Dolar/TL Kuru ve Yabancı Fon Girişleri

Daha önceki iki yazımda, yabancı fon girişleri ile borsa arasındaki ilişkiye değinmiştik. Çok net bir şekilde gördük ki; borsanın yükseliş ve düşüşleriyle, yabancı fon giriş çıkışı arasında oldukça yüksek bir ilişki var.

Son 6 aydır (EPFR sitesinin verilerine göre) GOÜ’lere giren para artıyor . Sadece bize değil, diğer GOÜ’lere de para akıyor ve bu durum endeksi yükseltiyor. En son yazımda (Yabancı Fon Girişleri Ne Zaman Durur?) borsadaki yükselişin ana trendinin en az 3-4 ay daha devam edebileceğini, ama bu arada zaman zaman kâr satışlarının gelebileceğini, bu kâr satışlarının da endekste Fibonacci düzeltme seviyelerinden en fazla %23.6 çizgisi ile %38.2 çizgisi arasına gerileyebileceğini (4-8 bin puan arası) belirtmiştim. Dün twitetr hesabı @tnkttc olan sevgili bir dostum bana DM’den mesaj göndererek son iki yazıma çok ciddi teknik katkı yaptı. Hisse senetlerinin dolar bazındaki stok seviyesinin değişimi ile BIST100 değişimi arasındaki korelasyon (ilişkinin gücü) %53 çıkmıştı. Bu çok yüksek bir orandı. Çünkü, hisse stoku her ne kadar dolar bazında olsa da, dolardaki değişimler bu stok seviyesini aşağı ya da yukarı çekebiliyor. Dolayısıyla %53’lük R2’nin içinde sadece yabancı fon girişi değil, doların hareketlerinin borsa üzerindeki etkisi de var. Sevgili @tnkttc eğer hisse pozisyonlarında net değişim ile BIST100 arasındaki değişimler incelendiğinde R2’nin %25 seviyesine gerilediğini belirtti. Bunu da bir not olarak vurgulamam bilimsel objektiflik açısından önemlidir.

***

Şimdi sıra geldi Dolar/TL kurundaki hareketlere… Her ne kadar yabancı fon girişi ile Borsa arasında ilişki sıkı olsa da, Dolar/TL kuru ile Yabancı fon girişi arasındaki ilişki borsa kadar güçlü ve net değil.  Önce toplam yabancı hisse + DIBS (Devlet İç Borçlanma Senetleri) (H+DIBS) stoğundaki 4 haftalık % değişimler ile Dolar/TL kurunun 4 haftalık % değişimleri arasındaki değişimler arasındaki ilişkiye bakalım.

Bu grafikte görüldüğü üzere iki değişken arasında negatif bir ilişki var. Yani Yabancı fon girişleri arttığında dolar/TL kuru düşüyor, Yabancı fon çıkışı olduğunda, Dolar/TL kuru artıyor. R2 değer aslında %39.8 idi fakat ben %40 olarak yuvarladım. Normalde bu R2’nin de çok yüksek bir oran olduğunu söyleyebilirim. Fakat az önce @tnkttc’nin de belirttiği gibi H+DIBS stoğundaki % değişimler Dolar/TL kurunun artıp azalmasından dolayı artıp azalabiliyor. Basitçe şöyle anlatayım; 100 TL tutarında toplam H+DIBS stoğunuz varsa ve dolar/TL kuru 2.50 ise, bu durumda H+DIBS stoğu (100/2.50=40 $) olarak görünecektir. Eğer dolar/TL kuru 3 TL seviyesine yükselirse ve H+DIBS stoğu 100 TL olsa bile bu sefer 100 / 3 = 33.3 $ seviyesine düşecektir. İşte bu yüzden yukarıdaki grafikte biz iki etkinin bir biriyle etkileşimli olduğunu görüyoruz ve bu yüzden yüksek bir R2 değeri ortaya çıkıyor.

Yukarıdaki etkiyi ortadan kaldırmak ve yabancı fon girişlerinin Dolar/TL kuru üzerindeki etkisini daha net görebilmek adına, HISSE+DIBS için aylık net giriş ve çıkışları baz aldım. TCMB u verileri de yayınlıyor. Yani her hafta bizler hisse senedine ve DIBS’e kur etkisinden arındırılmış net kaç milyon dolar girdiği ve çıktığına ilişkin verileri görebiliyoruz. Haftalık bazda analiz yaparsak, o haftaya ilişkin farklı gelişmelerin de etkisi olacağı için analizi 3’er aylık dönemlerde net giriş çıkışların % kaç değiştiği  ile bu 3’er aylık dönemlerdeki kurların % değişimi arasında aradım. Ekonometricilerin ve istatistikçilerin çok iyi bildiği üzere bu tür analizlerde outsider adı verilen ve ana denklemi bozan aşırı uç değerlerin olduğu veriler var. Ben bu aşırı uç değerleri belirli istatistik yöntem kullanarak ayıkladım. Çok teknik bir konu olacağı için burada ayrıntısına girmiyorum. Nihayetinde aşağıdaki ilişki ortaya çıktı ve bu ilişki yukarıdaki grafiğe göre çok daha sağlam ve güvenilir sonuçları veriyor.

Dikkat ederseniz bu grafikte ilişkinin derecesi R2 %22.3 seviyesine düştü. Ama istatistiksel açıdan anlamlı ve güçlü bir ilişki olduğunu vurgulayalım. Bu denklem bize diyor ki; fon girişi %100 artarsa , Dolar/TL kurunda   %1.79 düşüş olacaktır. Tersine, eğer fon girişi  %100 azalırsa dolar/TL kuru %1.79 artacaktır.  Burada doların yönünü belirleyen tek unsur fon giriş çıkışları değildir. Zaten dolardaki hareketlerin %20 civarında bir kısmını açıklıyor. Peki dolardaki hareketlerin geri kalan %75-80’lik kısmını açıklayan faktörler nelerdir?  Tabi ki dışsal faktörler var. ABD dolarının küresel piyasalardaki hareketleri de buradaki dolar değerini etkiliyor. TCMB’nin bir açıklaması veya kararı önemli etkiler yapabiliyor. Yerlilerin mevduatlarını dolara geçişleri veya dolar satmaları da etkiliyor. Dolayısıyla, dolar/TL’yi belirleyen faktörlerin sayısı oldukça fazla.

Eğer ülkeye dolar giriyorsa, bunlar bozduruluyor, TL alınıyor ve karşılığında hisse senedi, DIBS veya özel sektör bono ve tahvilleri (ÖST) alınıyor. Çıkış olurken de, hisse, DIBS veya ÖST satılıp dolara geçildiği için dolar yükseliyor. İşte bu noktada, aslında sanki hisseyi satıp hemen dolara geçip ülkeden çıkıyorlarmış gibi bir algı olsa da, tecrübelerim bana bunun tam da böyle olmadığını söylüyor. Yabancılar çok olağanüstü bir gelişme olmadıkça paniğe girip satıp dolar almıyorlar. Bunun yerine, yeterli kârı gördükten sonra, yavaş yavaş satış yapıyorlar, çıkış zamanına göre kur risklerini hedge ediyorlar ve örneğin sattığı hissenin yerine repo yapmaya başlıyor. Fakat kur risklerini VIOP veya uluslararası tezgahüstü piyasalarda hedge ettikleri için az önce belirttiğim üzere olağanüstü bir durum olmadıkça blok halinde çıkışlar olmuyor.

Bu aşamada şu soru sorulabilir; Evet ülkemizde faizler yüksek ve bu faize geliyorlar. Fakat kur riski almıyorlar mı?

Evet kur riski alıyorlar ama, dolar eğer yabancılar kaçmaya başladığında yükseliyorsa ve yabancıların ne zaman çıkıp kaçacağını en iyi kim bilebilir? Tabi ki kendileri bilir. Üstelik sürekli olarak birbirlerinin hareketlerini yakından takip ettikleri için ( ki, bireysel yatırımcı bu bilginin genelde %1’ine bile sahip değildir), çıkış yavaş yavaş başlasa bile bunun kokularını alıyorlar.

Dolar/TL kurunda bundan sonraki dönemde nasıl hareketler bekleyebiliriz. 2016 başından bu yana HISSE+DIBS+OST’ye 12 haftalık toplamlarda ne kadar fon girişi olmuş, yani 3’er aylık sürelerdeki toplam fon girişi ne gösteriyor? Bunun yanında Dolar/TL kuru nasıl gidiyor?

Grafikte görüldüğü üzere, Ocak ayının sonlarına doğru fon girişi başlamış. Bu dönemden sonra da, Dolar/TL kuru önce 3.60 seviyesinde destek yapmış, sonra da özellikle mayıs ayından sonra 12’şer haftalık fon girişleri en yüksek seviyeye çıkarken, kur 3.50’lere doğru gevşemiş.  Grafik çok açık, dolarda yeniden kalıcı bir yükseliş başlaması için grafiğin baş tafafındakine benzer şekilde fon çıkışlarının olması gerekir. Geçen yıl Eylül’den başlamak üzere küresel piyasalarda bir stres başlamıştı ve Aralık ayında FED’in faiz artıracağı ve 2017’de doların çok değer kazanacağı beklentileri vardı ve ciddi fon çıkışı olmuştu. Bu fon çıkışlarının şiddetlendiği dönemde (aralık) dolar 3 TL’den 3.96’ya kadar yükselmişti.  Geçmişte bu 12 aylık kümülatif fon girişlerlini zirvesi nereler olmuş buna bir bakalım…

Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere, 12 haftalık kümülatif net fon girişlerinde zirve 11 milyar dolar civarı olmuş. Geçen hafta sonu itibariyle  4.4 milyar dolar seviyesindeyiz. Daha önceki önemli dirençlere baktığımızda ise, 5 milyar dolar seviyesinde ciddi bir direnç var. 11 Milyar dolara ulaştığımız dönem, Moodys’ten not artırımı beklendiği dönemdi. Bu yüzden bu faktörü dikkate almak gerekiyor. Bence bu fon girişleri 5-5.5 milyar dolara doğru gidecek ama buradan sonrasında daha fazla fon çekebileceğimizi zannetmiyorum. Sonrasında ise 12 haftalık kümülatif toplam net fon girişinin yatay bir seyir izlemeye başladığını görebiliriz. Dolayısıyla Dolar/TL kurunda şimdilik yeni bir yükseliş trendinin başlamasını bekleyemeyiz. Olsa olsa, 3.60-3.65’e kadar ataklar olabilir ama sonrasında yine geri çekilebilir. Burada önemli bir nokta da piyasa psikolojisidir. Bankalardaki döviz tevdiat hesaplarına baktığımızda 165 milyar dolara yükseldi. Yani daha önce dolar alan yatırımcı hala beklemede bulunuyor. Çok ciddi bir stres testinden geçebilirler. Eğer dolar/TL kuru uzun bir süre yerine, kısa sürede örneğin 2-3 gün içinde çok sert bir gerileme yaparsa, örneğin 3.50’nin altına gelip, 3.47’de tutunmayıp  3.42 seviyelerine hızlı geri çekilme yaparsa, stres nedeniyle elindeki doları satmak isteyen çoğalır. Bu strese dayanabilecek çok az beyin vardır. Hatta bu tür bir durumda döviz mevduat hesaplarında da 2-3 milyar dolarlık bir çözülme olabilir. İşte zurnanın zırt dediği yer orasıdır. O stresi atlatabilen, kendini sabrederek zarardan kurtarabilir ama birçok kişi rasyonel olmadığı halde davranışsal finans ilminin söylediği üzere, stresini durdurmak ve daha fazla düşüşlerde zararı daha da büyütmemek için satar. Sattığında rahatlar. Kurların 1 kuruş aşağı gitmesi bile onu çok mutlu eder. Artık mutlu ve huzurlu iken alttan alım yapamaz. Hep o düşüş korkusu vardır. Dolar yükselmeye başlayıp bir V çıkışına başlarsa bu sefer kaptırdığını almaya çalışır ve bu böyle devam edeeeer gider… Bu yüzden böyle bir teste hazırlıklı olmak lazım. Bu testin garantisi tabi ki yok. Bakarsınız yarın bir olay olur, Yellen birşey söyler senaryo değişir. Ama şu an eldeki senaryoda bu tür bir test olasılığı az değildir. Yukarıda verdiğim grafikte görüldüğü üzere para girişi devam ediyor. Bunu izleyeceğiz. Elimizddeki senaryo BASİT: GOÜ’lere para akışı var ve biz de nemalanıyoruz. Eğer bu senaryonun değiştiğini düşündürecek gelişmeler olursa, ben yine yazılarımda senaryonun değişmekte olduğunu ve gerekçelerini ayrıntılı olarak yazarım. Fakat yazdığım türden dolarda kısa sürede hızlı bir geri çekilme olur ve ardında V çıkışı görürsek, doların dibi çok yüksek bir olasılıkla o seviye olur.

Hepinizin Ramazan Bayramını Şimdiden Kutluyor, huzur sağlık ve Başarı diliyorum… Bayram sonrası 1-2 hafta İzmir ve Marmaris civarında tatilde  olacağım.  Vakit bulursam veya piyasalar açısında önemli birşey olduğunu düşündüğüm gelişmeler olursa yeni yazı yazarım…  Bu yazıları portföyünüz için değil de, analitik bakış açısı kazanmak için okumanızda büyük fayda var.  Bana TCMB verilerini nerden bulabileceğini soranlar oldu. LİNK ŞÖYLE: http://evds.tcmb.gov.tr/

İlginize Teşekkür ediyorum…

“Dolar/TL Kuru ve Yabancı Fon Girişleri” ile ilgili 1 yorum

  1. Hocam merhaba.
    Eylül ayı gibi FED bilanço küçültmeye geçerse yapmış olduğunuz regresyon analizini dikkate aldığımda net fon girişinde yüzdelik anlamda negatif rakamları göreceğiz bilanço küçültülmesine rağmen halen bir hikaye oluşturamadıysak tl için kara günler gelmekte midir?

Yorumunuzla Bu Yazıya Katkıda Bulunun

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir