acaba buradan yukarı döner mi?” sorusunu sorar. Fiyat hareketleri şeytandır ve yatırımcıya bu soruyu sordurur.  Yatırımcı, Kahneman’ın prospect teorisine yenilir ve zararda iken satamaz. Ya da eğer aldığı pozisyon sonrasında kâr etmeye başlamışsa, geçmişte kârını realize etmediği için hep pişmanlık duyduğundan dolayı kârın artmasına izin vermez ve hemen satar. Yani kârda iken kısa vadeci, zararda iken uzun vadeci olur. Bu duyguları yenemeyenler borsada işlem yapmaktan vazgeçsinler.

Ben hep kendi istatistiklerimi tutarım ve yazılarımda da zaman zaman bu istatistikleri veririm. ortalama olarak piyasanın yönü konusunda (kısa vade için) %70 doğruluk payım varken, daha orta ve uzun vadeli trendler konusunda %80-85 doğruluk payım vardır. En son yaptığım you tube yayınında seçime kadar aşağı eğimli ve yukarı yönlü tepkilerin zayıf olduğu bir trend beklediğimi belirtmiştim. 110 bin seviyesinde bir tepki oluşacağını düşündüm sizlere yazımı yazdıktan sonra, ben de kısa vadeli pozisyon aldım (Bir yazıyı yazmadan ve herkese ulaşmadan önce asla pozisyon almam, çünkü etik olduğunu düşünmüyorum) ama benim risk algılamama göre 107.000 seviyesi stop seviyesiydi ve orada stop olarak zararımı realize ettim. Ama her yatırımcı için stop seviyesi farklıdır. Çünkü her yatırımcının risk algılaması ve alacağı risk farklıdır. Benim için endeks bazında 2000 puan yeterli bir stop seviyesi iken bir başkası için bu miktar değişebilir. Herkesin risk alma derecesini bilmediğim için de “şurada stop yapın” demenin de yanlış olduğunu düşünüyorum. Aslında en sağlıklı stop seviyesi, aldığınız pozisyona göre katlanabileceğiniz en yüksek zarar seviyesidir.

Hafta sonunda eğitimim vardı ve orada da vurguladığım bir noktayı şimdi burada da söyleyeceğim. Borsa şu an 2.35 dolar seviyesine kadar geriledi. Borsanın uzun vadeli perfomanslarına baktığımızda, borsadan gerçek anlamda para kazanmak için çok uygun bir döneme girdik. Şu andan itibaren, her ay uzun vadeli kağıtlara yatırım yapacak olanların bir iki sene içinde çok yüksek getiriler elde etmesi mümkün olacaktır. Endeksin şu ana kadar gördüğü en yüksek seviye 120 bin civarıdır. Ama en az 10-15 tane kağıt, endeks 120 binde iken varsayalım ki 5 TL’de olsun. Şu anki gerilemede belki 4.30 TL’ye kadar gerilemiş olabilir ama göreceksiniz ki, performansı iyi olacak hisseler belki de bir iki ay içinde yeniden 5 TL’yi geçecek, ama endeks 100-105 bin arasında olabilecektir. Geçmişte bunu defalarca gözlemledik. Aşağıdaki grafikleri inceleyiniz. Daha sonra da bu şirketlerin satışları, esas faalliyet kârı ve Net karı 2013 ile Şu ana kadar olan dönemde %kaç artmış araştırın. Şu an bu tür kağıtları belirleyip toplamak için çok uygun bir döneme girdik. Gelecek 3-4 yılda hangi şirketler kârını en az 3-4 kat artıracak bunları bulmaya bakın. Grafiklerdeki son rakamlar 100 TL yatırılsaydı bugün ne olurdu? sorusuna cevap veriyor.

biliyorum ki birçok yatırımcı bu yazıyı da kulak arkası edecek ve “hoca ben zaten zarardayım, Bunları düşünecek 2-3 sene bekleyecek halim yok.” diyor. Ben de onlara “oturup stop yapmayı öğrenin diyorum”. Uzun vadeli kağıtlarda stop koymam. Kağıt için, gelecekteki beklentilerimi değiştirecek ve senaryomu olumsuz etkileyecek bir gelişme olursa stop koyarım. Ama kısa vadeli pozisyon alıyorsam mutlaka stopum olur. Bunu da piyasayı izleyerek değil, pozisyonu açtığım anda stopu yazarım. benim haberim olmadan stop kendiliğinden olur. Örneğin 109 bin civarında alım önerdiğimde ŞARTLI EMİR girerek BIST-100’de 107 binin altı görüldüğü anda şu hisseleri aktif fiyattan sat şeklinde şart koymuştum ve gerçekleşti. Daha öncesinde ortalam ne kadar zarar olacağını bildiğim için de hiç bir zaman stres yaşamam. kısa vadeli al-sat’larda bugün kaybedersiniz yarın kazanırsınız ama %70 civarında başarılı iseniz artıda kalırsınız.

Şu an BIST-100 endeksi 100 bin üzerinde tutunmaya çalışıyor. Böyle zamanlarda herkes genellikle, destek aşağı kırılabileceği için çok stresli olur ve alım yapamaz. Ama, tehlikeli olan şey şudur. Endeksin tekrar 101.500-102.500 aralığına doğru bir hareket yaptığında en azından 100 bin desteği kırılmadı diye alıma geçildiğinde, ani bir düşüşle 100 bin aşağı kırıldığında, panik havası hakim olur. 100 bin kırıldı diye (önemli bir destek kırılması) bir anda satışlar yoğun gelir. Bazen kademelere baktığınızda 3-4 kademe birden boşalır. Çünkü alımlar iptal edilmeye başlanır. Bu düşüş trendinin son bulması için işlem miktarının en azından 1.3-1.5 milyar lota çıkması, bir seansta %3-5 ve hatta daha fazla düşüşlerin başlaması, kademelerin boşalması ve paniğin hakim olması söz konusu olabilir.  Bu tür bir teste birçok yatırımcı dayanamayacaktır. Çünkü, maalesef bizim bireysel yatırımcılarımız yüksek kredili işlem yapıyorlar ve kendileri satmasalar bile aracı kurumlar otomatik olarak satmaya başlar. “Herkes satarken sen al” sözü işte bu tür zamanlar için geçerlidir. Yoksa, her düşüş herkesin sattığı yer değildir.

Bu satırları okuyanlar, eminim nasıl olsa böyle olacak, diye şimdi satmaya başlayabilirler ve endeks 105-106 bine çıkabilir. Ben burada kesin olacak bir şeyi anlatmıyorum. Ama böyle bir durum olursa, ne yapacağınıza şimdiden karar verin diyorum.  Geçmişe ilişkin yaptığım analizlerde, trendlerin dönüşlerinde yüksek işlem miktarlarının olduğunu gördüm ve bu anlattığım şey bir istatistiksel sonuçtur. Dipten dönüşlerde ortalama olarak %77’sinde bu dediklerim oluyor. ama %23’ünde de, dip kırılmıyor endekste hacim düşüyor, uzun süreli dip oluşumu yaşanıyor ve yükseliş yavaş yavaş başlayıp sonra hızlanabiliyor. Bu durumda dönüşler U şeklinde olurken, panik ve işlem hacmi patlamasıyla desteklerin kırıldığı durumlarda da genellikle V çıkışı oluşuyor.

DOLAR/TL kuru şu an 4.30’a çok yakın seviyelerde bulunuyor. Bu cephede de stres hakim ve carry trader’lar, en çok işlemi Dolar/TL’de yapıyorlar. Yani, fırsatı buldular ve bastırıyorlar. TCMB’nin faiz artışını beğenmediler. Aklı olan Cumhurbaşkanı adayı, kazandıktan sonra, ekonomik programını açıklar ve en ince ayrıntılarına kadar anlatır. Bu aşamada, piyasaları çok iyi bilen uzmanlardan yardım almaları gerekir. Ne tür vaatlerin ve ekonomik karar hamlelerinin yabancılar tarafından olumlu algılanacağını bilmeliler. Son günlerde bazı konularda şok tedbirler hazırlandığına dair haberler ve söylentiler geçiyor. ne olduğunu açıkça anlatamayacağım ama bu söylentiler çok tehlikelidir. Ayrıca Cumhurbaşkanı adaylarından kim Bakanlar Kurulu’nu seçim öncesinde açıklar ve Bakanlar Kurulu’nun özgeçmişlerini halka duyurursa bence normal alacağı oya göre en az 3-5 puan daha yüksek oy alma potansiyeli olur. Halk kendisini kimlerin yöneteceğini, ekibi ve ekibin yeterliliğini de görmek istiyor. Eğer palyatif tedbirlerle gidilir ve esaslı bir program açıklanmazsa, Dolar/TL’de yüksek volatilite devam edecektir. Reel sektörde, şu an firmalar alacaklarını tahsil konusunda endişeli oldukları için ödemelerini aksatıyorlar. Bu durum, tüketiciyi de etkiliyor ve tüketici de parasını kafese aldı. Zorunlu olmadıkça harcama yapmak istemiyor. Sebep volatilitedir ve bunun düşürülmesi lazım. Dalgalı hareketler sis perdesidir ve görüş mesafenizi çok düşürür. Önünü görmeyen de para harcamaz ve ekonomi de ciddi bir kısır döngü başlar. Şu an bu faza girdik. Daha önceki bir yazımda 4 faz’dan bahsetmiştim. Şimdi dördüncü faza giriyoruz. Bu yazıyı buradan okuyabilirsiniz.  Kimse enflasyonun %8’lere düşeceğini beklemiyor. Herkes 2018 sonu için %12 veya daha fazla olacağını tahmin ediyor. Bu tür bir ortamda faizlerin düşmesi olasılığı yok. Çok esaslı İSTİKRAR’ı sağlayacak bir makro ekonomik yeniden yapılanmaya ve programa ihtiyaç var.

Hepinize sağlıklı bol kazançlı günler diliyorum. Paranız sağlığınızı bozmasın.

“Yatırımcılara Özel… Borsa, Dolar ve Genel Durum…” ile ilgili 20 yorum

  1. hocam değerli açıklamalarınız için teşekkür ediyoruz.
    Bilginizi bizlerle karşılıksız paylaştığınız için kendi adıma ayrıca teşekkür ediyorum.
    r.ikizoğlu

  2. Tesekkur ederim hocam emeginize saglik, her zaman oldugu gibi ufuk acici. Vaktiniz oldugunda arada uzun vadeli alinmasi gereken hisse analizleri de verirseniz sevinirim. Sizin anlattiklariniza gore biz inceleme yapmaya calisiyoruz ama sizin bakis acinizla inceleme daha guven verici oluyor. Saygilarimla.

  3. Emeğinize sağlık hocam.en ince ayrıntısına kadar aydınlatıcı olmanız takdire değer.Bilge kişiler sisli havada yol gösterir.Teşekkürler

  4. Borsa yükselecek dedim 107,500 deyken alım varantı aldım . şu anda resmen batık durumdayım . Vadesi haziran.

    Hocam sizce ne yapmalıyım ? Elim kolum bağlı parayı yerine koyamam. En mantıklı olan beklemek midir?
    Lütfen görüşlerinize ihtiyacım var.

    1. Ben de varant yatırımcıyım.Verdiğiniz bilgiler yetersiz fakat tavsiyem satmanızdır.

  5. Yaşar Bey çok teşekkürler yazınız için. Aldığınız kısa vadeli pozisyonlarda isabet oranının 70% civarında olduğunu bu sayede karlı olduğunuzu söylemişsiniz. Aldığınız bu pozisyonlarda ödül/risk oranının da yüksek olmasına dikkat ediyor musunuz? Yoksa ortalama kar / ortalama zarar rasyonuzu 1’e yakın tutup yüksek başarı oranı üzerinden mi karlı olmayı hedefliyorsunuz? Paylaşmanızda sakınca yoksa karlılık profilinizi anlamak için soruyorum. Şimdiden teşekkürler.

    1. Çok güzel bir soru sormuşsunuz… Hisseleri üçe ayırıyorum… Uzun vadeli olanlara her ay para yatırılır fiyat önemli değildir. Ort vadeli pozisyon için %10-20 arası hedeflenir ve bir sonraki bilanço satın alınır… Burada kendi hazırladığım özel bir excel dosyası bana bir sonraki bilançoda sürpriz yapabileceklerin listesini verir ve ben bunlardan seçerim. Kısa vadeli işlem genellikle yapmam ama vaktim varsa cüzzi bir para ile ortalama %2-4 arası kar hedeflerim stop oranı genellikle kar beklentisinin 3/4’ü seviyesindedir.

  6. Blogunuzu yeni okumaya başlayanlardanım ve öncelikle yazılarınız için teşekkür ederim. Dolar bazında 2017 başında 20000 dolarları görmüş bir endeks , fed iyice faiz artışını hızlandırırken neden 23500 dolar seviyesinde ucuz sayılsın bunu pek anlayamadım.

    Tek sağlam kalesi bütçe ve kamu borcuyken seçim uğruna bunları da feda edip bir de üstüne enflasyon konuyorsa bu ortamda borsanın ateşten gömlekten farkı yok gibi. Seçim belirsizliği ve belirsizlik çözülse bile merkez bankasının seçim sonrası alacağı sert önlemlerin içinde faiz de olacak ve kredi maliyetleri artacak diye düşünüyorum. Lübnandaki seçimlerde hizbullahın yüksek oy alması ve son abd-iran atışması da siyasi anlamda büyük bir baskının eşiğindeyiz sinyalini veriyor.

    Teknik anlamda şahsen RSI + Stochastic + bollinger kullanan biri olarak bu anlamda borsanın diplerde oldugunu ama çıkış sinyali yakalamadıgını düşünüyorum.

    Yanlışlarım varsa düzeltirseniz sevinirim ayrıca seneye investimate yarışmasını ciddiye alıp yanınıza geleceğim :) Saygılar.

  7. Hocam yazınız halihazırda gerçekleşen olayları anlamamı sağladı çok teşekkürler. Yazıda bahsettiğiniz haber ve söylentilerin ilerde gerçeğe dönüşme ihtimali sizce var mıdır?

  8. Yaşar Hocam ; Cumhurbaşkanın son Londra seyahati nde tavizsiz konuşması ve faiz sebep enflasyon sonuçtur açıklamasıyla azalan Türkiye iştah ı ve bunun kur seviyesine yansımalarını ve özelikle 24 Haziran dan sonra sabit kur rejimi uygulanacağı konusunda ki görüşlerinizi yazmanızı rica ederim…. Özellikle sabit kur rejiminin bundan sonraki Türkiye ekonomisi üzerindeki tahribatı neler olabilir…. görüşlerinizi bekliyoruz…. Saygılarımla ….

  9. Sayın Hocam ,
    Sayenizde öğreniyoruz.Benim bir sorum olacak ;Dikkat ettim endeks aşağıdan yada yukarıdan açıldığı zaman genellikle burayı kapatır yorumu veriyorsunuz.Bu 1,5,10, v.s. dakikalık grafiklerde de geçerli midir acaba ?Sebebini bilmediğim için ben yorumlayamıyorum da ?
    Şimdiden teşekkürler.

Yorumunuzla Bu Yazıya Katkıda Bulunun

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir